محمولات پس از واردات به کشور، وارد مرحله ترخیص و سازکار مرتبط با آن می شوند و پس از طی فرآیندهای گمرکی و ترخیص مرتبط با نوع کالاها و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی، به دست صاحبان کالا می رسد تا برای اهداف تولیدی یا بازرگانی و ... که بر اساس آنها از خارج از کشور خریداری و وارد کشور شده‌اند استفاده شوند. در این میان برخی کالاها بنا به دلایلی وارد فرآیند ترخیص نمی شوند و برای مدتهای طولانی در انبارهای گمرکات بصورت بلاتکلیف میمانند. به این کالاها، کالاهای رسوبی میگویند یا در اصطلاح خودمانی، این کالاها در انبار یا بندر گیر کرده‌اند.
مده گیر کردن یا رسوب کالا قبل از اظهار در گمرک یا بنادر عموماً یکی از ۸ دلیل زیر است:
1. اولین دلیل عدم امکان ارائه کد رهگیری از سوی بانک عامل است.اقلامی که اظهار شده اند و به دلایلی کد رهگیری بانک از بانک عامل به گمرک ارسال نشده، بر اساس مصوبات خاص گمرک می‌تواند درصدی از کالا را ترخیص و قسمتی دیگر را تا زمان اعلام کد رهگیری بانک نگهداری کند. این عمل سبب میشود که قسمت عمده‌ای از کالای ترخیص شده از گمرک خارج شود و قسمتی از کالا که به صورت وثیقه در گمرک باقی بماند در گمرکات رسوب کند .
2. طولانی شدن صدور مجوزهای قانونیبرای برخی از کالاهای اظهار شده به گمرک اخذ و ارائه مجوزهای قانونی مانند استاندارد، انرژی اتمی، بهداشت، قرنطینه نباتی و قرنطینه دامی ضروری بوده و کنترل این مجوزهای ترخیص بر عهده گمرک است، زیرا اقلامی که از گمرک ترخیص شده و به این مجوزها نیاز دارند اقلامی هستند که معمولاً با سلامت جامعه در ارتباط هستند. وظیفه گمرک در وهله اول این است که نسبت به احصاء و کنترل این مجوزها اقدام کند و پس از آن اجازه ورود کالا به داخل کشور را بعد از انجام تشریفات ترخیص، صادر کند و در وهله دوم صدور و ارائه این مجوزها از طرف سازمان‌های نام برده شده مستلزم صرف وقت و زمان است. متأسفانه تمام این موارد به نام گمرک نوشته می‌شوندحتا اگر فرآیندهای لازم و آزمایشات مورد نیاز توسط سازمان دیگری انجام میشود.
3. یکی دیگر از دلایل رسوب کالا عدم پرداخت حقوق ورودی است که در آن صاحبان کالا حین انجام تشریفات گمرک تا مرحله صندوق پیش رفته اما عمدتاً به یکی از ۲ دلیل زیر حقوق ورودی را پرداخت نمی کند:عدم تمکن مالی صاحب کالا به‌دلیل ورشکستگی یا دلایل دیگر
گران تر شدن حقوق ورودی کالا از محاسبات اولیه و ارزش کم کالا نسبت به حقوق ورودی، بگونه ای که هزینه رها کردن کالا از هزینه ترخیص آن برای صاحب کالا کمتر باشد.
4. طولانی شدن روند بررسی اظهارنامه به دلیل عدم وضوح کافی در اسناد یا وجود برخی ابهامات برای گمرک مبنی بر ماهیت واقعی کالا
5. طولانی شدن رسیدگی به ارزش کالا به علت برخی پیچیدگیهای ناشی از نوع خاص کالا یا تغییرات قوانین
6-کم بودن ارزش کالا ، گاهی اوقات اگر صاحب کالا ارزشی کمتر از ارزش موجود در سوابق موجود در گمرک پرداخت کند، در این صورت گمرک با رعایت مواد قانونی به این ارزش رسیدگی کرده و اگر کم اظهاری صورت گرفته باشد مابه‌التفاوت به همراه جریمه متعلقه طبق ماده ۱۰۸ قانون امور گمرکی، از صاحب کالا دریافت می‌کند. در برخی موارد این چنینی رسوب کالا ممکن است اتفاق بیافتد.
۷. ارايه اسناد نا مناسب به گمرک جهت ترخیص کالا به گونه ای که گمرک اختلافی بین ماهیت کالا در واقعیت و اسناد ارایه شده جهت اظهار کالا مشاهده کند که در اینصورت محموله وارد فرآیند رسیدگی به کالای قاچاق میشود.
۸. استخدام ترخیص کار گمرکی غیر متخصص گاهی اوقات استخدام افراد غیر متخصص منجر به بروز انواع مشکلات گمرکی و حتی ایجاد ظن قاچاق از سوی کارشناسان گمرک و پیچیده شدن فرآیند ترخیص کالا میشود.
در تمامی موارد گفته شده، صاحبان کالا میبایست ضمن بررسی شرایط پیش رو، قبل از ورود کالا به کشور اقدامات و تمهیدات لازم را انجام دهند تا از گیر کردن محموله خود در بنادر و گمرکات کشور جلوگیری کنند. چنانچه محموله شما نیز به اصطلاح گیر کرده است، با کارشناسان ما تماس بگیرید تا به شما کمک کنیم محموله خود را آزاد کنید!
