در بسیاری از موارد، فرآیند تصمیم گیری نیازمند اطلاعات کافی و سرعت عمل است. برخی افراد به دلیل دسترسی به برخی اخبار و یا سرعت محاسبات قادرند در کمترین زمان مناسب ترین تصمیم را بگیرند و از نتایج آن بهره مند شوند. اما زمانی که گزینه های قابل اجرا زیاد باشد و زیان های ناشی از یک تصمیم اشتباه جبران ناپذیر باشد، روش های مبتنی بر محاسبات کامپیوتری یا الگوریتم های تصمیم گیری روش مناسبی برای شرکت های بزرگ خواهد بود. در این مقاله از مجله فرادرس به بررسی فرآیند سلسله مراتبی و تحلیل آن می پردازیم و تعریف می کنیم که روش AHP چیست و چه کاربردی دارد.
فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (به اختصار AHP) یک ابزار حل مسئله ریاضی است که در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 در بین محققان مدیریت شهرت یافت. روش AHP پس از شناخت ساختار یک مسئله و مواجهه با موانع واقعی پیش روی مدیران در حل آن ایجاد شد. در واقع AHP چارچوبی برای حل مسائلی است که باید به صورت تحلیلی حل شوند اما متاسفانه شکل لایه ای دارند. مبدع این روش «توماس ساعتی» ریاضیدان آمریکایی عراقی الاصل است که بعدها روش خود را توسعه داد و روش جدیدی به نام «فرایند شبکه تحلیلی» یا به اختصار ANP ارائه کرد.
روش AHP در سه بخش یا مرحله به مسئله نگاه می کند. گذراندن این مراحل مشکل را روشن می کند و نحوه حل آن را مشخص می کند. انجام این مراحل و تقسیم مشکل به قسمت های دیگر برای روش AHP ضروری است.
مرحله 1: واضح است که در قسمت اول مشکلی وجود دارد که باید برطرف شود.
مرحله 2: در این قسمت راه حل هایی را که در دسترس ما هستند و می توان از آنها برای حل مشکل موجود استفاده کرد و مشخصات و ویژگی های آنها را مشخص کرد، لیست می کنیم.
مرحله سوم: سومین و مهمترین بخش روش AHP معیارهایی است که می توان برای ارزیابی راه حل های مختلف استفاده کرد و باید یکی از آنها به عنوان روش بهینه انتخاب شود.
در نهایت با توجه به معیارهای به دست آمده از AHP بهترین تصمیم را می گیریم و آن را اجرا می کنیم.
