آنفولانزای پرندگان که عمدتاً به آن آنفولانزای مرغی (bird flu) نیز میگویند، ویروسی از خانواده ارتومیکسوویریده (نام Orthomyxoviridae) است که بیشتر طیور را درگیر میکند. این ویروس بنا به نوع زیرگروه (subtype) آن علائم مختلفی را در پرندگان آلوده ایجاد میکند. ویروس آنفولانزای پرندگان با بیماریزایی کم و یا حتی بدون هیچ علامتی است. اما در ویروس آنفولانزای پرندگان با بیماریزایی بالا که علائم جدی، سرعت انتشار بالا و مرگ و میر بالایی نیز دارد. از طرفی بیشتر زیرگروههای این ویروس، مشترک بین انسان و حیوان نیست. با اینحال برخی گونههای HPAI توانایی آلوده کردن انسان را نیز دارد که تهدیدی برای سلامت عمومی محسوب میشود.
آنفولانزای پرندگان یا مرغی (AI) چیست؟
آنفولانزای پرندگان (avian influenza) یک بیماری بسیار مسری ویروسی است. این ویروس تمامی پرندگان، اعم از اهلی و وحشی به ویژه پرندگان آبزی را در بر میگیرد. همچنین پرندگان اهلی همچون جوجهها، بوقلمونها، قرقاولها، بلدرچینها، اردکها، غازها را آلوده میکند. متاسفانه این ویروس قابلیت انتقال به انسان و حیوان را نیز دارد. این بیماری به زیرگروه متعددی از ویروس تقسیم میشود (از جمله H5N1، H5N3، H5N8 و غیره) که ویژگیهای ژنتیکی آنها به سرعت تکامل مییابد. ویروس آنفولانزای پرندگان در سراسر جهان شایع است، اما زیرگروههای آن در مناطق مختلف متفاوت است.
ویروس آنفولانزای مرغی براساس توانایی و شدت بیماریزایی به دو دسته تقسیم میشوند:
آنفولانزای پرندگان خفیف (LPAIV): که پاتوژن پایین با علائم بالینی کمی دارد؛ و یا هیچ علائم بالینی ایجاد نمیکند.
آنفولانزای پرندگان حاد (HPAIV): که در زیرگروههای (H5 و H7) از نوع A است. این ویروس نه تنها میتواند علائم بالینی شدیدی داشته باشد، بلکه احتمال مرگ و میر آن نیز بالا است.
ویروسها با عوامل اصلی تعیین کننده آنتی ژن، H (برای هماگلوتینین) و N (نورآمینیداز) توصیف میشوند. سویه نگران کننده فعلی H5N1 بسیار بیماریزا است. در پرندگان عمدتاً با زیرگروههای H5 و H7 سروکار داریم. مشخص شده است که زیرگروههای ویروس LPAI H5 و H7 میتوانند به شکل بسیار بیماریزا که باعث مرگ و میر در پرندگان میشود جهش پیدا کند.