همانطور که می دانید هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند. (اگر با افزایش سرمایه آشنایی ندارید می توانید مقاله افزایش سرمایه چیست را مطالعه کنید) حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند.
به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می شود. بر این اساس، درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.
فرض کنید شرکتی ۵۰ درصد افزایش سرمایه می دهد. در نتیجه تعداد سهام آن شرکت نیز به همین نسبت افزایش پیدا می کند. حال فرض کنید شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته اید. در صورتی که این شرکت افزایش سرمایه بدهد و تعداد سهام شما تغییری نکند. میزان مالکیت شما در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه، کاهش پیدا می کنند.
به همین دلیل، برای اینکه درصد مالکیت شما ثابت بماند، شرکت این حق را به شما می دهد که به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. در نتیجه شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهام جدیدی که داشته اید، حق تقدم سهام خواهید داشت. پس در این حالت ۵۰۰ حق تقدم خرید سهام (۵۰% از ۱۰۰۰ سهم شما) به شما تعلق خواهد گرفت. (۱)
سوال مهمی که ممکن است در مرتبه‌ی اول برای سهامداران پیش بیاید این است که چطور می‌توان حق تقدم را به سهم تبدیل کرد. پاسخ این سوال در زیر توضیح داده شده است.
1. ورود به سایت کدال: برای این که از شرایط شرکت در افزایش سرمایه آگاه شوید، باید اول از همه به سایت کدال مراجعه کنید.
2. جستجوی آگهی مهلت حق تقدم: در قسمت جستجو، نام نماد را وارد کنید و در قسمت نوع اطلاعیه گزینه‌ی مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام را پیدا و روی آن کلیک کنید. سپس دکمه‌ی جستجو را فشار دهید.
3. اطلاع از جزئیات حق تقدم: با مطالعه‌ی آگهی، می‌توانید از جزئیات مربوط به حق تقدم مانند میزان تغییر سرمایه، مبلغ افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و شماره حساب‌های مجاز مطلع شوید.
4. دریافت و تکمیل گواهینامه حق تقدم سهام: برای دریافت گواهینامه حق تقدم سهام می‌توانید به سایت شرکت مراجعه کنید و اطلاعات لازم را در آنجا پیدا کنید. همچنین با جستجو در گوگل هم می‌توانید این کار را انجام دهید. پس از اینکه گواهینامه حق تقدم سهام را دریافت و تکمیل کردید، باید آن را به آدرس شرکت ایمیل یا به صندوق پستی آن ارسال کنید.
5. واریز مبلغ: در این مرحله باید ارزش اسمی سهام حق تقدمی را که به شما تعلق گرفته است پرداخت کنید. ارزش اسمی برابر است با ۱۰۰۰ ریال که باید این عدد را در تعداد حق تقدم خود ضرب و مبلغ را به شماره حساب مندرج در اطلاعیه حق تقدم سهام واریز کنید.
6. تبدیل حق تقدم به سهم: بعد از اینکه واریز را انجام دادید، دیگر نیازی نیست کاری انجام دهید. زمانی که مهلت شرکت در این فرایند تمام شود، حق تقدم شما به صورت خودکار به سهم تبدیل می‌شوند.
اگر طی این مراحل هم سوال یا مشکلی برای‌تان پیش آمد می‌توانید با مراجعه به وب سایت شرکت و تماس با امور سهامداران سوالات و ابهامات خودتان را مطرح کنید. (۲)
اگر فردی در مهلت تعین شده پذیره نویسی حق تقدم مبلغ اسمی به ازای هر حق تقدم که به آن تعلق گرفته است را واریز نکند ( افزایش سرمایه از محل آورده) و یا حق تقدم خود را به فروش نرساند، در این حالت اصطلاحاً به این حق تقدم، حق تقدم استفاده نشده گفته می شود. در این حالت، شرکت در زمان پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده آنها را بفروش میرساند. سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می نماید.
قیمتی که این حق تقدمها به فروش میرسد معمولاً نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است. اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد. در نهایت این نکته را مد نظر داشته باشید که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می شود. پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق میگیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند. (۳)
منابع اصلی:
۱- https://khanesarmaye.com/warrant/#gref
