سجام مخفف عبارت «سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان» است که برای ارائه بهتر و سریع تر خدمات توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه آغاز به کار کرد.
سجام یک سامانه زیر ساختی در بازار سرمایه است نه یک سامانه تجاری، زیرا هدف آن کسب درآمد نیست بلکه ایجاد یک سامانه مادر برای جمع آوری اطلاعات مشتریان است. این سامانه به صورت فراگیر برای ثبت نام اولیه تمامی سرمایه‌گذاران حقیقی، حقوقی، ایرانی و خارجی در بازار سرمایه استفاده می‌شود. بنابراین می‌توان آن را یک سامانه ملی نیز نام گذاری کرد.
بر اساس مصوبه سازمان بورس همه سرمایه‌گذاران چه افرادی که قبلا کد بورسی دریافت کرده‌اند و چه افرادی که به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اند و متقاضی دریافت کد بورسی هستند، بایستی به سامانه سجام مراجعه کرده و اطلاعات خود را در این سامانه ثبت یا در صورت لزوم ویرایش کنند. اخیرا بانک‌ها نیز از سپرده‌گذاران خود درخواست می‌کنند تا برای دریافت وام در این سامانه ثبت نام و احراز هویت کنند.
افرادی که در سامانه سجام ثبت نام می‌کنند کافیست تنها یکبار فرم‌هایی که از سوی سازمان بورس تعریف شده را پر کنند. بنابراین در مراجعات بعدی خود به نهادهای مالی شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تامین سرمایه و کارگزاری‌ها، دیگر نیازی به پر کردن همه فرم‌ها از اول نیست و روند بسیار کوتاه‌تری طی خواهد شد. زیرا تمام اطلاعات قبلا در سیستم ذخیره شده است. اطلاعات هویتی، شماره حساب، شماره موبایل، آدرس الکترونیکی و ادرس اقامت دائمی شما از طریق این سامانه ثبت می‌شود و از آن به بعد هیچ نهاد مالی نیازی به دریافت مجدد آن ندارد.
سجام که مخفف عنوان سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان می باشد، مسئول جمع آوری کردن و مدیریت اطلاعاتی است که مشتریان بازار سرمایه وارد آن کرده اند و به این صورت می توان گفت که همزمان با راه اندازی این سامانه، امر گردآوری اطلاعات مربوط به سهامداران تسهیل شده است. همچنین اطلاعات به صورت یکپارچه جمع آوری می شود و سوابق معاملاتی هر فرد با شفافیت در بازار سهام و بورس نگهداری می شود که یک امکان کاملا مناسب برای بهبود شرایط سرمایه گذاری در بازار بورس می باشد. این سامانه را می توان به عنوان یکی از زیرساخت های بازار سرمایه دانست که تجاری سازی نشده است و هدف از راه اندازی آن کسب درآمد نبوده است.
همچنین اگر بخواهیم از دید گستردگی به این سامانه نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که سامانه سجام یک سامانه در ابعاد ملی می باشد. این سامانه همچنین به صورت مستقیم توسط کمیته مبارزه با پولشویی سازمان بورس و اوراق بهادار کشور نظارت می شود و طراحی آن به گونه ای بوده است که یک تیم حقوقی حرفه ای تمام جزئیات مورد نیاز را در آن گنجانده اند.
یکی از مهم ترین فواید سامانه سجام را می توان تسهیل در امر ثبت نام توسط فعالان بازار سرمایه و گردآوری اطلاعات آنان دانست. شما می توانید اطلاعات و صورت های مالی شرکت ها را در این سامانه مشاهده کنید و همچنین می توانید از اوضاع داد و ستد سهام ها در شرکت های بورسی نیز مطلع شوید پس به طور کلی می توان گفت که این سامانه می تواند به ما کمک کند تا فساد را در بازار بورس و سرمایه ایران از بین ببریم و همچنین می تواند سبب شود که بستر لازم برای مشارکت حداکثری آحاد مردم در بورس توسط این سامانه ایجاد می شود و با خیال راحت می توانید برای ورود به بازار بورس اقدام کنید. اما این سامانه چرا راه اندازی شد، در ادامه به بررسی دلایلی می پردازیم که در نهایت باعث شد تا سامانه سجام به شکل امروزی ایجاد شود.
تمامی کسانی که قصد سرمایه‌گذاری و فعالیت در بازار سرمایه بورسی را دارند، باید طی انجام مراحل زیر اقدام به احراز هویت در سامانه سجام کنند تا به عبارتی مجوز فعالیت در این بازار صادر شود. لازم به ذکر است که علاوه بر سامانه سجام، به‌منظور احراز هویت می‌توانید از طریق اقتصاد بیدار نیز اقدام کنید.
با ثبت نام در ex.ebidar.com دیگر نیاز به ثبت نام جداگانه در سجام ندارید ولیکن درصورتی که قصد ثبت نام مستقیم در سجام را داشته باشید باید این مراحل را طی کنید.
مراحل ثبت نام عبارت‌اند از:
ورود به سایت اصلی سجام و سپس کلیک بر روی گزینه ثبت نام
تکمیل کردن کد ملی و شماره تماس
دریافت کد تأیید پنج رقمی و سپس واردکردن این کد در سایت سجام
انتخاب یکی از گزینه‌های اشخاص حقیقی یا حقوقی
اقدام به پرداخت هزینه تعیین شده برای ثبت‌نام در سامانه سجام که به‌واسطه درگاه بانکی انجام می‌شود.
پر کردن فرم ثبت‌نام و سپس بارگذاری مدارک هویتی
دریافت نتیجه استعلام اطلاعات بارگذاری شده
در این مرحله نتیجه استعلام به اطلاع کاربر می‌رسد که در این حالت درصورتی‌که نتیجه استعلام ایرادی نداشته باشد، کد رهگیری ارسال خواهد شد و در غیر این صورت به قسمت ویرایش اطلاعات هدایت می‌شوید.
مشاهده لیستی از دفاتر پیشخوان دولت و کلیک بر روی دفتر موردنظر
مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان انتخاب شده در سایت به‌منظور ارائه کارت ملی هوشمند
ثبت چهره نگاری از شخص به‌منظور تکمیل احراز هویت
ارسال کد بورسی نهایی که متشکل از حروف و عدد خواهد بود.
ورود و ثبت نام در سامانه جامع اطلاعات مشتریان باید فقط و فقط از طریق شماره موبایلی باشد که به نام صاحب حساب سجام است؛ یعنی کد ملی که برای شماره موبایل ثبت شده است، با کد ملی صاحب حساب سجام باید همسان باشد. در صورتی که این مسئله رعایت نشود، ثبت نام ناقص می‌شود و باید برای اصلاح شماره موبایل، دوباره هزینه پرداخت کنید. در همین راستا، امکان ثبت نام دو نفر با یک شماره موبایل واحد امکان‌پذیر نیست.
آدرس ایمیلی که وارد می‌کنید نیز باید یکتا باشد. دو نفر با یک آدرس ایمیل مشترک نمی‌توانند ثبت نام انجام دهند.
ثبت نام و احراز هویت غیرحضوری سجام برای افراد زیر ۱۸ سال ممکن نیست و این افراد تنها به روش حضوری می‌توانند سجامی شوند.
باید کارت ملی هوشمند یا دست‌کم رسید ثبت نام آن را داشته باشید.
ثبت نام در سجام و احراز هویت آن برای افراد زیر ۱۸ سال و کودکان کاملاً مشابه فرایند افراد بالای ۱۸ سال است. تنها تفاوتی که وجود دارد این است که افراد زیر ۱۸ سال باید برای احراز هویت خود حتماً حضوری اقدام کنند. البته احراز هویت حضوری به معنای اقدام حضوری خود کودکان نیست، بلکه ولی یا سرپرست یا نماینده‌ی قانونی آنها باید به صورت حضوری به یکی از مراکز احراز هویت حضوری سجام مراجعه کنند. نکته بسیار مهم دیگر این است که شماره حساب وارد شده در سامانه باید حتما به نام خود کودک باشد. در اصل تمامی اطلاعات هویتی و بانکی باید به نام کودک باشد؛ این الزام درباره اطلاعات ارتباطی وجود ندارد.
در همان مراحل ابتدایی ثبت نام اینترنتی در سامانه سجام مبلغ ده هزار تومان از کاربران دریافت می شد که سامانه اختصاصی ثبت نام کارگزاری اقتصاد بیدار با یکپارچه کردن افتتاح حساب کارگزاری و سجام و رایگان کردن این پروسه، تمام هزینه‌های این کار را به صفر رسانده است. با توجه به خدماتی که سرمایه گذاران از طریق سامانه سجام دریافت می‌کنند، ثبت نام در این سامانه اهمیت بسیار زیادی برای سرمایه گذاران دارد.
همان‌طور که گفتیم، اگر مشکلی در روند ثبت نام و استعلام نباشد، یک کد پیگیری ۱۰ رقمی برایتان ارسال خواهد شد. اگر برای خودتان ثبت نام را انجام داده باشید، باید با همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی به مراکز احراز هویت مراجعه کنید. در صورتی که شخص اصیل نباشد، نماینده او باید به مراکز اهراز هویت مراجعه کند و علاوه بر مدارک هویتی، مدرک اثبات نمایندگی را نیز همراه داشته باشد. مراکز احراز هویت را می‌توانید در این لینک (+) مشاهده کنید.
با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا و به منظور تسهیل روند احراز هویت متقاضیان، امکان احراز هویت به صورت غیرحضوری نیز فراهم شده است. دقت کنید که برای احراز هویت غیرحضوری باید کارت ملی جدید داشته باشید و سریال پشت کارت ملی را در مراحل احراز هویت وارد کنید. همچنین، لازم به ذکر است که احراز هویت الکترونیکی صرفاً برای شخص ایرانی اصیل و بالای 18 سال است و احراز هویت نماینده از قبیل ولی، قیم، وکیل و… صرفاً حضوری انجام می‌شود.
در صورتی که به هر دلیلی امکان ثبت نام غیرحضوری و آنلاین را ندارید، می‌توانید این کار را حضوری نیز انجام دهید. ثبت نام حضوری در این سامانه از طریق برخی شعب کارگزاری‌ها، بانک‌ها و حتی دفاتر پیشخوان دولت قابل انجام است که این خدمات همراه با احراز هویت خواهد بود. به همراه داشتن مدارک هویتی و کد رهگیری پیامک شده جهت احراز هویت الزامی است. همچنین هزینه احراز هویت سجام در دفاتر پیشخوان دولت برای شخص اصیل ۱۱۱٬۰۰۰ ریال و برای نماینده قانونی ۱۲۷٬۰۰۰ ریال می‌باشد.
۱ – شما می‌توانید در بخش احراز هویت سایت سامانه جامع اطلاعات مشتریان، اطلاعات مکانی خود را وارد کنید تا نزدیک‌ترین مراکز منتخب برای شما نمایش داده شود. برای این کار با ورود به آدرس https://www.sejam.ir، در صفحه اصلی روی دکمه‌ی «احراز هویت» کلیک کنید.
۲ – در صفحه‌ی جدیدی که باز می‌شود، روی گزینه «احراز هویت حضوری» کلیک کنید.
۳ – در صفحه‌ی بعدی، می‌توانید بنا بر نیاز خود، اطلاعات را فیلتر کنید. پیش از هرچیز در قسمت نوع احراز هویت، حتما گزینه حضوری را انتخاب کنید. سپس نوع دفتر را بنا بر ترجیح خود از میان کارگزاری، بانک و دفتر پیشخوان انتخاب کنید. در فیلدهای بعدی استان و شهر خود را انتخاب کنید. در فیلد نام مرکز احراز هویت، اگر مرکز خاصی را مورد نظر دارید، بنویسید. در قسمت آدرس نیز محدوده‌ی محل مورد نظر را بنویسید. توجه داشته باشید که در بخش آدرس نباید نشانی کامل (مثلا با کوچه و خیابان) را وارد کنید و صرفا محدوده کلی را بنویسید. در این مثال ما «سعادت آباد» را وارد کردیم. بعد از کلیک روی دکمه‌ی «جستجو»، تمامی مراکز منطبق بر ویژگی‌های خواسته شده، نمایش داده می‌شود.
۴ – در آخر با به دست آوردن آدرس و شماره‌های تماس مراکز مورد نظر، می‌توانید طی یک تماس تلفنی از مدارک مورد نیاز و ساعت مراجعه با خبر شده و باقی مراحل را در مرکز مربوطه و به صورت حضوری دنبال کنید.
قبل از سامانه سجام، سود واریزی با روش های مختلفی به حساب سرمایه گذاران پرداخت میشد که عبارت اند از:
۱. یکی از این روش‌ها دریافت شماره حساب سرمایه گذاران از طریق ایمیل و واریز سود تقسیمی به حساب آنها بود.
۲. روش دوم، معرفی یک بانک به سرمایه‌گذاران بود تا با مراجعه به آن در تاریخ مشخص شده و ارائه کارت ملی و کد بورسی خود، سود تقسیمی را دریافت کنند.
یکی از مزایای مهم سامانه سجام، کمک به سرمایه‌گذاران در پرداخت سود سهام آنها است. به این ترتیب برای هر سهمی که دارید و از آن سود تقسیمی باید دریافت کنید، در تاریخ اعلام شده از سوی شرکت دریافت خواهید کرد.
اگر اطلاعاتی که در سامانه ثبت کرده‌اید، با گذشت زمان تغییر کنند مانند آدرس محل سکونت یا شماره حساب شخص و …، باید حتما موضوع را به تمام نهادهای بازار سرمایه مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا کارگزاری اعلام کنید. در حالی که با راه‌اندازی سامانه سجام، ویرایش اطلاعات بسیار راحت تر و سریعتر انجام می‌شود.
