بیماری ها گوارش و کبد بیماری کبد چرب

یماری کبد چرب چیست؟

بیماری کبد چرب – دو نوع رسوب چربی در بافت کبد وجود دارد: کبد چرب ساده (خوش‌خیم) و هپاتیت غیرالکلی ناشی از  کبد چرب (NASH).

• کبد چرب ساده یک یافته خوش‌خیم و شایع است که در اکثر نقاط جهان همراه با افزایش وزن و چاقی رو به گسترش است. در این حالت کبد عملکرد طبیعی دارد و نمونه‌برداری آن زیر میکروسکوپ بجز تجمع دانه‌های چربی در دانه‌های ذخیره‌سازی سلول، یافته غیرعادی دیگری را نشان نمی‌دهد. آزمایشهای خون که برای بررسی آنزیم‌های کبدی انجام می‌شوند، در محدودۀ طبیعی هستند یا افزایش اندکی در آنها دیده می‌شود. تشخیص با انجام سونوگرافی کبد و آزمایشهای خون داده می‌شود و در اغلب موارد نیازی به نمونه‌برداری از کبد نمی‌باشد. درمان این وضعیت، ک اهش وزن است. نکته دیگر آنست که کبد چرب برای اهدای پیوند کبد مناسب نمی‌باشد.
• NASH یا التهاب کبد (هپاتیت) ناشی از چربی: در این حالت، علاوه بر تجمع چربی در کبد، بافت کبد دچار التهاب و فیبروز می‌شود، یعنی سلولهای سیستم ایمنی بدن به سلولهای کبدی حمله کرده و آنها را از بین می‌برند و بافت سختی به نام فیبروز (مانند گوشت اضافی پس از سوختگی پوست) جای بافت طبیعی کبد را می‌گیرد. علت نامگذاری به هپاتیت غیرالکلی ناشی از چربی آنست که مصرف مقادیر زیاد الکل نیز به همین شکل به کبد آسیب می‌رساند که آن را هپاتیت الکلی می‌نامند.

علت به وجود آمدن التهاب در بافت کبد دقیقاً معلوم نشده اما مشخص شده که بیشتر در گروهی از بیماران که سندرم متابولیک دارند دیده می‌شود. سندرم تابولیک شامل اضافه‌وزن، چاقی شکمی، افزایش فشارخون، افزایش چربی مضر خون و کاهش چربی مفید خون می‌باشد. قند خون ممکن است بالا باشد.

NASH یک اختلال شایع پزشکی محسوب می‌شود و در بررسی‌هایی که در ایالات متحده آمریکا انجام شده است در 8% افرادی که به هر دلیل مورد نمونه‌برداری کبد قرار گرفته‌اند، دیده شده است.

اکثر افراد مبتلا در سن 40 تا 60 سالگی می‌باشند، اما در کودکان بالای 10 سال نیز دیده می‌شود و در خانمها شایع‌تر از آقایان است.

شرایطی که با NASH (هپاتیت چربی) ارتباط دارند

اختلالات مرتبط با هپاتیت ناشی از چربی عبارتند از:

• چاقی: بیشتر از 70% افراد دچار هپاتیت چربی، چاقی هستند و اکثر آنها 10 تا 40 درصد اضافه‌تر از وزن مطلوب، اضافه وزن دارند.
• بیماری قند: تا حدود 75% بیماران مبتلا به NASH یا دچار دیابت نوع دوم می‌باشند.
• چربی خون: بین 20 تا 80 درصد افراد مبتلا به NASH دارای اختلال چربی خون هستند (تری گلیسرید بالا، HDL پایین)
• مقاومت به انسولین: یعنی بدن پاسخ درستی به انسولین ترشح شده در خون خود نمی‌دهد و این شروع فرایندی است که در آخر به دیابت می‌انجامد.
• داروها و سموم: برخی داروها مانند آمیودارون، تاموکسی فن، استروئیدها و استروژن‌ها و آفت‌کش‌های گیاهی با هپاتیت ناشی از چربی مرتبط می‌باشند.

علایم هپاتیت چربی

اکثر افراد مبتلا به هپاتیت  چربی بدون علامت ه ستند. بندرت بیماران ممکن است احساس خستگی، حالت ناخوشی عمومی یا احساس ناراحتی مبهم در ناحیه راست و بالای شکم (روی کبد) را گزارش نمایند.

تشخیص هپاتیت چربی

در اکثر موارد هپاتیت چربی پس از انجام سونوگرافی و آزمایشهای خون برای آنزیمهای کبدی کشف می‌گردد. باید توجه داشت که تجمع چربی در کبد در تعداد زیادی از بیماریها دیده می‌شود و به همین دلیل لازم است این بیماریها با شرح‌حال، معاینه و انجام آزمایشهای مخصوص، کنار گذاشته شوند تا در نهایت تشخیص NASH داده شود.

تشخیص قطعی هپاتیت چربی با نمونه‌برداری از کبد امکان‌پذیر می‌شود، اما اکثر پزشکان این کار را انجام نمی‌دهند. نمونه‌بردرای کبد هم تشخیص را قطعی می‌کند و هم شدت آسیب کبدی را نشان می‌دهد. آنزیم‌های کبدی که در هپاتیت چربی افزایش می‌یابند عبارتند از AST و ALT.

درمان هپاتیت چربی

درمان مستقیمی برای این نوع هپاتیت وجود ندارد اما پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که برخی اقدامات می‌تواند شدت التهاب را کاهش داده و جلوی آسیب برگشت‌ناپذیر کبد را بگیرد.

کاهش وزن: موثرترین درمان موجود برای هپاتیت ناشی از رسوب چربی، کاهش وزن است. نکته خیلی مهم، سرعت کاهش وزن است. اگر کاهش وزن خیلی سریع باشد ممکن است باعث بدتر شدن وضعیت کبد گردد. بهترین سرعت برای کاهش وزن یک کیلوگرم در هفته می‌باشد.

ورزش منظم: ورزش منظم و مستمر هم باعث کاهش شد هپاتیت می‌شود و هم شانس ابتلا به دیابت را می‌کاهد.

چند نوع دارو می‌تواند در شرایط خاصی برای بیماران مؤثر باشند که پس از ارزیابی توسط پزشک تجویز می‌شوند. بیماران نباید به طور خودسر اقدام به مصرف دارو، به‌ویژه داروهای گیاهی نمایند.