بسم الله الرحمن الرحیم دنیا دنیای غفلت زا شده است. در قیاس این دوره با دوره‌های دیگر، از قبیل دوران دفاع مقدس، کسی با قدم زدن در کوی و برزن احساس گناه نمی‌کرد. ولی امام در نهج‌البلاغه فرموده اند «و فِتَنِ الدُّنیا ». چهار فتنه برای نوجوانان وجود دارد.
نکته اول؛ فتنه‌های دنیا افزایش یافته و زمینه گناه باز شده است. عزیزان تاثیر دنیا و علایم آن را در نکته‌ی اول بیان می‌کنم؛ حضور قلب در نماز کاهش پیدا می کند و بارش اشک کاهش پیدا می‌کند. با شنیدن قرآن دلها فرو نمی‌ریزد.
اما عزیران بدانید ما در برابر لغزش یک نفر پاسخگو هستیم. چون اگر ما یک نفر را گمراه کردیم به تعبیر قرآن کریم گویی همه‌ی انسان‌ها را هلاک کرده ایم؛ «مَنْ قَتَلَ نَفْسَا بِغَیرِ نَفْسٍ أوفَسادٍ فِی الأَرضِ فَکانَّما قَتَلَ النَّاسَ جمیعاً وَ مَنْ أَحْیاها فَکأَنَّما اَحیا النَّاسَ جمیعاً».
یکسری پرسش هایی بشر دارد؛این حال را حیوان و دیگر موجودات ندارند؛ ولی انسان تا به جای مبهمی می‌رسد و آنجا را می‌نگرد، می پرسد از کجا؟ در کجا؟ و به کجا؟ امام علی بن ابیطالب می‌فرمایند؛ خدا رحمت خاصش را شامل حال کسی می‌کند که بداند کجاست؟ برای چه آمده؟ و به کجا خواهد رفت؟
در این راستا سوال‌هایی پیش می‌آید. اگر خداوند نیاز به آفرینش انسان ندارد پس برای چه او را خلق کرده است؟ و خیلی از همین انسان ها را وارد جهنم می شوند؟ خب این چه تجلی رحمتی است؟ فرد با انبوهی از پرسش‌ها روبرو می شود!
سه حوزه ی پاسخگویی جواب به این سوالات عبارتند از: ۱) علوم ۲) فلسفه ۳) مذهب می‌بینیم که فلسفه خلأ هایی دارد از جمله عدم صحت تشخیص حقایق؛ اینکه او اعتراف می‌کند که انسان بسیار پیچیده و مبهم است، پس چگونه برای او نسخه می‌پیچد و می خواهد درمان کند درحالیکه درد را پیدا نکرده است؟ و یا مذهب این ادعا دارد که انسان را به آسمان و خالق خویش پیوند می‌زند و به پرسش‌های او پاسخ میدهد در حالی که دل را درگیر می‌کند نه اینکه فرمول‌ها را تلنبار کند.
در این جهت نقش محرم در این موارد چیست؟ پرسش‌هایی در مورد عاشورا به وجود می‌آید. دلیل تاکید بر سوگواری، اشک و... چیست؟ آیا اینها کمال آور و تکامل آفرین هستند؟ آیت الله مصباح می‌فرمایند؛ معیار فعل این است که انسان ببینید خدا او را برای چه آفریده و این فعل برای انسان در مجموع چه دارد؟
معلوم است سوگواری یک فعل اخلاقی است که همراهش کمال دارد، پس باید آن را شناخت و آنالیز کرد. پس نکته دوم این است: عاشورا در جغرافیای تکامل انسان چه جایگاهی دارد؟
روش‌هایی برای واداشتن بشر به کاری وجود دارند که عبارت اند از: زور، هوس های حیوانی، توهمات و خیالات، اندیشه درست، دل، وجدان و عواطف. ادعایی دارد دین، اولین سر و کارش با عقل انسان است. امیرالمومنین می فرمایند « اوّل الدین معرفته» و یا «ما مِن حَرَكَةٍ إلاّ و أنتَ مُحتاجٌ فيها إلى مَعرِفَةٍ ». البته معرفت سوای از آگاهی عادی ست. آگاهی عبارت است از اینکه ذهن کانون یک سری اطلاعات می‌شود؛ در حالی که معرفت چیزی نیست جز آنکه، پرتو آگاهی‌ها در دل می افتد.
رسول اکرم وارد مسجد شدند، یه گروه نماز و ذکر داشتند و یک گروه مشغول مذاکره علم بودند. رسول خدا مستقیم می‌رفتند سراغ آنهایی که در حال مذاکره علمی اند. الان عزیزانم من گلایه دارم؛ مطالعات بسیار کاهش پیدا کرده!! اوقات بر ما مسلط شده!! و زمان ما را به شدت دارد مدیریت می‌کند!!
این ۱۰ کتاب آثار شهید مطهری یک اسکلت اندیشه دینی میدهد. انسان و ایمان، انسان در قرآن، جهان‌بینی توحیدی، عدل الهی، وحی و نبوت، امامت و رهبری، سیری در زندگی ائمه اطهار، حیات اخروی، تعلیم و تربیت و انسان کامل.
خداوند از قول دوزخی‌ها می‌فرماید « وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ ». سلمان و ابوذر قبل از اینکه گوش‌ها را فعال کنند هوش‌ها را فعال کرده‌اند. او (ابوذر) با خود گفت آخر چطور این بت جامد، خالق هستی است. آخر چطور من باور کنم؟! لذا همسرش می‌گوید بیشتر اوقات ابوذر به تفکر می‌گذشت؛
و یا حر بن یزید یک لحظه فکر کرد گفت عجیب اینها این مرد را دعوت کرده و او هم تقاضاها را اجابت کرده، حالا هم برایش شمشیر آماده کرده اند! من پیش خدا چه جوابی بدهم؟ در این مسیر به شرطی موفق می‌شویم که از آفت‌های تعقل و معرفت دوری کنیم.
البته امام حسین با ابن سعد هم صحبت کرد، ولی او تعلق داشت. در یک کلام تعصب، جمود، هوس، غیرت بیهوده و ... نمی‌گذارد تعقل خوب کار کند و فعال باشد. گاهی حتی عزیزان؛ انسان به مقوله‌هایی که خیلی مقدس هست تعلق پیدا می‌کند. اولا به خودش نمره‌ی بالایی میدهد؛ بعد می‌فهمیم پشت صحنه، نفس کمین کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین استاد علی رهبر
مجموعه فرهنگی مسجد حضرت زهرا سلام الله علیها - دانشگاه صنعتی اصفهان
