حکایت غم انگیز کتاب و کتاب خوانی در ایران را می توان از پیاده روهای خیابان انقلاب تهران فهمید. پیاده روهایی که کتاب هایی در هم و انباشته به صورت کالایی مازاد و اضافی تلمبار شده اند و توجه چندانی کسی را جلب نمی کنند. از طرفی اینترنت با ماهیت اغواگرایانه اش که سرعت دسترسی به اطلاعات است، در جهت پاسخ گویی به سوالات و نیازهای افراد در چند دهه ی اخیر الویت قرار گرفته است. افراد با جستجوی کلمات، جملات، کلید واژه ها، اسامی و نام ها، مفاهیم و هرآنچه مد نظرشان است به داده های زیادی در کمترین زمان دسترسی پیدا می کنند. فارغ از اینکه این اطلاعات می توانند درست هستند یا غلط، این روزها کتابهای زیادی داده ها و اطلاعات بسیار عمیق و نظام مندی در جهت شناخت و آگاهی ما از جهان مدرن و اینترنت تدوین شده اند.
تفاوت کتاب و اینترنت
کتاب ها منابعی هستند که از طریق آنها می توانید تمامی ابعاد موضوعی را که می خوانید درک کنید، درحالی که اینترنت مطالب پراکنده و یا تنها جنبه هایی از موضوع و وقایع را در مطالب مختلف در بر می گیرد. از آنجا که هزاران سال است که از کتاب استفاده می شود، کتاب ها نقش اساسی در تاریخ دارند و بنیاد علم و دانش بشری بر پایه کتاب بنا شده است. دانش بنیادین در مورد موضوعات علوم به واسطه کتاب ابداع شده به دست بشر تنها یکی از کارکردهای کتاب است، بلکه کتاب خواندن می تواند به ما بیاموزد که چگونه باید مستقل باشیم و آزادانه فکر کنیم و یک متفکر منتقد باشیم. هیچ منبع دیگری نمی تواند از یک کتاب قابل اطمینان تر باشد زیرا اغلب کتاب ها توسط نویسندگان باتجربه ای نگاشته شده اند که در مورد موضوع تحقیق کرده اند. کتابها را می توانید همه جا با خود حمل کنید، حتی در پادگانها، بیمارستانها، زندان و بسیاری از اماکنی که دسترسی به اینترنت در آنها محدود است.
یکی دیگر از این تفاوت ها این است که داده های اینترنت پس از یک بار مرور فراموش می شوند، حال آنکه می توان داده های کتاب را همیشه در کتابخانه هایتان داشته باشید و حتی پس از چند سال از آنها استفاده کنید. همچنین یک تحقیق در دانشگاه برکلی نشان داده است که کتاب خواندن برای کودکان باعث می‌شود آنها کلماتی را یاد بگیرند که هرگز در مدرسه به آنها یاد نمی‌دهند.
هر کتابی ارزش خواندن دارد؟ برای خرید کتاب احتیاط کنید!
بدون شک خیر. اعتبار کتاب به وساطه ی قدمت و فرمت ماندگارش سبب بر اعتبار محتوای تمامی کتابها نیست. قطعا کتاب خوب خواندن نیازمند مطالعه انواع کتابها و آَشنایی با نوسیندگان، مترجمان و ناشران است. این امر کمی زمان بر است اما می توان با آشنایی توسط کتابفروشان با تجربه مسیر طولانی شناساییِ کتابهای خوب را کوتاه کرد. برخط بوک به عنوان یک فروشگاه اینترنتی کتاب های چاپی در تمامی حوزه ها با هدف معرفی و عرضه کتابهای خوبی که واقعا ارزش مطالعه دارند شکل گرفته است. اغلب کتابهای برخط بوک در حوزه علوم انسانی، ادبیات، اقتصاد، جامعه شناسی و فلسفه و علوم سیاسی با محوریت ارزش محتوا ارائه شده اند.
کتاب های چاپی یادآور لحظات و خاطرات ما هستند. کتاب هایی که در دوران دانشگاه خریداری میکنیم پس از 50 سال هنوز در دسترس هستند اما پس از مدتی شما قادر نخواهید بود که به کتاب های الکترونیکی، وبلاگها و بسیاری از مطالب وبسایت ها دسترسی پیدا کنید. آیا شما واقعا فکر میکنید که میتوانید کتابهای الکترونیکی را پس از 10 سال در سایت معتبری پیدا کنید؟ یا حتی تصور می کنید که کتابهای الکتریکی تان رادر حافظه کامپیوتر یا موبایل برای همیشه خواهید داشت؟ اگر اینچنین است عکس های یادگاری که از ده سال پیش به صورت دیجیتال ذخیره کرده اید را در حافظه موبایل یا کامپیوترتان پیگیری کنید؛ احتمالاً تاکنون بسیاری از آنها یا اشتباهاً حذف شده اند یا به واسطه خرابی حافظه یا گم شدن موبایل تان برای همیشه از بین رفته اند.
کتاب های چاپی یادآور خاطرات گذشته ما هستند. یک کتاب از کتابهای دوره دبیرستانتان در کتابخانه تان میتواند یادآور خاطرات آن زمان شما باشد. کتابهایی که شما خوانده اید هرکدام میتوانند یادآور یک خاطره یا سفر شما به گذشته باشند اما نرم افزاری مانند کیندل همان کیندل میماند.
حیف نیست که با ادبیات ایران تنها با جستجوی گوگل آشنا شویم؟ حتی کار کردن با اینترنت و ارز دیجیتال نیز نیازمند آگاهی و اطلاعات لازم است که کتابهای زیادی در این زمینه تدوین شده است. بیایید به ریسمان کتاب چنگ بزنیم.
به طور کلی وقتی کتاب نمی‌خوانیم و به طور خاص وقتی کتاب خوب نمی‌خوانیم دچار موارد زیر خواهیم شد:
۱- از حقوق شهروندی خود و دیگران ناآگاه هستیم.
۲- حرف‌های تکراری می‌زنیم.
۳- دایره‌ی واژگان‌مان بسیار محدود است.
۴- بخش استدلالی ذهن‌مان تقریبا تعطیل است.
۵- استعداد عوام‌گرا شدن را پیدا میکنیم.
۶- مستعد پذیرش شایعات هستیم.
۷- اهمیت تفاوت میان انسان‌ها را کشف نمی‌کنیم.
۸- توان و انگیزه یادگیری‌مان کاهش می‌یابد.
۹- با واژه نقد بیگانه‌ایم.
۱۰- زمینه استقرار و تداوم اقتدارگرایی را فراهم می‌آوریم.
۱۱- حرف‌های نسنجیده زیاد می‌زنیم.
۱۲- حاکمان را خوشحال میکنیم.
۱۳- خیلی راحت تحت تأثیر تبلیغات و پروپاگاندا قرار می‌گیریم.
۱۴- یا در همه زمینه‌ها، اظهارنظر میکنیم یا اصلا توان اظهارنظر نداریم.
۱۵- جهل مرکب داریم؛ یعنی نمی‌دانیم جهل چیست.
۱۶- دامنه‌ی لذت‌مان محدود است.
۱۷- همه‌ی انسان‌ها را در یک سطح می‌بینیم.
۱۸- همیشه درباره دیگران پیش‌فرض داریم و با پیش‌فرض‌های خود هر لحظه انسان‌ها را قضاوت میکنیم.
۱۹- وقتی کتاب خوب نخوانیم تفهم نداریم و هیچ‌وقت نمی‌توانیم دیگری را بفهمیم.
۲۰- وقتی کتاب نمی‌خوانیم درک و فهمی از رنج دیگران نداریم.
۲۱- وقتی کتاب نمی‌خوانیم عمر بسیاری را در بیهودگی گذرانده‌ایم.
۲۲- وقتی کتاب نمی‌خوانیم تکرار فاجعه امری همیشگی خواهد بود.
بهتر است شما نیز عمیق و دقیق بدانید که چرا ملتها شکست می‌خورند و فقر احمق می کند.
به قول فرانتس کافکا کتاب خواندن باید مثل پتکی باشد که یخ منجمد درونمان را متلاشی کند.
