مالیات تکلیفی انواع مختلفی دارد که مالیات تکلیفی اجاره یکی از مهم‌ترین آنها است. ممکن است شما به عنوان صاحب یک کسب‌وکار بخواهید محل فعالیت یا دفتر کاری را برای خود اجاره کنید.
در این بین قوانین مالی و مالیاتی تکالیفی را برای موجر و مستاجر در نظر گرفته‌اند که مهم‌ترین آنها بحث مالیات تکلیفی اجاره است که هنوز هم بسیاری از صاحبان کسب‌وکارها با آن آشنا نیستند. در این مقاله از آقای مالیات با ما همراه باشید تا به صفر تا صد آن اشاره کنیم.
مالیات تکلیفی نوعی از مالیات بر درآمد اشخاص محسوب می‌شود که براساس احکام قانونی مختلف اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگری وظیفه دریافت از مودی و پرداخت آن را به سازمان امور مالیاتی بر عهده دارند.
مالیات تکلیفی انواع مختلفی دارد که در مواد قانونی مختلف از جمله تبصره 9 ماده 53، مواد 85، 86، 102، 103، 107 قانون مالیات‌های مستقیم به آنها اشاره شده است. اما در حال حاضر مهم‌ترین مالیات تکلیفی که وجود دارد همان تبصره 9 ماده 53 است.
ماده 53 قانون مالیات‌های مستقیم به بحث مالیات بر درآمد اجاره املاک و مستغلات پرداخته و یکی از مواد مهم قانونی در این زمینه است. این ماده قانونی می‌گوید:
درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیر نقدی، پس از کسر بیست و پنج درصد(25%) بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.
این ماده قانونی در ادامه همچنین به مباحث دیگری در این زمینه اشاره می‌کند. از جمله اینکه «درآمد مشمول مالیات در مورد اجاره دست اول املاک مورد وقف یا حبس بر اساس این ماده محاسبه خواهد شد.»
همچنین ادامه می‌دهد: «هرگاه موجر مالک نباشد، درآمد مشمول مالیات وی عبارت است از مابه‌التفاوت اجاره دریافتی و پرداختی بابت ملک مورد اجاره.»
اما همین ماده دارای چندین تبصره قانونی مختلف است که هر کدام به موضوعی اشاره کرده‌اند و ما در اینجا با تبصره 9 آن سروکار داریم که به بحث مالیات تکلیفی اجاره املاک اشاره دارد و می‌گوید:
وزارتخانهها، موسسات و شرکت های دولتی و دستگاههایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها به وسیله دولت تأمین می‌شود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداریها و شرکتها و موسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلف اند مالیات موضوع این فصل را از مال‌الاجاره‌هایی که پرداخت می‌کنند کسر و تا پایان ماه بعد(1) به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند.
براساس این تبصره قانونی چنانچه مستاجر شخص حقوقی باشد، زمانی که اجاره را پرداخت می‌کند، ملکف است که مالیات اجاره را محاسبه کرده و کسر کند. سپس به دارایی پرداخت کرده و فیش آن را به موجر تحویل دهد. به این نوع مالیات مالیات تکلیفی می‌گویند که متاسفانه بسیاری از حسابداران از آن اطلاع ندارند و از این بابت جریمه‌های زیادی متحمل می‌شوند.
نحوه محاسبه مالیات تکلیفی اجاره براساس صدر ماده 53 ق.م.م است که بیان می‌کند «کل مال‌الاجاره اعم از نقدی و غیرنقدی پس از کسر 25 درصد بابت هزینه‌ها و استهلاک‌ها و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.»
براساس این ماده قانونی هر مبلغی که شما به عنوان اجاره پرداخت می‌کنید باید در 75 درصد ضرب کنید تا 25 درصد استهلاک و هزینه ملک از آن کم شود. سپس مبلغی که به دست می‌آید؛ درآمد مشمول مالیات اجاره است.
سپس چنانچه موجر شما شخص حقوقی بود باید ضرب در 25 درصد شود و اگر شخص حقیقی بود باید ضرب در نرخ ماده 131 شود که پلکانی است. یعنی تا میزان 500 میلیون ریال 15 درصد، 500 میلیون ریال بعدی 20 درصد و ماب‌الاختلاف هر چقدر باقی ماند 25 درصد است.
مهلت پرداخت مالیات تکلفی اجاره تا پایان ماه بعد است. برای نمونه اگر در فروردین ماه اجاره را پرداخت شود، کسب‌وکارها تا پایان اردیبهشت مهلت دارند که تکلیف خود را انجام دهند.
اگر موجر سازمان‌ها، نهادها و دستگاه‌های دولتی و شهرداری بودند، آیا باز هم مستاجر باید این تکلیف را انجام دهد یا خیر؟
ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم به وزارتخانهها، دستگاه‌های دولتی و شهرداریها اشاره می‌کند که پرداخت مالیات شامل آنها نمی‌شود. با این اوصاف زمانی که موجر یکی از این دستگاه‌ها باشد، بحث مالیات تکلیفی اجاره خود به خود منتفی است.
در همین راستا بخشنامه 2009363 مورخ 8/06/93 نیز اشاره می‌کند که در چنین شرایطی نیازی نیست که مستاجر این تکلیف را انجام دهد. در واقع زمانی که موجر سازمان‌های دولتی باشد، نیازی به پرداخت و کسر مالیات اجاره نیست.
در انتهای بخشنامه فوق اینطور بیان می‌کند که در صورت عدم کسر مالیات تکلیفی موضوع تبصره 9 ماده 53 علاوه بر مسئولیت تضامنی که مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت، مشمول جرائم مذکور در ماده 199 ق.م.م خواهد بود. این ماده بیشتر مربوط به جرائم مالیات بر حقوق است و بیان می‌کند:
هر شخص حقیقی یا حقوقی که به موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر است، در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره، علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت، مشمول جریمه ای معادل ده درصد مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و 2.5 درصد مالیات به ازای هر ماه نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت خواهد بود.
بنابراین عدم انجام تکلیف تبصره 9 ماده 53 جریمه ماده 199 را به دنبال دارد. بنابراین تمام شرکت‌هایی که مستاجر هستند باید آن را انجام دهند.
بحث مالیات تکلیفی اجاره از جمله انواع مالیات است که بسیاری از کسب‌وکارها با آن سروکار دارند. استفاده از نظر مشاوران و متخصصان مالیاتی در کنار به‌کارگیری آموزش مالیات به شما در تسهیل نحوه محاسبه و پرداخت انواع مالیات کمک می‌کند. اگر در خصوص مالیات تکلیفی اجاره سوال دارید در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
