بحران اجتماعی کنونی رو نباید دست کم گرفت! بحران فعلی ایران، مثل بحران همه گیریِ کرونا نیست که فقط محدود به دغدغه های بهداشتی و سلامتی شکل گرفته باشه، بلکه همه ی ابعاد زندگی و روان آدم ها رو با زلزله ای چند ریشتری روبرو کرده! تقریبا همه شرایط احتمالی آینده با هاله سنگینی از ابهام روبرو هستند !!!
و ابهام، مساوی است با استرس!
و چیزی که آدم ها رو از پا درمیاره، خستگی فیزیکی نیست، بلکه خستگی روانیه!
بارها شنیدیم که افرادی که موفق شدند بعد از چند هفته گیر افتادن در یک شرایط بحرانی مثل آوار زلزله یا گُم شدن توی کویر نجات پیدا کنند، تنها اهرم موفقیتشون تاب آوری روانی بوده! و تاب آوری هم، نتیجه مدیریت صحیح ذهن هست.
البته وقتی درباره نجات یک تیم از دل بحران صحبت می کنیم، دیگه نجات تیم رو باید منوط به کافی بودن میزان تحمل و تاب آوری کل تیم (یعنی میانگین ذهن کل افراد تیم) در نظر بگیریم.
هرچند در این شرایط، مدیریت شرکت و سازمان برای مدیران چند برابر سخت تر از قبل شده و انواع دغدغه های آینده ی بازار و کسب و کار خواب و خوراک رو ازشون ربوده، ولی نباید از نگرانی و نا امیدی پرسنل هم غافل بود!
پُر واضحه که همه آدم ها در یک سطح از قدرت کنترل ذهن نیستند و برخی روان آسیب پذیرتری نسبت به دیگران دارند، لذا غفلت از حال و هوای این آدم ها، هم باعث آسیب دیدن و از دست رفتن این افراد در شرایط بحرانی میشه و هم میتونه باعث افت روحیه تاب آوری و تزریق انواع نا امیدی ها در دل تیم و سازمان بشه و درنتیجه افت فزاینده ای در کسب و کار و عملیات شرکت رخ بده!
1- برای کاهش نگرانی پرسنل، در مورد وضعیت پایداریِ شرکت یا سازمانتون باهاشون صحبت کنید. اینطور مواقع شنیدن این جمله از مدیران که "ما بحران های سخت تر از این رو هم پشت سر گذاشته ایم!" برای پرسنل خیلی دلگرم کننده است.
2- این روزها از فرصتهای صبحانه یا چای خوردن برای هم اندیشی و گپ و گفت با پرسنل استفاده کنید، و از بین صحبتهای سرِ میز، نگرانی های عمیق اونها را استخراج کنید تا بعدا بصورت غیر مستقیم برای رفع اون دغدغه فکری از سطح سازمان فکری بکنید.
3- تنها بازار پر رونق فعلی، بازار شایعات و اخبار غیر موثق و حتی دروغ هست، ولی همین شایعات به راحتی باعث استرس بالا و حتی بروز رفتارهای احساسی از برخی افراد به ویژه جوان ها میشه! به راحتی میشه با بررسی و صحت سنجی برخی خبرهای غیر موثق، سطح استرس یک گروه رو کاهش داد تا سطح تحمل افراد افت نکنه!
ضمنا مراقب هم باشید تا خودتون باعث ترویج اخبار و افکار نگران کننده بین همکاران نشید!
4- این روزها وقتِ یادگیری، تمرین و ترویج مهارت تاب آوری هست! چه در سطح فردی و چه در سطح سازمانی. چه عالی میشه اگر درباره این موضوع خودتون یا دیگران رو تشویق به مطالعه، یادگیری و به اشتراک گذاری آموخته ها با دیگران بکنید. خوشبختانه فیلم ها و سریال های بسیار جذابی از تجربیات آدم های بزرگ تاریخ در عبور از بحران هست که دیدن دسته جمعی اونها بین پرسنل احساس دلگرمی خوبی ایجاد میکنه.
بعنوان مثال مرور داستان های واقعی از تحمل و تاب آوری افراد در شرایط طاقت فرسا مثل جنگ یا بلاهای طبیعی میتونه باعث الگو برداری و تقویت باورهای مثبت و امیدوار کننده بین افراد تیم بشه.
(درباره مهارت تاب آوری، پیشنهاد میکنم این مقاله رو هم مطالعه کنید!)
5- متاسفانه باید قبول کنیم یکی از بزرگترین نقاط ضعف مردم ایران، ضعف در مهارت بحث و تبادل نظر هست! عدم انتقاد پذیری، انواع خطاهای ارتباطی، با طعنه و کنایه آمیز صحبت کردن، تعمیم دهی غلط، تعبیرهای مُغرضانه، نگاه حق به جانب، پیش فرضِ غلط، مغالطه کردن، آینده را مثل گذشته فرض کردن و ... برخی از مهمترین خطاهای رایجی هستند که هر نوع بحث سازنده ای را تبدیل به تنش و دلگیری شدید بین همکاران خواهند کرد.
بنابراین از شکل گیری بحث و مناظره بین همکاران (به ویژه در مورد مسائل اعتقادی و فرهنگی) جلوگیری کنید!
6- زیر سوال بردن ارزشهای اخلاقی، اعتقادی و فرهنگی همکاران (حتی به شوخی!) ممنوع!
بجای اون تلاش کنید با پیدا کردن ارزش ها و اهداف مشترک بین سازمان و پرسنل چشم اندازی مشترکی برای زمان بعد از بحران ترسیم کنید و مدام تکرار کنید.
7- اعطای برخی خدمات رفاهی و بُن های حمایتی ویژه، در شرایط بحرانی جامعه که اغلب شرکتها بیشتر به سمت تعدیل هزینه ها و تعداد پرسنل گرایش دارند، در ذهن کارکنان به معنی قابلیت اعتماد و پایداری شرکت تلقی میشه و باعث حفظ دلگرمی خودشون و خانوادشون به اشتغال در شرکت شما میشه !
8- در این شرایط کمک گرفتن از افراد مشاور و خبره که سابقه عبور از بحران های مشابه رو داشته اند، درجهت پیاده سازی برخی تغییرات برای پایدار سازی کسب و کارِ سازمان، خیلی مفید به نظر میرسه!
9- لطفا از بدبینی های متداول و عبارتهای کلیشه ای درباره آینده کشور و مردم ایران در این شرایط پرهیز کنید و به جای اون درباره آینده ی روشن بعد از بحران برای خودتون و دیگر کارکنان تصویر سازی کنید.
