شرکت بورسی زمانی که از محل آورده نقدی اقدام به افزایش سرمایه می‌کند برای اینکه سهامداران آن از این افزایش سرمایه منفعت کسب کنند به سهامداران خود به ازای افزایش سرمایه سهمی تحت عنوان حق تقدم می‌دهند و سهامداران در دو برهه می‌توانند آن را بفروشند یا پول آن را به قیمت اسمی به حساب شرکت واریز کنند.
با توجه به اینکه حق تقدم‌ها مانند خود نماد شرکت قابل معامله هست بسیاری از افراد، اقدام به نوسان گیری بر روی حق تقدم می‌کنند بدون اینکه قصد داشته باشند در فرآیند ورود نقدینگی به شرکت دخالت داده شوند و تنها زمانی که حق تقدم قابل معامله هست می‌آیند از آن نوسانگیری می‌کنند.
برای اینکه ببینم چه موقع ریسک حق تقدم ایجاد می‌شود، بهتر است زمان‌بندی معامله‌ی حق تقدم را بررسی کنیم. حق تقدم را می‌توان پس از انتشار، در دو برهه‌ی زمانی خرید و فروش کرد. در ادامه این دو مقطع زمانی را با هم بررسی می‌کنیم.
آن دو ماهه که وجود دارد و افراد حق تقدم را خرید و فروش می‌کنند، معمولا مورد توجه سهامداران است چون دامنه نوسان حق تقدم در این دو ماه ۱۰ درصد است و به عبارت دیگر اگر قیمت سهم در این دو ماه تغییر پیدا کند در حق تقدم ما شاهد تاثیرات بیشتری هستیم و آن نوسانات کوچکی که در سهام ممکن است اتفاق بیفتد در حق تقدم امکان رخ دادن آن بسیار زیاد است.
اما باید به این نکته توجه داشت که در شرکت‌هایی که افزایش سرمایه سنگین دارند ممکن است به دلیل نقدینگی بالایی که نیاز است شرکت‌ها قیمت خود سهم را کنترل کنند و قیمت حق تقدم هم به پیروی از آن کنترل شود به همین خاطر کارشناسان گفته‌اند که سهامدار باید بسیار سنجیده رفتار کند. کالا معاملات حق تقدم در این برهه دو ماه به دید نوسانگیری بسیار پر ریسک است.
مثال بارز این موضوع جهش‌های متوالی حق تقدم سهام ایران خودرو از اواخر دی تا اوایل اسفند سال گذشته بود. 29 دی قیمت هر سهم ایران خودرو 202 و قیمت حق تقدم سهام ایران خودرو 94 تومان بود. رشدهای هیجانی خودرو باعث شد که حق تقدم سهام نیز روند صعودی پرشتابی را در پیش بگیرد. در تاریخ 5 اسفند و هم‌زمان با آخرین مهلت فروش حق تقدم استفاده نشده قیمت هر سهم ایران خودرو معادل 341 تومان بود در حالی‌که قیمت حق تقدم سهام این شرکت به 220 تومان رسید. سهام اصلی شرکت بازدهی 69 درصدی را تجربه کرده بود در حالی‌که بازدهی حق تقدم سهام به 115 درصد رسید. شاید مهم‌ترین بهانه‌ای که در روزهای گذشته موجب شروع بازی حق‌تقدم در سهام پارس خودرو شد تجربه سودهای یک‌شبه و شیرین آن زمان ایران خودرو باشد. با این حال نقطه غفلت فضای کنونی معاملات با سه ماه پایانی سال گذشته هیجان معاملاتی است. عاملی که در شرایط کنونی مانع اصلی از ادامه رالی سهام پارس خودرو حق تقدم سهام این شرکت شده است (امروز شاهد صف‌های طویل در نمادهای «خپارس» و «خپارسح» هستیم).
منابع اصلی:
