پنلهای ساندویچی دسته بسیار مهم و پرکاربردی از متریالهای ساختمانی هستند که با وجود اینکه سابقهای کمتر از یک قرن دارند جایگاه خاصی در ساختوسازهای امروزی پیدا کردهاند و به مصالح اصلی به منظور اجرای دیوارها و سقف تبدیل شدهاند. کارخانجات تولیدکننده ساندویچ پانل این متریال را در ۴ مدل شامل دیواری، سقفی، اتاق تمیز و سردخانهای طراحی و تولید میکنند. دو نوع پنل سقفی و دیواری کاربرد گستردهتری نسبت به سردخانهای و اتاق تمیز دارند.
ساندویچ پانل دیواری برای ساخت تمام دیوارهای داخلی و خارجی و نوع سقفی به منظور پوشاندن سقفهای غیرباربر به کار میرود. برای پوشش دهانههای وسیع بدون ستون میانی پنل ساندویچی بهترین انتخاب است. از بین مصالح بنایی آجر و سفال جدیترین رقبای ساندویچ پانل محسوب میشوند. در عمل هیچ یک از مصالح بنایی از جنبه دوام و کارایی قابل مقایسه با پنلها نیستند.
ساندویچ پانل سقفی و دیواری و همچنین سایر انواع پنل ساختاری مشابه هم دارند. این ساختار شامل سه لایه میباشد که از دو ماده مختلف تشکیل میشوند. ساختار کامپوزیتی وجه تمایز اصلی میان ساندویچ پانل و سایر مصالح ساختمانی است. دو لایه جانبی یک بخش مرکزی که اصطلاحاً هسته نامیده میشود را در بر میگیرند. بخش میانی از یک ماده عایق حرارت تشکیل شده و لایههای طرفین از جنس ورق هستند.
پشم سنگ، پلی اورتان و پلی استایرن مواد عایقی میباشند که در تولید ساندویچ پانل سقفی و دیواری میتوان از آنها به عنوان ماده تشکیل دهندهی هسته مرکزی بهره برد. ورقهای جانبی عموماً از نوع گالوانیزه، آلوزینک یا آلومینیوم هستند. مشخصات فنی و مزیتهای کارکردی ساندویچ پانل سقفی و دیواری ناشی از ویژگیهای مواد اولیه میباشند که در تولید آنها به کار گرفته شدهاند.
تنها تمایز میان ساندویچ پانل دیواری و سقفی در فرم سطح مقطع پنل است. همانطور که ذکر شد در سایر موارد تفاوت خاصی بین این دو نوع متریال وجود ندارد. اختلاف در شکل مقطع مربوط به فرم متفاوت ورق بیرونی میباشد. لایه خارجی در ساندویچ پانل دیواری صاف یا نزدیک به صاف است اما ورق بیرونی پنلهای سقفی دارای چندین برآمدگی هستند. این برآمدگیهای سطحی گام نام دارند. وجود گامها چندین دلیل عملکردی دارد.
نحوه اتصال میان دو ساندویچ پانل دیواری از نوع فاق و زبانه میباشد و دو پنل سقفی به صورت همپوشانی یا اورلب به هم متصل میشوند. گامها باعث تقویت محل همپوشانی و اتصال میگردند. علاوه بر این گام بافتی خاص به سطح جداره میدهد. به همین دلیل گاه معماران و طراحان از ساندویچ پانل سقفی برای ساخت دیوارهای خارجی و نما استفاده میکنند.
فرم و تعداد گام در انواع مختلف ساندویچ پانل سقفی متفاوت است. پنلهای سه و پنج گام با فرم ذوزنقهای دارای بهینهترین عملکرد میباشند و از همین رو بیشترین رواج را در ساختوساز دارند. جدا از تعداد و شکل گامها، جنس ورق و نوع فوم و همچنین ضخامت سایر وجوه تمایز میان انواع ساندویچ پانل سقفی هستند. این متریال معمولاً در ضخامتهای مختلف از ۳ تا ۱۰ سانتیمتر تولید و عرضه میگردد.
در انتخاب نوع پانل سقفی باید فاکتورهای مختلفی را در نظر گرفت. در مناطقی با رطوبت بالا و بارندگی زیاد طبیعتاً ورق آلوزینک انتخاب مناسبتری برای لایههای جانبی میباشد. نوع فوم یا ماده عایق هم باید با توجه به نیازها تعیین گردد. یکی از موارد تفاوت میان انواع مواد عایق در نحوه مواجههی آنها با آتش است. در ساختمانهایی که خطر بروز آتشسوزی جدی میباشد کارشناسان بکارگیری ساندویچ پانل سقفی با فوم پلی ایزوسیانورات و یا پشم سنگ را توصیه میکنند.
جدا از نوع و جنس مواد اولیه، ساندویچ پانل دیواری در سه مدل اصلی تولید میشود. صاف، شیاردار و پیچ مخفی بیشتر از جنبه نمای ظاهری و نحوه اتصال با هم تفاوت دارند. در انواع صاف و شیاردار پیچها در نما مشخص هستند اما دیتیل محل اتصال در ساندویچ پانل دیواری پیچ مخفی به گونهای طراحی شده است که پیچها در نمای بیرونی نمایان نباشند. از جنبه ضخامت این متریال در ضخامتهای ۳، ۴، ۵، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲.۵ و ۱۵ سانتیمتر تولید میشود. انواع ضخیمتر (۸ سانتیمتر و بیشتر) کاربرد محدودتری دارند و بیشتر در احداث کاربریهای خاص مانند سردخانهها به کار میروند.
در مجموع هر ساندویچ پانل سقفی قیمت بیشتری نسبت به مدل دیواری با مشخصات مشابه دارد. از میان ورقهایی که در تولید پنلهای ساندویچی به کار میروند آلومینیوم گرانترین بوده و گالوانیزه ارزانترین به حساب میآید. در بین مواد عایق حرارت برای هسته مرکزی پلی یورتان با وجود کارایی بالا قیمتی متعادل و مناسب دارد. رنگ ساندویچ پانل دیواری و سقفی تأثیر خاصی بر قیمت آنها نمیگذارد.
با وجود اینکه پنل ساندویچی متریالی با قیمت متعادل و بهصرفه است اما برخی از پیمانکاران در تأمین نقدینگی لازم به منظور پرداخت هزینهها با مشکل مواجه میشوند. شرکت ماموت برای حل این مشکل امکان خرید اعتباری ساندویچ پانل سقفی و دیواری را برای خریداران فراهم نموده است.