چگونه حضور دانش آموزان را در فضای مجازی مدیریت کنیم؟
یا شما هم نگران استفاده زیاد فرزندتان از موبایل و تبلت هستید؟ آیا فکر می کنید کلاس های آنلاین مدرسه آسیب هایی به مراتب بیشتر از مزیت های آنها دارند؟ مسلما شما تنها والدینی نیستید که در روزهای آموزش مجازی دغدغه مدیریت حضور فرزندتان در فضای مجازی را دارید. دغدغه شما اساسی و درست است اما خوشبختانه راه حل های مدیریتی و نظارتی خوبی برای حل این مشکل وجود دارد. این مقاله به شما کمک می کند تا بتوانید در کنار نظارت بر فعالیت فرزندتان در فضای مجازی، آنرا به بهترین شکل مدیریت کنید. پس با ما همراه باشید.
مقدمه
امروزه شبکه های اجتماعی و فضاهای آنلاین حضوری به مراتب پر رنگ تر در زندگی ایفا می کنند. دانش آموزان به عنوان یکی از گروه های حساس بسیار بیشتر از سایرین در معرض آسیب های اجتماعی این ابزارها قرار دارند. از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا و به دنبال آن مجازی شدن آموزش ها، سبب شده است فرزندان در نقش دانش آموز استفاده بیشتری از شبکه های اجتماعی داشته باشند. مادران ایرانی که اغلب وظیفه تربیت فرزندان را پیگیری می کنند همواره نگران مدیریت حضور فرزندان در فضای مجازی هستند. در این مقاله سعی کرده ایم به اصلی ترین دغدغه های مادران در خصوص آسیب های فضای مجازی بر روی دانش آموزان بپردازیم و با ارائه راهکارهایی به نظارت و مدیریت بهتر در این زمینه کمک کنیم.
بهترین راه حل برای حل مساله، ابتدا بیان شفاف مشکل است :
چه آسیب هایی دانش آموزان را در فضای مجازی تهدید می کند؟
اگر چه آسیب های فضای مجازی منحصر به دانش آموزان نیست اما این افراد به واسطه سن کم و بازه زمانی حساسی که در آن قرار دارند، بیشترین تاثیر را از این فضا دریافت میکنند. به طور کلی می توان آسیب های تهدید کننده برای دانش آموزان در فضای مجازی را به دو دسته کلی آسیب جسمی و آسیب روانی تقسیم بندی کرد.
آسیب های جسمی
استفاده از موبایل، تبلت و یا کامپیوتر در طولانی مدت موجب آسیب به سطح بینایی فرد می شود. خستگی دیجیتالی چشم (Digital Eye Strain) که گاهی اوقات با نام سندروم بینایی کامپیوتری از آن یاد می‌شود، باعث آزردگی بسیاری می شود.
همیشه آنلاین بودن و به تبع آن استفاده بیش از حد از وسایلی مانند موبایل کیفیت خواب فرزندان را دچار اختلال می کند. اشعه های تولید شده از این وسایل باعث تاخیر در ترشح هورمون خواب (ملاتونین) شده و سبب می شود فرزندان دیرتر به خواب فرو روند و روز بعد دچار خستگی و خواب آلودگی شوند.
اغلب دانش آموزان در هنگام شرکت در کلاس های آنلاین مدرسه، به طور فیزیکی در موقعیت خوبی قرار ندارند. شرکت در کلاس های مدرسه از تخت خواب، اتفاقی است که بسیاری از مادران شاهد آن هستند.
کلاس های آنلاین، حضور در مدرسه و فعالیت بدنی بیشتر را از دانش آموزان گرفته است. فضای مجازی به طور غیر مستقیم فرزندان ما را چاق تر از قبل کرده است. بی تحرکی و عدم ورزش از آسیب های فضای مجازیست که دوران کرونا بیشتر دانش آموزان را تهدید می کند.
و ...
آسیب های روحی
قلدری اینترنتی (cyber bulling) : قلدری یک رفتار تهاجمی مکرر است که می تواند جسمی، کلامی یا رابطه ای، و به صورت حضوری یا آنلاین باشد. در دنیای امروز دیگر قلدری به حیاط مدرسه یا خیابان محدود نمی شود. قلدری اینترنتی از طریق تلفن های هوشمند می تواند در هر مکان، حتی در خانه، ایمیل، پیامک و شبکه های اجتماعی به صورت 24 ساعته انجام شود. قلدران مجازی از فناوری دیجیتال برای آزار، تهدید یا تحقیر استفاده می کنند. برخلاف قلدری سنتی، قلدری اینترنتی نیازی به تماس رو در رو ندارد و به تعداد انگشت شماری از شاهدان در یک زمان محدود نمی شود. همچنین به افراد زیاد یا قدرت فیزیکی احتیاج ندارد.
به خطر افتادن امنیت داده ها و اطلاعات فرزندان: اغلب به علت کمبود اطلاعات رایانه ای دانش آموزان در مورد نحوه استفاده از شبکه های اجتماعی و مدیریت حساب کاربری، داده ها و هویت واقعی آنها مورد سوء استفاده قرار می گیرد.
و ...
نقش مادران در مدیریت استفاده دانش آموزان از فضای مجازی
مادران رکن اصلی تربیت در خانواده محسوب می شوند که می توانند با مدیریت، آسیب های مجازی تهدید کننده را کاهش دهند. در این بخش به این سوال پاسخ می دهیم که چگونه می توانیم آسیب های فضای مجازی را مدیریت کنیم؟
مدیریت آسیب های جسمی فضای مجازی
از آنجایی که آسیب های جسمی نمود عینی در زندگی دارند، مدیریت آنها به مراتب آسان تر است. به عنوان مثال تعیین بازه زمانی برای حضور در کلاس های آنلاین و فضای مجازی می تواند نقش بسیار مهمی در کاهش و کنترل آسیب های جسمی داشته باشد. تخصیص یک مکان فیزیکی مناسب که دارای استاندارد های اساسی است، یکی از اولین پیش شرط های استفاده از تلفن همراه، تبلت یا کامپیوتر برای دانش آموزان می باشد. مادران بایستی به عنوان یکی از راه حل های مدیریت دانش آموزان در فضای مجازی حتما انجام فعالیت های جنبشی مانند ورزش کردن ، را در لیست کارهای روزانه فرزند خود قرار دهند. نفس عمیق، انجام حرکات کششی در طی کلاس می تواند از خستگی بیش از حد جلوگیری کند. نباید فراموش کرد که رژیم غذایی مناسب و البته کم کالری نقش بسیار پر رنگی در کم کردن آسیب های جسمی فضای مجازی برای دانش آموزان دارد.
مدیریت آسیب های روحی فضای مجازی
آسیب های روحی به علت عدم مشاهده با یک نگاه؛ اغلب کمتر مورد توجه قرار می گیرند. در حالی که بسیار حائز اهمیت هستند. در ادامه برای هر یک از آسیب های روحی تهدید کننده دانش آموزان در فضای مجازی به طور مجزا راهکار هایی را ارائه می دهیم :
با فرزندان خود در مورد حریم شخصی گفت و گو کنید. آموزش امنیت سایبری را باید زود هنگام شروع کرد. با انجام چنین گفت و گوهایی از سنین پایین به فرزندان خود این پیام را می دهید که حریم شخصی از اهمیت بالایی برخوردار است. بچه ها باید بدانند که حریم شخصی حق آنهاست و قوانینی برای حفاظت از آن نیز وجود دارد. دلایل خود را با توجه به محدودیت های سنی برای فرزندانتان بیان کنید و خطرات این زمینه را به گونه ای شرح دهید که با توجه به سنشان آن را درک کنند. در مورد نگرانی هایشان در زمینه حریم شخصی سوال کنید و زمینه هایی که در آن به حمایت یا دانش بیشتری نیاز دارند را مشخص کنید. برنامه های امنیت سایبری در مدارس می توانند سبب ایجاد گفت و گوهایی در ارتباط با حریم شخصی در کلاس درس، حیاط مدرسه یا منزل شوند.
دانش آموزان باید بدانند که تنظیمات حریم شخصی خود را به شکلی تغییر دهند تا با این کار، بر دسترسی افراد مختلف به اطلاعات شخصی خود کنترل داشته باشند. تنظیمات حریم شخصی باید متناسب با سن آنها، پلتفورم مورد استفاده آنها و اطلاعاتی باشد که به اشتراک می گذارند.
خوب است فرزندان خود را به خوبی توجیه کنیم که به هر پیام یا پستی که در مورد آنها نوشته شده است پاسخ ندهند. مهم نیست چقدر آسیب زننده یا خلاف واقع است. پاسخ دادن فقط اوضاع را بدتر می کند و ایجاد واکنش از سوی فرزند شما دقیقاً همان چیزی است که قلدرهای اینترنتی می خواهند، بنابراین به فرزندان خود بیاموزید که به قلدارن اینترنتی احساس رضایت ندهند.
"با تبدیل شدن به یک قلدر مجازی به دنبال انتقام از یک قلدر اینترنتی نباشید. باز هم، این فقط مشکل را بدتر می کند و می تواند عواقب قانونی جدی برای شما به همراه داشته باشد. اگر حرفی را شخصاً نمی گوید، آن را به صورت آنلاین نیز نگویید." این دقیقا همان چیزی است که دانش آموزان باید به آن واقف باشند.
فرزندان شما بایستی رابطه نزدیک با شما داشته و علاوه بر آن نباید از اعلام مشکلات به وجود آمده با پلیس وحشت داشته باشند. شما به عنوان یک مادر همراه بایستی تهدید به آسیب و پیام های جنسی نامناسب را به پلیس گزارش دهید. در بسیاری از موارد، اقدامات سایبری ممکن است پیگرد قانونی داشته باشند.
روش های مسدود سازی آدرس ایمیل، بلاک کردن مخاطبین و ... را به فرزندان خود آموزش دهید چرا که آنها می توانند با مسدود کردن آدرس ایمیل، شماره تلفن همراه و حذف قلدر های اینترنتی از مخاطبین شبکه های اجتماعی، از ارتباطات سایبری جلوگیری کنید. خوب است والدین فعالیت های این افراد را به ارائه دهنده خدمات اینترنت (ISP) یا هر رسانه اجتماعی یا وب سایت دیگری که برای هدف قرار دادن دانش آموزان استفاده می کنند، گزارش دهند. اقدامات سایبری ممکن است نقض شرایط خدمات وب سایت باشد یا بسته به قوانین منطقه شما، حتی ممکن است اتهامات کیفری را نیز دربر داشته باشد.
فکر کردن را قبل از انتشار اطلاعات به آنها بیاموزید. شاید دانش آموزان احساس کنند که باید افکار، احساسات یا تصاویر خود را در رسانه های اجتماعی به انتشار بگذارند و یا حتی برای استفاده از برنامه های خاص یا بازی های رایانه ای مجبور به ارائه اطلاعات شخصی خود باشند. باید در مورد ارزشمند بودن اطلاعات شخصی با آنها صحبت کنید. آنها باید در مورد ارائه اطلاعات شخصی خود به دیگران به شکلی گزینشی عمل کنند و تنها جزئیاتی را ارائه دهند که ضروری هستند. به آنها یادآوری کنید اطلاعاتی که در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند را دیگران می توانند بدون آگاهی آنها به انتشار بگذارند. از همین رو آنها باید مراقب اطلاعاتی که به هر کسی حتی دوستانشان به اشتراک می گذارند باشند.
اکثر دانش آموزان با مفهوم ردپای دیجیتال آشنا هستند. به آنها یادآوری کنید که شاید در حال حاضر با انتشار برخی اطلاعات مشکلی نداشته باشند اما ممکن است این موضوع در آینده تغییر کند. مهارت هایی ساده ای مثل سه نفس عمیق یا شمارش تا 10 را به آنها آموزش دهید تا با این راه وقفه ای در فرایند انتشار اطلاعات شخصی آنها ایجاد شود.
اگر در مورد انتشار برخی اطلاعات در فضای مجازی دو دل هستند، همیشه باید از یک بزرگتر سوال کنند. باید از کلاهبرداری ها آگاه باشند. به آنها یاد دهید که همیشه لحظه ای تامل کنند و از خود بپرسند که "آیا این مطلب واقعی است؟" با افزایش کلاهبراداری های آنلاینی که برای سرقت دارایی، رمزهای عبور یا هویت شما طراحی شده اند، کوچک و بزرگ باید همیشه این مطالب را در ذهن داشته باشند.
اگر چه آموزش درست و اصولی به فرزندان مسلما بهترین گزینه خواهد بود اما استفاده از ابزار های کنترلی نیز می تواند دغدغه والدین را کمتر کند. یکی از این ابزار های کنترل فرزندان در فضای مجازی، نرم افزار SFP می باشد که میتواند با رصد کردن کلیه فعالیت های دانش آموزان و در اختیار گذاشتن اطلاعات لازم به والدین، از آسیب های احتمالی جلوگیری کند.
نتیجه گیری
اگر چه فضای های آنلاین و مجازی می توانند آسیب های جبران ناپذیری به سلامت جسمی و روانی دانش آموزان وارد کنند اما نباید نقش پر رنگ والدین و اولیای مدرسه را در مدیریت و نظارت بر دانش آموزان نادیده گرفت.
راهکارهای ارائه شده برای مدیریت فضای مجازی و جلوگیری از آسیب های مخرب آن می تواند فضای آنلاین را برای فرزندانمان امن تر کند. فراموش نکنید آموزش چگونگی حضور در فضای مجازی و استفاده از پلتفرم های آنلاین به مراتب تاثیر عمیق تری بر اکوسیستم آموزشی کشور دارد. بهتر است علاوه بر فراهم آوردن شرایط فیزیکی و جسمی مناسب، آسیب های روحی را نیز جدی بگیریم.
اگر شما به عنوان یک مادر با مساله حضور فرزندتان در فضای مجازی درگیر هستید، کدام یک از راه حل های بیان شده را کاربردی تر می دانید؟ شما از چه راهکاری برای مدیریت فرزندتان در فضای مجازی استفاده می کنید. لطفا نظر خود را با ما در بخش دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.
