چند روز پیش در یک گروه یکی از حاضران به تغییر پارادایم حقوق بین‌الملل پس از حادثه ۱۱ سپتامبر اشاره کرد. نکاتی که پس از این اشاره کوچک مطرح شد استارت یک جستجوی کنجکاوانه را زد . به سرم زد برم ببینم بهترین کتابهایی که درباره ۱۱ سپتامبر منتشر شدن چه هستند و چند کتاب به فارسی ترجمه شده . تا این لحظه بامداد ۲۳ شهریور، شاخص ترین کتب‌هایی که به فارسی ترجمه شده اند عبارتند از:
۱_ یازده سپتامبر. مجموعه گفتگوها با نوآم چامسکی درباره ۱۱ سپتامبر. کناب تحلیلی است بر جایگاه امریکا، زمینه‌های شکل‌گیری ۱۱ سپتامبر از نگاه چامسکی و...
تمام این گفتگوها در باره زمانی یکماه پس از ۱۱ سپتامبر با چامسکی انجام شده.
۲_ کتابی با نام اهریمن ۱۱ سپتامبر که به بررسی ارتباط موساد و نقش اسرائیل پرداخته. نویسنده ویکتور تورن هست. دو ترجمه ازین کتاب وجود دارد. ترجمه دیگر رو مرکز اسناد انقلاب اسلامی انجام داده. من این کتاب را نخواندم و ملاک معرفی‌ام ، گفتگوهایی درباره آن درسایتها بود.
"کمی زبان متن را به محاوره نزدیک‌تر میکنم"
پرسشی که برام ایجاد شد این بود که چرا باید اینقدر کتاب ترجمه شده به فارسی درباره ۱۱ سپتامبر کم باشه.
دست کم دو فرضیه درباره چاپ نشدن کتابی با یک موضوع میتونیم در نظر بگیریم. ۱_ گرایش کم بازار ۲_ مسئله مجوز
فرضیه اول یعنی گرایش کم بازار به نظر من پذیرفته نیست چون کتاب‌های درباره ۱۱ سپتامبر، به خصوص نمونه‌های شاخص‌شون، دارای دو ویژگی هستند که باب طبع مخاطب/مشتری ایرانی است. الف) افشاگرانه اند ب) جنجالی هستند. دو کلیدواژه "افشاگری" و "جنجالی" کلیدواژه‌های پرفروش‌های زیست‌بوم رسانه ای فارسی زبان‌هاست. هر چند مخاطب ، محتوای افشاگرانه در باب داخل کشور ، را بهتر می‌خرد ولی در حوزه کتاب ، انتشار چنین کتابهایی جز در یک دوره زمانی خاص امکان‌پذیر نیست ولی تجربه بازار کتاب درباره محتوای افشاگرانه و جنجالی تجربه خوبی بوده .
نمونه‌های کتاب‌های پرفروش افشاگرانه و سیاسی در ایران:
الف_ شناسایی و شکار جاسوس(پیتر رایت، چاپ ۱۸ ام) ،
ب_ آتش و خشم، نگاهی به درون کاخ سفید ترامپ (۴ چاپ در دو سال نشر ثالث با وجود دو ترجمه دیگر ) ،
ج _ کتاب کمیته ۳۰۰ (مشهورترین کتاب تئوری توطئه در ایران اثر جان کولمن با ۲۶ چاپ )
د_ فرار از اردوگاه ۱۴ (بلین هاردن بر اساس خاطرات شین یانگ دین با ۲۵ چاپ )
بر این اساس گمان میکنم فرضیه نداشتن بازار رد می‌شود.
فرضیه دوم: عدم صدور مجوز یا وجود توصیه‌ای نانوشته
در این مورد شاید بهترین پاسخ من این باشد : نمی‌دانم. ان‌شالله که چنین توصیه نانوشته‌ای نیست و منطقی هم نیست باشد. قاعدتا مسوولان وزارت ارشاد از اهمیت اطلاع‌رسانی در باب ۱۱ سپتامبر آگاهند. یادمان نرفته که آمریکا به سادگی روی پرورش تروریسم در اندرونی شیوخ عرب، چشم پوشید و ما را به گناه ناکرده، در آن سخنرانی کذایی، محور شرارت خواند. تاثیر محور شرارت خواندن ایران بر سپهر سیاست داخلی ایران ، در یک کلمه "مهیب" بود. ترکیب "محور شرارت" وام گرفته از گفتمان مسیحی اوانجلیستی حاوی باری معنایی فراتر از "دولت متخاصم" بود. بوش پسر آگاهانه یا ناآگاهانه، با کاربرد واژه ای مذهبی ، مرزهای منازعه را به حوزه خیر و شر کشاند. دست کم آن دو واژه، در ایران اینگونه شنیده
شد و روند رویدادهایی را رقم زد که اثراتش تا امروز ادامه دارد .
واقعیت این است که آوارهای آن دو برج، نه فقط در منتهن که بر سر ما خراب شد.
به هر روی ...
یکی از کتاب‌های خواندنی در زمینه ۱۱ سپتامبر ، رمان Extremely Loud & Incredibly Close جان فوئر است . رمان در پی‌رنگ ۱۱ سپتامبر پیش می‌رود و وقایع‌نگاری آن نیست. یک فیلم هم بر اساس این رمان درخشان با بازی تام هنکس و ساندرا بولاک ساخته شده به همین نام.
نارمان‌ها : روایت‌های مستندگونه
در میان نا_رمانها با موضوع ۱۱ سپتامبر ، دو کتاب بیش از همه مورد توجه منتقدین قرار گرفته اند.
یکی کتاب Fall and Rise: The Story of9/11 نوشته میچل زوکوف استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه بوستون و برنده جایزه پولیتزر . این کتاب اولین بار در سال ۲۰۱۹ منتشر شده و شاید بتوان آن را به جهت دسترسی زوکوف به اسناد منتشر شده در سال‌های اخیر ، یکی از بهترین کتاب‌های تحقیقی در این‌باره دانست.
دانلود کتاب سقوط و ظهور: داستان ۱۱ سپتامبر، نسخه epub. (انگلیسی)
اما
کتاب دیگری که با روایتی مستندگونه به حوادث ۱۱ سپتامبر پرداخته کتابی است با عنوان اصلی
The Looming Tower : برج بلند
عنوان کامل کتاب این است : "برج بلند: القاعده و مسیری منتهی به ۱۱ سپتامبر"
The Looming Tower: Al-Qaeda and the Road to 9/11
کتاب را لارنس رایت نوشته و در سال ۲۰۰۷ برنده جایزه پولیتزر شد.
دانلود کتاب برج بلند . نسخه epub
کتاب برج بلند به گفته نویسنده، حاصل ۵ سال پژوهش او و صدها مصاحبه از دوستان بن لادن، افراد القاعده و مسوولان امنیتی از مصر، عربستان سعودی، پاکستان و ... است. کتاب او او نه صرفا وقایع‌نگاری ۱۱ سپتامبر که بررسی ریشه‌های ایدئولوژیک این واقعه نیز هست. همچنین لارنس رایت، برای مخاطب خطی رسم می‌کند که از ۱۹۸۸و رهبری بن لادن آغاز می‌شود ، به انفجار سفارتخانه‌های آمریکایی و ناوشکن کول می‌رسد و در نهایت در بستری از اختلافات تحلیلی ، ستادی بین دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا، ۱۱ سپتامبر رخ می‌دهد.
این کتاب هم به فارسی ترجمه نشده ولی یک مینی سریال ۱۰ قسمتی از این کتاب به همان نام "برج بلند" ساخته شده که بدون تایید هیچکدام از مطالب آن ، به لحتظ فنی سریال خوش‌ساختی است. به کتاب وفادار مانده است و یکی از بهترین آثار هنری است که دراین‌باره ساخته شده . البته از همین الان بگویم که با یک سریال اکشن پاپ‌کورنی طرف نیستید. سریال ، پر از دیالوگ و جزئیات سیاسی است . خالق اثر، شتابی در روایت چندسویه داستان ، ندارد و با آرامش ، داستان واقعی اثر را پیش می‌برد.
تیزر سریال The Looming Tower رو میتونید ببینید
یک نکته:
نام The Looming Tower دز معنای تحت اللفظی یعتی برج بلند و سربه فلک کشیده. ولی به گفته نویسنده کتاب ،اشاره آن صرفا به برج‌های مرتفع دوقلو مرکز تجارت جهانی نیست. لارنس رایت در این کتاب جمله ای را از بن لادن نقل می‌کند که من جز کتاب او نتوانستم جای دیگری این نقل قول را ببینم. به گفته لارنس رایت ، بن لادن قبل از حمله ۱۱ سپتامبر شخصا در پیامی که برای افراد حاضر در حمله فرستاد، سه بار از یک عبارت استفاده کرد . آن عبارت این بود :
و مرگ، آنان را در می‌یاید حتی در برج‌های بلند"
