بیمه ی باربری از آن دسته بیمه هایی است که در صورت خسارت، زیان و ضرر کالاها در هنگام جابجایی موظف است که تمامی هزینه ها را پرداخت و جبران خسارت کند.
اصولا بیمه حمل و نقل کالا پوششی است که بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه متناسب با پوشش بیمه ای از بیمه گذار، تعهد میکند که چنانچه کالای مورد بیمه در جریان حمل و جابجایی از مبدا به مقصد مندرج در بیمه نامه و به علت وقوع یکی از خطرات مندرج در بیمه نامه تلف و یا دچار خسارت شد و یا بیمه گذار براساس قوانین و مقررات بین المللی متحمل پرداخت هزینه های ی گردید، زیان وارد به کالا را جبران کرده و هزینه ها را هم بپردازد. البته علاوه بر پوشش های گفته شده، در بعضی از موارد زیان و خسارات وارد به اشخاص ثالث هم تحت پوشش این بیمه نامها قرار میگیرد.
بیمه باربری به عنوان یکی از قدیمی ترین رشته‌های بیمه‌ای شناخته می‌شود و از زمانی که تجارت و بازرگانی گسترش جهانی یافت نیاز به آن بیشتر احساس گردید. اگر چه امروزه با پیشرفت سیستم‌های حمل و نقل در جوامع بشری از شدت برخی ریسک‌های حمل و نقل کاسته شده است اما با توجه به افزایش حجم محمولات و ازدیاد سرعت وسایل نقلیه، کالاهای مورد حمل و نقل نیز در معرض تهدید ریسک‌های جدی تری قرار گرفته اند.
در واقع بیمه باربری پوششی است برای جبران خسارت‌ها و زیان‌های وارد به محمولات از مبداء بارگیری تا مقصد نهایی برای محصولات کارخانه‌های تولیدی، کالاهای مصرفی، مواد اولیه، انواع مصنوعات و ماشین‌آلات که در جریان حمل و نقل، بارگیری و تخلیه به آنها صدمه وارد می‌شود.
بیمه‌نامه‌های حمل و نقل سطح گسترده ای از کالاها شامل کالاهای پروژه ای، ماشین آلات و تجهیزات، نفت خام و فرآورده های نفتی، مواد پتروشیمی، مواد خام صنایع، گوشت و مواد غذایی، خودرو، محصولات کشاورزی و غیره را تحت پوشش قرار می دهد.
برای تمامی بازرگانان در جابجایی کالا با هر وسیله نقلیه از هر مبدا به هر مقصدی مطلوب است که علاوه بر امنیت این جابجایی با حفظ تمامی نکات ایمنی، از یک بیمه باربری نیز بهره مند گردند تا در زمان وقوع خسارت از این پوشش استفاده نمایند. بیمه باربری با توجه به نوع کالا، سرمایه، نوع خرید، نوع وسیله حمل، مبدا و مقصد، پوشش مورد درخواست، دارای نرخ و شرایط متفاوت می‌باشد.
بیمه باربری و حمل و نقل کالا (زمینی، دریایی و هوایی) بیمه‌ای است که به موجب آن بیمه‌گر در مقابل دریافت حق بیـمه از بیمه‌گزار، متعهد می‌شود در صورتی که در جریان حمل کالا از نقطه ای (مبداء حمل کالا) به نقطه دیگر (مقصد حمل کالا)، در اثر وقوع خطرهای موضوع بیمه، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه‌گزار هزینه هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود، تمام خسارت‌های وارد را جبران نماید. علاوه برآن در بعضی موارد زیان وارده به اشخاص ثالث نیز از طریق این بیمه جبران می‌شود.
اصطلاحات زیر صرف نظر از هر معنی و مفهوم دیگری كه ممكن است داشته باشند، در این شرایط عمومی با تعریف مقابل آن به كار رفته است :
بیمه‌گر:شركت بیمه‌ای است كه مشخصات آن در این بیمه‌نامه نوشته شده است و در ازای دریافت حق بیمه، متعهد به جبران خسارت‌های احتمالی طبق شرایط مندرج در بیمه‌نامه می‌باشد.
بیمه‌گذار: بیمه‌گذار شخص حقیقی یا حقوقی مذکور در این بیمه‌نامه است که بیمه را خریداری نموده و متعهد به پرداخت حق بیمه آن می‌باشد.
ذی‌نفع:شخصی است كه بنا به درخواست بیمه‌گذار نام وی در این بیمه‌نامه درج گردیده است و تمام یا بخشی از خسارت به وی پرداخت می‌شود.
حق بیمه:مبلغی است كه در بیمه‌نامه مشخص شده و بیمه‌گذار موظف است آن را هنگام صدور بیمه‌نامه یا به ترتیبی كه در بیمه‌نامه مشخص می‌شود، به بیمه‌گر پرداخت نماید.
موضوع بیمه:موضوع بیمه اموال مندرج در جدول مشخصات این بیمه‌نامه می‌باشد.
مدت اعتبار بیمه نامه: مدت این بیمه‌نامه بر اساس شرایط کلوز پیوست می‌باشد و برای باربری دریایی مورد استفاده قرار میگیرد، اما در مورد حمل غیر دریایی یا ترکیبی، یکی از شرایط زیر جایگزین کلوزهای C ،B ،A می‌گردد:
در مورد حمل هوایی 30 روز پس از رسیدن هواپیمای حامل کالا به فرودگاه کشور مقصد.
در مورد حمل زمینی 60 روز پس از ورود کالا به مرز زمینی کشور مقصد.
مدت‌های ذکر شده، با درخواست بیمه‌گذار و موافقت بیمه‌گر و پرداخت حق بیمه اضافی قابل تمدید می‌باشد.
فرانشیز:بخشی از هر خسارت است كه به عهده بیمه‌گذار است و میزان آن در بیمه‌نامه مشخص می‌گردد.
بیمه دریایی مسئولیت کالا را به بهترین نحو از طرفین و واسطه‌های درگیر به شرکت بیمه منتقل میکند. مسئولیت قانونی واسطه‌هایی که کالاها را مدیریت می‌کنند در ابتدا محدود است. صادرکننده می‌تواند به‌جای اینکه مسئولیت کالا را به عهده داشته باشد، بیمه نامه خریداری کرده و در مقابل هرگونه ضرر و زیان احتمالی کالای صادراتی را تحت پوشش بیمه دریایی قرار دهد.
حمل کننده کالا، اعم از شرکت هواپیمایی یا شرکت حمل و نقل، ممکن است هزینه خسارات و ضررهای وارده به کالا را در حین سفر متقبل شود. با این حال، غرامت مورد توافق بیشتر بر اساس “در هر بسته” یا “در هر محموله” است. پوشش ارائه شده ممکن است برای پوشش هزینه کالاهای ارسالی کافی نباشد. بنابراین، صادرکنندگان ترجیح میدهند محصولات خود را پس از بیمه شدن به همان صورت نزد یک شرکت بیمه ارسال کنند.
سخن آخر:
همان طور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم بیمه حمل و نقل دریایی امروزه دیگر تنها محدود به جبران خسارت کالا بر اثر بروز حوادث طبیعی مانند آتش سوزی یا حمله دزدان دریایی و…. نیست. در حال حاضر انواع بیمه دریایی برای پوشش همه جانبه کالاها شکل حرفه‌ای تری به خود گرفته است. بر اساس قراردادی که میان بیمه گذار و بیمه گر بسته می‌شود تعهداتی میان طرفین مشخص و تدوین می‌شود که طبق توافق هر دو طرف باید به آن عمل کنند.
