قرارداد آتی یا future Contract قراردادی است که فروشنده متعهد میشود براساس آن، در سررسید معین، مقدار مشخصی از کالای تعیین شده را به قیمتی مشخص بفروشد و در مقابل خریدار متعهد میشود کالا را با مشخصات تعیین شده، خریداری کند.
به بیان سادهتر؛ قرارداد آتی به افراد این امکان را میدهد که اقدام به خرید کالایی کنند که در حال حاضر تصمیم به تحویل گرفتن آن ندارند و وجه آن را نیز در زمان تحویل پرداخت کنند. همچنین افراد میتوانند کالایی که اکنون مالک آن نیستند را بفروشند و در آینده آن را به خریدار تحویل دهند و کسب سود کنند.
قرارداد آتی، قراردادی دو طرفه است. به این معنی که سرمایه گذاران در این بازار میتوانند علاوه بر افزایش قیمت، از کاهش قیمت ها نیز سود کسب کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب تأثیر ایجاد بازار دوطرفه در بازار سرمایه چیست؟ را مطالعه کنید.
در قراردادهای آتی، برای جلوگیری از عدم انجام تعهد، طرفین مبلغی را به عنوان وجه تضمین پیش شرط قرارداد، نزد اتاق پایاپای میگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمت قرارداد، وجه تضمین را تعدیل کنند.
معاملات آتی در کنار جذابیتی که دارند دارای ریسکهای مالی بالقوهای هستند که برای همه سرمایه گذاران مناسب نیست. در معاملات آتی، سود و زیان خریدار و فروشنده متقارن است. به این معنی که اگر دارنده موقعیت خرید سود کند، لزوما دارنده موقعیت فروش زیان میکند. دلیل دیگر ریسکی بودن این بازار اهرمی بودن معاملات آتی است. به این صورت که افراد میتوانند بیش از سرمایه خود در این بازار سود یا زیان کنند.
حالا کمی جلوتر میرویم و چند اصطلاح و لغت رایج را که با قرارداد آتی ارتباط تنگاتنگی دارند بررسی میکنیم.
پیمان آتی (Forward contract یا Forward) یک قرارداد استاندارد نشده و الزامآور بین دو طرف (فروشنده و خریدار) است که مبتنی بر خرید یا فروش یک کالا یا دارایی مالی معین، برای زمان مشخص در “آینده” با قیمت توافقی معین در روز انعقاد قرارداد است. این نوع قرارداد در مقابل قرارداد نقدی است که در آن طرفین به خرید و فروش دارایی در زمان “امروز” توافق میکنند. قیمتی که روی آن توافق حاصل میشود قیمت تحویل نامیده میشود. در این قرارداد، نحوه و شرایط انجام معامله به صورت کامل و دقیق مشخص میشود و مواردی نظیر زمان و مکان تحویل دارایی موضوع قرارداد و کیفیت آن به طور روشن قید میشود. بر این اساس، میتوان گفت پیمانهای آتی بر مبنای نیازهای خاص طرفین پیمان تنظیم کرد. (این موضوع یکی از مهمترین ویژگیهای این ابزار مالی محسوب میشود.)
بازار پیمان آتی بازاری اختصاصی است که فاقد مقررات خاصی است. هر معامله که موجب ایجاد تعهد بین طرفین معامله برای خرید یا فروش یک دارایی در آینده شود، نوعی پیمان آتی محسوب میشود. به دلیل شرایط اختصاصی این معاملات و استاندارد نبودن آنها، معمولا در گزارشهای اقتصادی، آمار دقیقی (در مقایسه با سایر ابزارهای مالی استاندارد) از این قراردادها ذکر نمیگردد.
پیمانهای آتی از این جهت که توافقنامهای برای خرید و فروش دارایی پایه در زمان معین در آینده و با قیمت مشخص هستند، به قراردادهای آتی شباهت دارند. اما
منابع اصلی: