گپ چیست؟ گپ عبارت است از ناپیوستگی جزئی در نمودار یا چارت حرکت قیمت که در آن، قیمت نسبت به بسته شدن در روز یا کندل گذشته افزایش یا کاهش یابد در حالی که هیچ معامله ای در این بین رخ نداده است. زمانی که اخبار یا هر عامل دیگری که باعث می شود مبانی بازار در ساعاتی که بازارها معمولاً بسته هستند تغییر کند ، شکاف ها رخ میدهد! بیاید با هم بفهمیم که گپ چیست و انواع شکاف قیمتی در بورس و فارکس را با هم بررسی کنیم.
شکاف قیمت به بیان ساده محدوده ای نمودار است که در آن معامله ای انجام نشده است. در روند صعودی به عنوان مثال باز شدن قیمت بالاتر از قیمت بالایی روز قبل شکاف یا گپ یا فضای بازی ایجاد می کند که در طول روز پر نمی شود. در روند نزولی بالاترین قیمت روز، کمتر از قیمت پایینی روز قبل است و تشکیل یک شکاف می دهد. شکاف ها در روند صعودی نشانه استحکام روند و در روند نزولی نشانه ضعف روند می باشد. شکاف ها در نمودارهای هفتگی و ماهانه بلند مدت نیز پدید می آیند و وقوع آنها اتفاق با اهمیتی تلقی می شود. اما غالبا شکاف ها در نمودار های روزانه اتفاق می افتند.
گپ درنمودار قیمتی در صورتی ایجاد میشود که بین قیمت پایانی روز قبل و قیمت آغازین روز بعد اختلاف قابل ملاحظه ای وجود داشته باشد. در این شرایط یک شکاف در قیمت به وجود خواهد آمد که در این شکاف هیچ معامله ای توسط معامله‌گران انجام نشده است به زبان ساده تر در این ناحیه هیچ قیمت و حجم معاملاتی مشاهده نمی شود و این موضوع باعث ایجاد یک ناحیه‌ی توخالی در نمودارها شده است.
به‌طورکلی گپ ها به دو گپ یا شکاف صعودی و نزولی تقسیم می‌شوند:
گپ یا شکاف قیمتی در بازار بورس ایران معمولا به سه دلیل ایجاد می شود:
در افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی در مجمع میزان پول سهامداران عملا تغییری نخواهد کرد، اما در تعدیل مثبت و منفی میزان سرمایه سهامداران عملا تغییر خواهد کرد.
طبق معمول بهتر است مثالی بزنیم و تمام مسائلی را که در مورد گپ قیمتی توضیح داده‌ایم روی این مثال بررسی کنیم. فرض کنید سهام یک شرکت را با قیمت ۲,۰۰۰ تومان خریده‌اید. حالا سهام به خاطر پرداخت سود سالانه متوقف میشود. در مجمع تصمیم بر این میشود که به ازای هر برگه، ۲۰۰ تومان سود به سهامداران پرداخت شود. پس باید این مبلغ از قیمت اصلی سهم کم شود. یعنی ارزش هر سهم به جای ۲,۰۰۰ تومان برابر خواهد شد با ۱,۸۰۰ تومان. همین مسئله گپ قیمتی را روی نموداری سهام ایجاد می‌کند.
در این شرایط سهامداران ۲۰۰ تومان سودشان را دریافت کرده‌اند. پس در واقع قیمت سهم همان ۲,۰۰۰ تومان است که ۲۰۰ تومانش نقد شده و به سهامداران پرداخت شده است. وقتی نمودار تعدیل شده سهم را مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم که این گپ کاملا از بین می‌رود.
حالا برعکس این شرایط را هم در نظر بگیرید. فرض کنید سهم به جای آن‌که در قیمت ۱,۸۰۰ تومان معامله شود، با قیمت ۱,۷۰۰ تومان بازگشایی شود. یعنی شکاف قیمتی ۳۰۰ تومان خواهد بود. پس در واقع قیمت سهم ۱۰۰ تومان کم شده است. یعنی ۱,۷۰۰ تومان قیمت اصلی ۲۰۰ تومان مبلغ سود که جمعا میشود ۱,۹۰۰ تومان و با مبلغ ۲,۰۰۰ تومان ارزش اولیه‌ی هر سهم ۱۰۰ تومان تفاوت دارد. وقتی نمودار تعدیل شده این سهم را ببینیم، گپ تقسیم سود نقدی از بین می‌رود. اما گپی که به خاطر ۱۰۰ تومان کاهش قیمت و در پی روند طبیعی عرضه و تقاضا به وجود آمده است هم‌چنان در نمودار باقی می‌ماند.
به‌طور کلی گپ‌ها به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند. گپ مثبت و گپ منفی. وقتی نمودار قیمت، پس از بازگشایی مجدد با قیمتی بیشتر از قیمت پایانی قبل، بازگشایی شوند، گپ مثبت می‌گویند. در مقابل نیز اگر قیمت پس از بازگشایی کمتر از قیمت پایانی قبل باشد را گپ منفی می‌گویند.
اما هرکدام از این نوع گپ‌ها جدا از هر جهت قیمتی که دارند، به چهار دسته تقسیم می‌شوند.
این نوع گپ معمولا به دلایل طبیعی مثل تعطیلی بازار اتفاق می‌افتند. به‌طور کلی هیچ رویداد مهمی در این نوع گپ‌ها رخ نداده است. خلا قیمتی ایجاد شده در گپ‌های عمومی به سرعت و نهایتا طی چند روز پُر می‌شوند. به این نوع گپ‌ها گپ‌های منطقه‌ای یا گپ‌های تریدینگ نیز می‌گویند. گپ‌های عمومی معمولا در ناحیه‌های حمایتی و مقاومتی روزانه نمودار ایجاد می‌شوند و در همین بازه نیز حرکت می‌کنند. نوع دیگری ازگپ‌های عمومی وجود دارند که می‌توانند از کم یا زیاد بودن حجم معاملاتی در تایم‌های پایین‌تر از روزانه نیز به‌وجود بیایند. به این ترتیب که وقتی حجم معاملات یک دارایی خیلی کم یا خیلی زیاد باشد، شکل کندل‌های نمودار آن نیز از حالت عادی خارج می‌شوند. معمولا در این نوع کندل‌ها آخرین قیمت یک کندل، با قیمت بازشدن کندل بعدی یکی نیست. همین عامل باعث ایجاد پرش قیمت در کندل‌ها میشود.
به این شکاف، شکاف فرار یا Runaway Gap هم می‌گویند. این شکاف بعد از پرش در یک‌روند اتفاق می‌افتد و تمایل معامله‌گران به ادامه روند را مشخص می‌کند و تقریباً در نیمه‌راه روند اتفاق می‌افتد و به آن شکاف اندازه‌گیری هم می‌گویند. نکته‌ی بعدی این است که معمولا بعد از مدتی پر می‌شوند و نوعی اعتماد برای ورود به معامله را نشان میدهد، چه در حرکت نزولی و چه در حرکت صعودی و ممكن است این شكاف کلاً پر نشود. نمودار زیر مربوط به شركت سمگا است كه به‌صورت متوالی شكاف ادامه‌دهنده تشکیل داده است.
گپ شکست در سطح کلیدی حمایت یا مقاومت شکل می‌گیرد. به نمودار زیر نگاه کنید، بعد از شکل‌گیری گپ شکست، سرعت روند زیاد شده است. بدین ترتیب شکاف شکست در بیشتر مواقع سیگنال ادامه دهنده به شمار می‌رود.
در تصویر زیر، شکاف شکست در سطح کلیدی مقاومتی رخ داده و قیمت بعد از شکل‌گیری گپ و شکست مقاومت به روند صعودی خود ادامه داده است.
گپ خستگی (Exhaustion Gap)
گپ خستگی هم یکی دیگر از انواع گپ های قیمت در بورس است که می‌خواهیم ببینیم شرایط تشکیل آن چیست. وقتی یک حرکت با شیب تند و طولانی در سهم به وجود می‌آید، گپ خستگی هم تشکیل میشود. در چنین بستری سهم تلاش می‌کند که یک سقف یا کف جدید بسازد. یکی از نشانه‌هایی که به ما کمک می‌کند متوجه ایجاد گپ خستگی بشویم، حجم معاملات بالاست. یک مزیت مهم در مورد این گپ وجود دارد و آن این است که پر شدن آن زودتر از سایر انواع گپ قیمت اتفاق می‌افتد.
اما اگر گپ خستگی در پایان روند نزولی یا صعودی اتفاق بیفتد و حجم معاملات آن نسبت به میانگین هفته یا روزهای اخیر بیشتر شود، می‌توانیم از آن به عنوان یک گپ ادامه دهنده یاد کنیم. به طور کلی وقتی هدف‌های سهم محقق میشود و دو گپ شکست و فرار هم در این میان ایجاد میشود باید منتظر بمانیم که سر و کله‌ی شکاف خستگی هم پیدا شود. وقتی به پایان روند صعودی می‌رسیم قیمت تلاشش را می‌کند که با یک جهش رو به بالا حرکتش را در همان مسیر حفظ کند. البته که این جهش پایدار نیست و پس از گذشت حدودا یک هفته قیمت کم میشود. پس تقاضا هم به دنبال آن کم میشود و فروشندگان بیشتر از خریداران خواهند بود. موقعی که قیمت در محدوده‌ای پایین‌تر از گپ خستگی بسته شود می‌توانیم بفهمیم که روند فعلی رو به پایان است.
منابع اصلی:
