آخرین نوروز قرن، آخرین پاییز قرن، آخرین یلدای قرن، اینها عبارتهایی است که امسال زیاد شنیدیم! هرکسی درباره هرچیزی حرف میزد یک جوری حرفش را به آخرین مناسبت قرن وصل میکرد اما آیا واقعا امسال، آخرین سال قرن حاضر بود و از سال 1400 قرن عوض میشود؟ این روزها حتما شما هم با این سوال روبه رو شدهاید؟ بعضیها میگویند بله خب پایان سال 1399 یعنی قرن تمام شده و قرن بعدی از اول فروردین سال 1400 شروع میشود، در حالیکه این یک اشتباه رایج است که اگر دقت کرده باشید حتی تلویزیون و خیلی از آدمهای معروف هم گرفتارش شدهاند. اما چرا این اشتباه است؟ همه چیز بر میگردد به این که مبدا محاسبه سال هجری شمسی از چه زمانی در نظر گرفته شده باشد و یک قرن چه طور حساب میشود؟ در تقویم ما ایرانیها که توسط عبدالغفارخان نجمالدوله تکمیل شده و به شکل امروزیاش درآمده، مبدا یعنی اولین سال شروع محاسبه تقویم از یکم فروردین سال هجرت پیامبر از مکه به مدینه در نظر گرفته شده است یعنی سال اولی که از آنجا به بعد به آن اضافه میشود سال یک فرض شده و نه سال صفر! بنابراین یکم فروردین سال یک (به این شکل 1/1/1) آغاز سال هجری شمسی بوده است. حتما میدانید که یک قرن یعنی صد سال، پس قرن حاضر باید تا پایان اسفندماه سال 1400 ادامه پیدا کند و از تاریخ اول فروردین 1401 قرن جدید شروع بشود، بله دقیقا! چون سال صفر نداشتیم و همه چیز از سال یک آغاز شده و برای این که از سال یک صد سال بگذرد باید به 301،201،101 و 401 برسیم. شاید بپرسید پس چرا همه این اشتباه را تکرار میکنند؟ پاسخش ساده است چون همه فکر میکنند عدد 1400 باید آغاز یک سده یا قرن تازه باشد، این عدد رُند است و دیگران را به اشتباه میاندازد. پس اگر بعد از این کسی این اشتباه را کرد سعی کنید برایش توضیح بدهید که در محاسبات تقویمی سال صفر نداریم و همه چیز از سال یک شروع میشود و به همین ترتیب هم جلو میرود.*
اگر به هر نحوی در پذیرش این مطلب شائبه وجود دارد و یا درک این نوع محاسبه برای شما سخت است کافی است به اطلاعیه مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نگاهی بیندازید تا اطمینان حاصل کنید مبنای محاسبه تقویم شمسی چگونه است و تکلیف آخرین سال قرن چیست؟
بنا بر گزارش مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک، معنای قرن یا سده، یکصد سال است. هر تقویم یک مبدأ دارد و در عرف اولین سال هر تقویم سال یک محسوب میشود. روز اول نخستین قرن هجری خورشیدی، جمعه ۱ فروردین ۱ و روز پایان آن، سهشنبه ۲۹ اسفند ۱۰۰، است. روز اول قرن دوم هجری خورشیدی، چهارشنبه ۱ فروردین ۱۰۱ و روز آخر آن، یکشنبه ۲۹ اسفند ۲۰۰، است. قرن چهاردهم هجری خورشیدی، از روز چهارشنبه ۱ فروردین ۱۳۰۱، آغاز شده و روز یکشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ به انجام خواهد رسید.
بنابراین، روز اول قرن پانزدهم هجری خورشیدی، دوشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۱ خواهد بود.
*این نوشته در صفحه جوانه روزنامه خراسان به چاپ رسیده است.
