یادگیری نکات ویراستاری وبلاگنویسی برای همهٔ وبلاگنویسها یک امر واجب است. فرقی نمیکند وبلاگ سایت شخصی خودتان را در دست دارید یا برای کسبوکاری مینویسید. حتی موضوع آن حوزهٔ کاری هم اهمیت چندانی در لزوم یادگیری مهارتهای ویراستاری ندارد. اگر نویسنده هستید، تلاش برای یادگیری سطح مبتدی ویراستاری امری حیاتی است.
در این نوشته چند نکتهٔ ویراستارانه را در باب بهترشدن مقالات و فرستههای وبلاگی آوردهام. بهتدریج نکات بیشتری خواهید خواند و این مطلب بهروز میشود.
جملات باید در اکثر اوقات به قبل یا بعد خودشان متصل باشند. منظورم از نظر معنایی یا همان پاراگرافبندی است. تنها وقتی کلید اینتر را بزنید و به پاراگراف بعدی بروید که بخواهید موضوع جدیدی را طرح کنید یا مخاطب را از دست پنجشش خط ممتد نجات دهید! پاراگرافهای تکجملهای و دو جملهای توجیه مناسبی ندارند.
ویرگول به روانی متن شما کمک میکند. بعد از خطابکردن در ابتدای جمله، عبارات توضیحی و برشمردنیهای داخل متن که بیشتر از چهارتا هستند، کاما بگذارید.
کامای اول بعد از خطاب آمده، کامای دوم پس از عبارت توضیحی بیشتر و کاماهای بعدی برای جداکردن برشمردنیهای جمله.
از کلمات تخصصی با نوشتار فارسی استفاده نکنید و آنها را تنها برای آموزش به کار بگیرید. برای آموزش هم ابتدا معنا یا مفهوم فارسی اصطلاح را نوشته و در پرانتز، واژهٔ انگلیسی آن را بیاورید.
تمام فعلها بهصورت مصدر با نیمفاصله نوشته میشوند؛ اما وقتی صرف میشوند جدا میآیند.
تبصره: اگر مصدر فعل در کلمهکلیدی با فاصله آمده، آن را تغییر ندهید.
تبصرهٔ ۲: اگر جزء سومی به مصدر اضافه شود، همهٔ اجزا را جدا مینویسیم. نمونه: نگاه ناپسند انداختن.
اگر میخواهید از قیود تنویندار استفاده کنید، تنوینها را دم در نگذارید! اگر نمیخواهید از این قیدها بهره بگیرید، میتوانید از جایگزینهای آشنای فارسی استفاده کنید. اما نوشتن تنویندارهای بدون تنوین کمکی به پاسداشتن زبان فارسی نمیکند!
تمام اعداد متن را فارسی بنویسید؛ مگر اینکه در اصطلاح تخصصی یا نام مکانی انگلیسی آمده باشد.
اگر فهرست مینویسید و میخواهید چند چیز را پشت سر هم عنوان کنید، باید آنها را همجنس کنید. میتوانید همه را بهشکل عبارت بنویسید یا هر کدام را جملهای و دارای فعل بنگارید. اما نمیتوانید در یک دسته، بیش از دو نوع را بنویسید.
همچنین بین هر کدام از برشمردنیها باید از ؛ استفاده کرده و در پایان نقطه بگذارید. نقطهکاما (؛) علامتی است که هم وابستگی و هم استقلال را نشان میدهد. فرقی نمیکند آنها را پشت سر هم و در یک سطر بنویسید یا هر کدام را در سطری جدا.
ما یا فاصله نداریم و چسبیده مینویسیم؛ یا نیمفاصله داریم؛ یا یک فاصلهٔ کامل؛ یا جدایی بین پاراگرافها (Enter). بنابراین چیزی به نام دو فاصله را از سرتان بیرون کنید و حواستان باشد در جایی از متن، یک فاصلهٔ اضافه از دستتان در نرود.
«و» را برای وصل و جمعکردن دو یا چند چیز میآوریم و «یا» را برای جداکردن و تمایزدادن. «و یا» وجهی منطقی برای استفاده ندارد و گرچه در متون قدیمی ما آمده، اما بهتر است از آن پرهیز کنید.
هر چیزی که درون پرانتز قرار میگیرد، به آن میچسبد و اطرافیان آن، بهجز علامات نگارشی با یک فاصله از او ظاهر میشوند.
اگر از فارسی مدرسه به یاد داشته باشید، «را» نشانهٔ مفعول است و معمولاً به آن میچسبد. اما در طی سالهای متمادی رفتارهای ناجوانمردانهای بین این دو محبوب ایجاد شده و بینشان فاصله انداخته است. شما باید حواستان را به این جدایی جمع کنید و «را» را از مفعول عزیزش دور نکنید.
اگر کلمهای مختوم بهمصوت «آ» دارید و میخواهید بعدش «است» بیاورید، طبق شیوهنامهٔ فرهنگستان، بهتر است «است» را بهتعظیم دعوت کرده و الف آن را حذف کنید!
اگر در املای درست کلماتی مانند «فرایند» یا «فناوری» گیر افتادید و نمیدانستید که ترکیب «بازیچه» نیمجداست یا چسبیده، نگران نباشید. فعلاً فقط یک منبع آنلاین مناسب برای بررسی درستی آنها داریم. فرهنگ املایی ویراستاران جایی است که میتوانید درستی اغلب واژهها و ترکیبها را در آن جستجو کنید.
اگر سنگ هم از آسمان بارید و زلزله شد و صفحهکلیدتان از کار افتاد، بدون حداقل یک دور خواندن، متن را برای هیچ کارفرمایی نفرستید و در هیچ کجا منتشر نکنید. خیلی از اشتباهات ریز و البته مهم، در حین نوشتن معلوم نمیشوند. در بازخوانی که معمولاً زمان کوتاهی هم میبرد، این ریزهها به چشمتان میآید. برای نوشتن همین مقاله داشتم از زیرش در میرفتم که مچ خودم را گرفتم و چند اصلاحیهٔ نهچندان ریز را انجام دادم.
رعایت نکات ویراستاری وبلاگنویسی شاید به چشم نیاید و مهم بهنظر نرسد. اما حتماً یک خوانندهٔ بادقت را سرکیف میآورد و نویسنده را در چشم او عزیز میکند. پس برای وجههٔ کاری خودتان و غنابخشی به محتوای فارسی، دست به یادگیری و اجرای آنها بزنید.