اولین نشانه‌های مستند تاریخی از مصرف پـــسته به ۶۷۶۰ سال پیش از میلاد حضرت مسیح (ع) در دوره پالئوزوئیک از خاورمیانه و به خصوص کشورهای ایران و اردن بوده است. در ابتدای قرن اول پس از میلاد از کشور سوریه، پسته به اروپا منتقل شد و مصرف آن در جنوب اروپا گسترش یافت. پسته در ابتدا غذای ثروتمندان محسوب می‌شده است؛ آشوریان و یونانیان باستان از پسته به عنوان یک داروی ضد گزش استفاده می‌کردند و معتقد بودند مصرف پسته سبب تقویت عمومی بدن می‌شود.
حکیم ابو علی سینا دانشمند بزرگ ایرانی معتقد بود که پسته سبب رفع بیماری‌های کبدی می‌شود و برای تقویت بدن بسیار مفید است. از پـــسته برای رنگ کردن انواع پارچه‌ها استفاده می‌شده است و حتی امروزه در کشور هند از پسته برای رنگ کردن انواع الياف‌ها و پارچه‌ها استفاده می‌شود.
در گذشته پسته به علت خاصیت انبارداری و نگهداری طولانی صادرات زیادی داشته و یکی از کالاهای صادراتی در جاده ابریشم محسوب می‌شده است. صادرات پـــسته از کشور ایران از سال ۱۹۳۰ آغاز شده است و پسته به کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر می‌شده است. امروزه بزرگترین صادر کننده پسته مرغوب جهان کشور ایران است.
کشورهای ایران، آمریکا، ترکیه، سوریه، چین، ایتالیا، یونان، افغانستان، تونس و قرقیزستان بزرگترین تولیدکنندگان پسته در سطح جهان می‌باشند؛ و بزرگترین کشورهای مصرف کننده پــسته در سطح جهان نیز عبارت از کشورهای چین (مصرف متوسط ۸۰ هزار تن در سال). آمریکا (۴۵ هزار تن در سال)، روسیه (۱۵ هزار تن در سال) و کشور هند (۱۰ هزار تن در سال) می‌باشند. پسته یکی از نمادهای سلامتی محسوب می‌شود و از گذشته این آجیل خوشمزه مورد مصرف و احترام تمام جوامع بشری بوده است.
درخت پسته اهلی با نام علمی “Pistacia Vera L”گیاهی از تیره سماق (Anacardiaceae) است، جنس Pistacia دارای ۱۱ گونه است که تمام آن‌ها تربانتین ترشح می‌کنند. درخت پـــسته برگریز است. در پاییز خزان نموده و زمستان را در خواب می‌گذرانده ریشه‌های درخت به شکل محوری و عمودی است و تا عمق بیش از دو متری داخل خاک فرو رفته و به همین علت، این درخت قابلیت سازگاری بالایی با شرایط خشکسالی دارد. مهم‌ترین ارقام پسته در ایران عبارت از اکبری، کله قوچی، احمد آقایی، اوحدی، بادامی زرند، ممتاز خنجری دامغان، شاهپسند سفید، پــسته نوق و قزوینی می‌باشند.
?
********************************************
در هر یک صد گرم پسته بو داده شده به طور متوسط ۵۷۱ کیلو کالری انرژی، ۲۷.۵۶ گرم کربوهیدرات،۷.۸۱ گرم قند، ۱۰.۳ گرم فیبر، ۴۵.۹۷ گرم چربی، ۲۱.۳۵ گرم پروتئین، ۵ میکروگرم لوتئین-زئاکسانتین. ۰.۸۴ میلیگرم تیامین؛ ۰.۱۵۸ میلیگرم ویتامین ریبوفلاوین، ۱.۴۲۵ میلیگرم نیاسین ۰.۵۱۳ میلیگرم منیزیم. ۱.۲۷۵ میلیگرم منیزیم. ۴۸۵ میلیگرم فسفر. ۱۰۲۴ میلیگرم پناسیم و ۲.۳ میلیگرم روی موجود می‌باشد. پسته منبعی غنی از انرژی و کالری محسوب می‌شود, دانه‌های پـــسته منبعی غنی از اسیدهای چرب مونو و اشباع نشده مانند اسید اولئیک و منبعی غنی از آنتی اکسیدان های طبیعی محسوب می‌شود.
پسته به عنوان منبعی غنی از مواد موسوم به فیتوشیمیایی محسوب می شود که این مواد در بدن نقش آنتی اکسیدانی بالایی از خود نشان می دهد، از مواد فیتو موجود در پسته می‌توان به کاروتن، ویتامین E و ترکیبات آنتی اکسیدان اشاره داشت. مصرف مداوم دانه‌های پسته در رژیم غذایی روزانه به کاهش کلسترول بد خون در بدن کمک کرده و سبب افزایش سطح کلسترول خوب خون می‌شود. مصرف متوسط پـــسته در رژیم غذایی روزانه سبب افزایش سطح لوتئین در خون شده که این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی.داشته و از رگ‌ها در برابر کلسترول بد محافظت می‌کند و سبب کاهش بروز بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.
محققان معتقدند به علت اين که پسته محتوی فسفر است؛ مصرف آن سبب شکسته شدن.پروتئین‌ها به اسیدهای آمینه شده و سطح گلیسمی خون را افزايش می‌دهد. به همین علت مصرف پسته به میزان متوسط سبب کاهش بروز دیابت در انسان می‌شود. پـــسته یک منبع فوق العاده غنی از ویتامین B6 است؛ این ویتامین نقشی اساسی در ساخت هموگلوبین خون دارد و مصرف آن سبب افزايش مقدار حمل اکسیژن در جریان خون می‌شود؛ ویتامین B6 موجود در پسته نقشی اساسی و گسترده در تأمین سلامتی سیستم عصبی بدن ایفا می‌کند.
مولکول‌های عصبی در بدن با نام آمین برای توسعه و رشد.خود نیاز به اسیدهای آمینه دارند که این ویتامین سبب تأمین نیاز آن‌ها می‌شود. وبتامین B6 نقش اساسی در تشکیل غلاف‌های عایق در اطراف سیستم عصبی (میلین) دارد که این امر سبب بهبود عملکرد انتقال پیام‌های عصبی در بدن می‌شود. ویتامین B6 نقشی اساسی در سنتز و تولید سروتونین، ملاتونین، اپینفرین و اسید گاما آمینو بوتیریک (GABA) در بدن دارد.
این اسید آمینه نقشی حیاتی در انتقال تکانه‌ها و تنش‌های عصبی در سراسر سیستم عصبی و افزایش آرامش ایفا می‌کند. یک سیستم ایمنی سالم، نیاز.به مصرف کافی از ویتامین B6 دارد که مصرف پسته در رژیم غذایی روزانه این نیاز را به طور کامل تأمين می‌کند. مصرف پـــسته در رژیم غذایی روزانه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از بدن در برابر بروز عفونت محافظت می‌کند. ویتامین B6 همچنین سبب افزایش میزان هموگلوبین‌های قرمز در خون شده و سبب افزایش سلامتی غدد لنفاوی مانند تیموس، طحال و لنف می‌شود.
افزایش سلامتی غدد لنفاوی نیز به بدن برای تولید بیشتر گلبول‌های سفید خون یاری می‌رساند. پسته منبع بسیار خوبی از مس منگنز، ویتامین B6 و منبع خوبی از انواع ویتامین‌های گروهB است. مس برای تشکیل بافت‌های همبند مورد نیاز است. منگنز در رشد، متابولیسم چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها نقش داشته و ویتامین B6 برای افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن و افزايش عملکرد اعصاب.و تولید گلبول‌های قرمز خون مورد نیاز است. فیبر موجود در پسته سبب افزایش عملکرد سیستم گوارشی بدن و افزايش قدرت دفاعی بدن می‌شود.
ليزین یک اسید آمینه ضروری برای بدن محسوب می‌شود. لیزین در بدن سبب جذب کلسیم و ساخت.کلاژن می‌شود که اين امر در ساخت و تولید غضروف‌ها،پوست و تاندون‌ها مورد نیاز بدن می‌باشد. بدن انسان با استفاده از لیزین اقدام به تولید اسید آمینه کارنیتین در بدن می‌کند که اين امر خود سبب کاهش سطح کلسترول بد خون می‌شود؛ افراد گیاهخوار، ورزشکاران و افرادی که دچار سوختگی‌های شدید شده‌اند در معرض کمبود این اسید آمینه قرار دارند.
و علایم کمبود لیزین در بدن شامل خستگی، کمخونی، کاهش اشتها، سرگیجه، تهوع و نمایان شدن رگ‌های.خونی در چشم‌ها می‌باشد. پــسته منبعی غنی از لیزین محسوب.می‌شود که مصرف آن در رژیم غذایی روزانه سبب کاهش این علایم در بدن می‌شود. مصرف پسته از یک واکنش مضر شیمیایی با نام گلیکوزیله شدن در بدن جلوگیری می‌کند. گلیکوزیله شدن هنگامی در بدن اتفاق می افتد که قند موجود در بدن.با پروتئین یک پیوند نامناسب و مضر ایجاد کرده و این واکنش در بیماران مبتلا به دیابت رخ می‌دهد.
با مصرف پسته در افراد دیابتی می‌توان از بروز اين واکنش جلوگیری کرد. پسته سرشار از مس، فسفر و منگنز است. پسته یک منبع فوق العاده غنی از ویتامین B6 است. ویتامین B6 برای ساختن هموگلویین ضروری است و سبب افزایش میزان اکسیژن انتقالی توسط جریان خون می‌شود. پسته منبعی غنی از ویتامین E است. این ویتامین محلول در چربی است و برای افزایش سلامتی پوست مورد نیاز است. پسته منبعی غنی از ویتامین E به خصوص غنی.از گاماتوکوفرول است.
ویتامین E آنتی اکسیدانی محلول در چربی است که برای حفظ یکپارچگی و دوام غشای سلول‌های بدن، مخاط و پوست ضروری باشد و از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. پسته منبعی غنی از ترکیب ویتامین‌های گروه ۲ و مواد معدنی محسوب می‌شود. یک صد گرم پسته بیش از ۱۴۴ نیاز روزانه بدن به ماده معدنی مس را تأمین می‌کند؛ مس در بدن برای کارکرد مناسب سیستم عصبی, متابولیسم.و سنتز گلبول‌های قرمز خون (RCB) ضروری می‌باشد. پـــسته محتوی دو کاروتنوئید اصلی است که در بیشتر آجیل‌ها وجود ندارد.
این کاروتنوئیدها شامل لوتئین.و زئاکسانتین است که در بدن خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی داشته و از بافت‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. مصرف این دو کاروتنوئید در رژیم غذایی روزانه سبب کاهش خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولای مرتبط به سن می‌شود که این بیماری یکی.از دلایل عمده اختلالات بینایی و بروز نابینایی می‌باشد. میزان فیبر موجود در پسته بیشتر از گردو و جو دوسر است.و به همین علت منبعی غنی از فیبر محسوب می‌شود که مصرف آن مزایای زیادی برای بدن دارد. و از بروز یبوست در بدن پیشگیری می‌کند.
پـــسته منبعی غنی از پروتئین محسوب می‌شود و مصرف این آجیل مفید به ورزشکاران توصیه می‌شود؛.زیرا طبق مطالعات انجام پذیرفته مشخص شده است، مصرف پروتئین کافی.در رژیم غذایی ورزشکاران میزان کوفتگی و درد را پس از تمرینات ورزشی به شدت کاهش می‌دهد. پسته محتوی اسیدهای چربی مانند اسید لینولئیک است. که برای رشد موها و پوست سالم مورد نیاز بدن می‌باشد. مصرف پــسته سبب افزايش سلامتی قلب و عروق شده و سطح کلسترول بد (LDL) خون را کاهش می‌دهد.
پسته غنی از مواد آنتی اکسیدانی است. پسته منبع غنی از وبتامین‌های A.Eمحسوب می‌شود که اين ویتامین‌ها برای متعادل نگه داشتن سیستم عصبی مورد نیاز است. روغن استخراج شده از پسته دارای عطر و طعمی.دلپذیر و عالی است و این روغن خاصیت نرم کنندگی بر روی پوست دارد. اين روغن از پوست بدن.در برابر خشکی محافظت کرده و در طب سنتی.از آن برای ماساژ درمانی، رایحه درمانی و در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده گسترده‌ای می‌شود.
دانه‌های پسته به شکل تازه خوری به صورت خام و یا بو داده شده مصرف می‌شوند. همچنین از مغز دانه‌های پسته در تهیه بستنی، شیرینی‌ها و کیک‌ها و برای تولید کره پسته استفاده گسترده‌ای می‌شود. مغزهای پسته را برای جلوگیری از فساد باید در یخچال نگهداری کرد. اما اگر پسته دارای پوسته باشد. می‌توانید آن‌ها را در محلی خشک و خنک برای مدتی طولانی نگهداری نمایید.
