برجام، ايران و آمريکا؛ در نهايت چه ميشود
برجام که بسياري گمان مي کردند رو به احتضار مي رود، بار ديگر نشانه هايي از احيا شدنش به چشم مي خورد.
ماجرا از دوره ترامپ آغاز شد؛ وقتي که او از توافق هسته اي خارج گرديد و گمان کرد که مي تواند در چند ماه يا با تحريم شديد اقتصاد ايران را دچار فروپاشي کند يا سران تهران از سر ناچاري پرچم سفيد را بالا ببرند و تسليم خواسته هاي فاقد حد يقف اش شوند.
اما ايران به هر شکل ممکن بر جدي ترين چالش دوران خود فائق آمد و بر اعتراضات اجتماعي ( موسوم به اعتراضات نان ) ايجاد شده ناشي تحريم هاي کمرشکن ترامپ نيز غلبه نمود.
در نتيجه جمهوري اسلامي پس از شکست ترامپ و روي کار آمدن دولت جديد دموکرات ، خود را در موقعيت يک بازيگر پيروز مي بيند که مي تواند با استفاده مناسب از ابزارهايي که در اختيار دارد ، منويات خود را بر طرف مقابل ديکته کند.
با جلوس جوبايدن بر صندلي اتاق بيضي کاخ سفيد ، اعتقاد بسياري از صاحب نظران اين بود که او بلافاصله به توافق هسته اي با ايران بازخواهد گشت زيرا برجام يکي از دستاوردهاي دولت باراک اوباما به شمار مي رفت و همواره دموکرات ها از اين معاهده دفاع مي کردند.
اما مشخص شد جوبايدن نيز راهبرد امتيازگيري حداکثري و پرداخت حداقلي را دنبال مي کند و مترصد اينست تا با حفظ ساختار تحريم ها بتواند الگوي برجام را در خصوص ساير مولفه هاي قدرت جمهوري اسلامي تکرار کند.
اما اينبار اوضاع تا حدود زيادي متفاوت است؛ زيرا اجماعي در ميان نخبگان و خبرگان سياسي و دولتي ايران ايجاد گشته که تا زماني که تحريم ها عملا لغو نگشته اند، ايران نيز تعهدات خود ذيل برجام را انجام نخواهد داد .
جمهوري اسلامي قصد دارد غرب را تهديد کند ؛ به همين منظور جنبه هاي مادي تهديد را افزايش مي دهد ؛ توليد اورانيوم فلزي، حرکت به سمت غني سازي 20 درصدي، تصويب ساخت رئاکتور آب سنگين در مجلس شوراي اسلامي و پرتاب ماهواره بر 3 مرحله اي ، بخشي از وجه جسماني تهديدات ايران است و اين کشور به عمد آنان را به معرض مي گذارد.
اما صرف تهديد مادي براي تحميل خواسته بر طرف مقابل کفايت نمي کند و به همين دليل، خروج از پروتکل الحاقي ، احتمال حرکت به سمت سلاح اتمي در صورت تداوم تحريم ها توسط مقام رده بالاي امنيتي ايران، امکان افزايش سطح غني سازي تا ميزان 60 درصد از سوي رهبر جمهوري اسلامي و تنها بخشي از وجه معنوي تهديدات ايران با هدف القاي ادراک مدنظر خود بر اذهان تصميم سازان و تصميم گيران ايالات متحده و غرب است.
نکته مهم اينجاست که بدانيم ايران تا حد زيادي پيک فشار تحريم ها را پشت سر گذاشته و به نوعي نسبت به فشارها واکسينه شده است و به همين دليل سعي ندارد ديگر کوتاه بيايد.
از طرفي رئيس جمهور جديد آمريکا در داخل و خارج با چالش هاي بسياري مواجه است؛ از عميق تر شدن گسل هاي اجتماعي تا مشکلات بهداشتي ناشي از پاندمي کرونا و ايضا ضرباتي که تعطيلي صنعت آمريکا بر نظام سرمايه داري وارد کرده و مشخص نيست تا چه زماني امتداد يابد.
عليرضا تقوي نيا
ادامه دارد ...
