ذخیره تخمدان پایین به وضعیتی اشاره دارد که تعداد تخمک‌های سالم و قابل تخمین در تخمدان‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند باعث کاهش احتمال باروری شود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان ذخیره تخمدان پایین پرداخته خواهد شد. همچنین، انواع درمان‌ها و داروهای مورد استفاده در این حالت نیز بررسی خواهند شد.
علل ذخیره تخمدان پایین می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
– عوامل ژنتیکی و خانوادگی
– سن بالا
– عوامل محیطی مانند استفاده از سیگار، الکل و مواد مخدر
– عوامل تشعشعات
– عوامل آناتومیکی و تشخیصی مثل تروما و جراحی در منطقه تخمدان‌ها
علائم ذخیره تخمدان پایین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– عدم تنظیم دوره‌های قاعدگی
– عدم موفقیت در باروری بعد از یک دوره طبیعی تلاش برای بارداری
– کاهش طول دوره‌های قاعدگی
– عدم تولید تخمک در آزمایش تخمدان
– پیش‌زمینه خانوادگی برای کاهش تخمدان
برای تشخیص ذخیره تخمدان پایین، پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
– اندازه‌گیری سطح هورمونهای تخمدان مانند FSH (follicle-stimulating hormone) و AMH (anti-Mullerian hormone)
– انجام سونوگرافی تخمدان
– بررسی تاریخچه پزشکی و خانوادگی
در برخی موارد، ذخیره تخمدان پایین قابل درمان است. درمان‌های زیر ممکن است توسط پزشک معالج مورد استفاده قرار گیرند:
– درمان علل مرتبط مانند عملکرد تیروئید یا هورمونهای مرتبط
– جراحی: در برخی موارد، جراحی می‌تواند برای حذف عوامل تروماتیک موجود در منطقه تخمدان‌ها که ممکن است باعث مشکل تخمدان شده باشد، انجام شود.
– فن‌آوری کمک باروری: این شامل روش‌هایی مانند تزریق مایع اسپرم به تخمدان (Intrauterine Insemination – IUI) و بارداری متمرکز (In Vitro Fertilization – آی وی اف) است.
– افزایش تعداد تخمک های تخمدان: در این روش، با استفاده از داروهای هورمونی، تعداد تخمک‌های موجود در تخمدان‌ها افزایش می‌یابد. سپس تخمک‌ها جمع‌آوری شده و با استفاده از تکنیک‌های کمک باروری برای باروری استفاده می‌شوند.
– تزریق هورمونهای تخمدانی: این داروها می‌توانند تخمک‌های موجود در تخمدان‌ها را تشدید کنند و فرصت باروری را افزایش دهند.
– انتقال تخمدان: در مواردی که تخمدان‌ها توانایی تولید تخمک ندارند، می‌توان از تخمک‌های دیگری استفاده کرده و آنها را به تخمدان منتقل کرد.
داروهای مورد استفاده:
درمان ذخیره تخمدان پایین ممکن است شامل استفاده از داروهای زیر باشد:
– داروهای هورمونی مانند کلومیفن و لیتروزل :
کلومیفن جزء اولین داروهای مورد استفاده در درمان ناباروری میباشد.این دارو بی خطر می باشد. قرص هاي كلوميفن بصورت خوراكي مصرف مي شوند. كلوميفن براي تحريك تخمك گذاري درمواردی که اختلال تخمک گذاری وجود دارد به تنهایی و یا به صورت تركيبي با هورمونهای محرك فوليكول ، و گاهی همراه با تلقيح اسپرم به داخل رحم ( IUI ) تجويز مي گردد
لتروزول:
دارویی است که اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته ونتایج خوبی از آن گزارش شده است.نحوه مصرف لتروزول همانند کلومیفن بوده وموارد استفاده ودوزآن باید توسط پزشک تعیین گردد.لتروزول نیز به تنهایی و یا در ترکیب با امپول های تحریک ( گنادوتروپین ها ) استفاده میشود.
– داروهای تزریقی: مانند گنادوتروپین ها که باعث افزایش تعداد تخمک‌ها می‌شوند.
– داروهای پیش‌دارویی تخمدانی: مانند GnRH (gonadotropin-releasing hormone) که تنظیم کننده تخمدان است و می‌تواند فعالیت تخمدان را افزایش دهد.
