بسم الله الرحمن الرحیم
گفتیم برای تسخیر انسان راه هایی وجود دارد:
۱) فشار و زور
۲) شهوات
۳) توهمات
۴) عقل و خرد
۵) دل و ...
از امام صادق علیه السلام پرسیده شد اگر عقل فرمان به بدی نمی دهد، این رفتاری که در معاویه است چیست؟ فرمودند این نوعی شیطنت هوشمندانه است که شبیه عقل است. چرا موضوع دل و عشق این همه مهم است؟ از امام صادق علیه السلام پرسیده شد که محبت (شدید) چه جایگاهی در جغرافیای دین دارد؟ ایشان در روایتی اینگونه پاسخ دادند «هَلِ الدّينُ إلاَّ الحُبُّ وَالبُغضُ» و در جای دیگری فرمودند «هَلِ الْإِيمَانُ إِلَّا الْحُبُّ وَ الْبُغْضُ». چرا ایمان جز حب و بغض نیست؟ در رد این مورد آیات و روایات مختلف داریم.
از جمله اینکه «قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ».
سر بزنگاه ها مشخص می شود که فرد ایمان حقیقی دارد یا خیر! آنچه غیرِ اوست سد راه من آن بت است و غیرت من بت شکن البته داریم که اسلام به صراحت گفته است که هرکس به همسرش بیشتر محبت بورزد، نشان ایمان است. یا در جایی دیگر گفته است «زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ». اینها درست هستند.
عزیزان تمام کار های اختیاری ما ( اگر تهدید نباشد ) به گونه ای است که یا خودش را دوست داریم، انجام بدهیم یا طبعِ طبیعی ما و روح ما دوست دارد. یعنی یا خودِ کار را دوست داریم یا نتیجه ی آن را. تمام کارهایی که ترک می کنیم یا خودِ کار را دوست نداریم و یا نتیجه ی آن را.
این است که اسلام می گوید دل حرم الله است. مواظب باشید در حرم خدا، غیر خدا را راه ندهید. در راستای خدا، در طول خدا تا حدی مشکل ندارد اما به گونه ای که بر سر دو راهی او را برگزینی؛ این فسق است و بت. راهکارهایی وجود دارند. از جمله ی این راهکارها ی باطنی این است که محبوب را بشناسید و کسانی را که محبوب حقیقی هستند شناسایی کنید.
نسبت به او هم معرفت پیدا کنید. اما بدانید معرفت غیر از علم است. علم گاهی ناخالصی درون خود دارد. این محبوب هم در بین مردم است. به قول گفتنی سنگ، سنگ را می شناسد. با خلأ عشق نمی توانید زندگی کنید. ذکر و فکر دو بال برای انسان هستند. «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»؛ آن وقت نتیجه این است که «رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا». لذا می بینیم جرج جرداق ها به علی ایمان نیاوردند زیرا دل در گرو علی نگذاشتند.
حجت الاسلام والمسلمین استاد علی رهبر
مجموعه فرهنگی مسجد حضرت زهرا سلام الله علیها - دانشگاه صنعتی اصفهان
