گزیدگی ها

با سلام مجید فلاح هستم کارشناس فوریت های پزشکی شاغل در اورژانس 115

مبحثی رو که میخوام درموردش صحبت کنم گزیدگی ها هست که شامل مار گزیدگی و زنبور گزیدگی هست که بیشتر در فصل گرم سال برخورد با این موارد رو داریم و بعضا تهدید کننده حیات انسان ها میتونن باشن

مارگزیدگی

در این بحث ابتدا شناخت انواع مارها رواز نظر سمی بودن و نبودن بررسی میکنیم و اقداماتی که ما میتونیم برای فرد قربانی انجام بدیم تا بتونیم برای فرد مفید باشیم

مارگزیدگی اتفاقی هست که میتونه بسیار ترسناک باشه و استرس زیادی رو به فرد قربانی وارد کنه اما باید بدونیم که تمام گونه های مارها سمی نیستند و فقط در پنج خانواده از مارها سمی هستند که شامل کفچه مار افعی ایران ،مار شاخدار ایران ،مار جعفری و گرزه مار هستند که درکشور ما وجود دارند

مشخصه مارهای سمی

مارهای سمی دارای مشخصه هایی هستند که تشخیصشون رو از گونه غیر سمی متمایز میکنه این وجه تمایز شامل : سر مثلثی شکل ،مردمک های بیضی شکل هستند ،دو دندان در جلو که بزرگتر از بقیه دندان ها هستند و از آن برای تزریق سم استفاده میکنند درحالی که مارهای غیر سمی مردک های گرد دارند و سر دایره ای شکل دارند

مارهای سمی با استفاده از دندان های جلو که سوراخ هستند اقدام به تزریق سم به داخل بدن طعمه خود میکنند و این نکته رو باید بدونیم که مارها اغلب تا تهدید نشوند اقدام به نیش زدن نمیکنند

سم هایی که مارها استفاده میکنند متفات هست و بطور کلی میتونیم بگیم سم مارها یا سیستم اعصاب رو درگیر میکنن که باعث ایجاد علامت های عصبی در فرد میشوند یا خون را درگیر میکنن و باعث لخته شدن خون به سرعت میشوند

نحوه برخورد با مارگزیدگی

در ابتدا ایمنی خود و بیمار رو باید برقرار کنیم و مصدوم رو از محل خارج کنیم زیرا احتمال گزش مجدد وجود دارد

قدم بعدی آرام کردن قربانی هست و به حالت درازکش خواباندن فرد میباشد و باید تمام وسایل اعم از ساعت انگشتر و.... را خارج کرد

درخواست کمک از نیرو های امدادی شامل اورژانس 115 و آتش نشانی

اگر امکان هست شناسایی مار رو انجام بدیم و یا اسیر کردن مار جهت شناسایی مار برای تزریق پادزهر مار در مرکز درمانی بیحرکتی عضو گزیده شده باید انجام شود تا از انتشار سم جلوگیری شود

به فرد چیزی نباید داده شود اگر امکانش هست شستشوی محل گزش با آب و صابون

به هیچ عنوان زخم مارگزیدگی را دستکاری نکنید و روی آن یخ و مواد شیمیایی نگذارید

بستن بالای محل گزش با هروسیله ای توصیه نمیشود

نکته بسیار مهم به هیچ عنوان زخم مارگزیدگی را با دهان مکش نکنید زهر مار به سرعت از غدد زیر زبان جذب میشود و فرد را دچار آسیب بدتر از قربانی میکند

بیمار را بطور مداوم پایش کنید و درصورت هرگونه تغییر در وضعیت بیمار آنرا به اپراتور اورژانس گزارش دهید و به توصیه های وی گوش دهید و آنها را تارسیدن عوامل امداد اجرا کنید

افراد قربانی حتی اگر گونه مار غیر سمی باشد باید حتما به مرکز درمانی مراجعه کنند و تحت نظر باشند

زنبورگزیدگی

شاید اکثر ماها دچار زنبورگزیدگی شده باشیم اما بعضی از افراد ممکن است به سم زنبور بسته نوع و گونه آن حساسیت شدید نشان بدهند

سم زنبور میتواند علاوه بر واکنش های حساسیتی آسیب های دیگری بسته به تعداد نیش زدگی ها ،گونه حشره ،وضعیت و سابقه فرد و محل گزش ایجاد کند (مثلا نیش زدگی زبان و گلو خطرناکتر است )

از علائم نیش زدگی زنبور درد فوری ،تورم ،قرمزی وخارش و تورم میباشد در افراد حساس این علائم باکهیر سرفه تنگی نفس و ایست تنفسی همراه است و بعضی از زنبورهای قرمز میتوانند باعث آسیب های کلیوی نیز بشوند

جدی ترین علائم وپاسخ ها به نیش زنبور در نیم ساعت اول ایجاد میشود ولی آثار نیش ممکن است 2-3 روز طول بکشد

اقدامات درمانی که ما میتوانیم انجام بدهیم

مثل تمام موارد ابتدا بررسی ایمنی خود و بیمار را در نظر میگیریم

فرد قربانی را از محل خارج کرده و به مکان امن منتقل میکنیم

از نیروهای امدادی کمک میگیریم و اگر فردی به نیش زنبور حساسیت دارد حتما به اپراتور اورژانس گزارش میدهیم و توصیه های وی را با دقت اجرا میکنیم

مراقبت اولیه درمنزل بستگی به شدت پاسخ به نیش و سابقه حساسیت بیمار دارد در نیش زدگی ساده میتوان از یخ پیچیده شده در حوله روی محل گزش جهت کاهش درد و تورم میتوان استفاده کرد

به هیچ عنوان به مصدم غذا ومایعات نخورانید

درصورتی که بقایای نیش زنبور در پوست باقیست به هیچ عنوان آنرا بادست خارج نکنید زیرا انتهای نیش شامل کیسه زهر هست و با فشار شما زهر بیشتری به داخل عضو تزریق میشود خارج سازی کیسه زهر باید با پنس یا موچین با حتیاط خارج شود یا بوسیله یک کارت یا یک وسیله مشابه بصورت مماس با پوست و کشیدن باید خارج شود مانند تصویر زیر

اگر دروضعیت مصدوم تغییری ایجاد شد به اپراتور اورژانس گزارش دهید و توصیه های وی را با دقت اجرا کنید و این اقدامات را تا زمان رسیدن عوامل امدادی اجرا کنید

باتشکر از توجه شما امیدوارم این مطلب مفید واقع شده باشه اگر سوال یا پیشنهادی هست خوشحال میشم بشنوم