جایی شنیدم چیزهایی که سال هاست وجود دارن همچنان وجود خواهند داشت. چیزی مثل آتش، چرخ و ... شاید تغییر شکل بدن، ولی وجود خواهند داشت.
به وجود اومدن هنر سینما میتونست تئاتر رو نابود کنه. حتی میشه گفت کار سختی نبوده چندان. هرچند جالبه که بدونین هنرهای سینما و تئاتر خیلی دور تر از چیزین که فکر می کنین. هنر عکاسی خیلی به سینما نزدیک تره تا تئاتر.
تا اینکه در تئاتر چیزی که از قبل از اون شروع به پیدایش کرده بود و اون هم کارگردانیه شروع کرد به گنده تر شدن.
جالبه که بدونین دیرترین نقشی که به تئاتر اضافه شده کارگردانه. قرن بیستم قرن حکومت کارگردانان بر تئاتره. تا یه مدت نویسندگان و حتی بازیگران برترین نقش تئاتر بودن و کارگردان به معنی ای که میشناسیم وجود نداشته. یه نفر هماهنگ میکرده بالاخره و بازیگر خودش میدونسته چه مدلی باید "خوب" بازی کنه.
تئاتر میتونست نابود بشه اگر محدود به داستان گویی نمایشنامه باقی میموند. چون سینما همون کارو خیلی راحت تر انجام میداد. برای همین تئاتر بر ایده اجرایی تاکید کرد.
ایده اجرایی چیه؟
کانتور میگه متن نمایش باید فوق العاده نوشته شه و من هیچ کلمه ایشو تغییر نمیدم. ولی اینکه چه طور گفته شه و آدم ها چیکار کنن اون وظیفه منه.
برای همینه که تو نمایشنامه های اجراییش دو نفر در حال گفتن دیالوگ های عاشقانه بهم همدیگه رو میکشن.
بحث تفکیک اعمال و گفتاره. مهمان مامان رو به یاد بیارین. مادره داره پسرشو به بدترین شکل ممکن نفرین میکنه. این دیالوگه. در حال نفرین کردن براش لقمه میگیره که بخوره چون کتلت دوست داره. این کنشه.
کار کارگردان تعریف کنش هاست و به نمایش دراوردنشون. اینکه تو بخوای بازیگرانت روی دست هاشون دیالوگ ها رو ادا کنن چون به نظرت وضعیت جهان و نمایشنامه معلقه، این ایده اجراییه.
تئاتر ویژگی های منحصر به فردی داره. حضور لحظه ای تماشاگر یکی از اوناست. ولی چند تا از تئاترهایی که میبینین اگر تماشاگر حاضر نبود فرق داشتن؟ یا از حضور لحظه ای تماشاگر استفاده کردن.
این استفاده ها وجود داره. کسی نمیگه نداره. ولی اونقدر گاهی کمرنگ هستن که دیگه قابل صرف نظر میشن. مثلا حضور ما تو تالار وحدت و ردیف آخر اونقدرها هم تعیین کننده نیست.
تئاتر به این ویژگی محدود نمیشه. ویژگی جذاب دیگه ش قرارداده. من قرار داد میکنم یک لیوان آب نماد دریای خزره. همه باور میکنن. تو سینما نه. تو باید از دریای خزر فیلم برداری کنی و پخش کنی.
من توی این چهار سالی که تئاتر خوندم خیلی توضیح دادم چرا تئاتر وجود داره و با هر بار توضیح خودم بیشتر خوندم و بیشتر یاد گرفتم.
بحث درباره تئاتر، کرونا نیست. کرونا ضربه نهایی بود و حادترین شکل از این قضیه. بحث اینه که اگر جهان به غیرحضوری تر شدن ادامه بده تئاتر محتاج به حضور باید چیکار کنه. آیا ویژگی های دیگه ش به قدری جذاب و مهم نیست که بتونه خودشو ادامه بده؟ در شکلی دیگه؟
فیلم اجرایی که من ساختم در تلاش برای جواب به این سوال بود. که شاید یک راهی باشه برای ادامه مسیر تئاتر حتی به شکل غیر حضوری.
تلاش برای القای تجربه تئاتری حتی وقتی حضور ندارین.
