ناباروری زمانی اتفاق می افتند که زن و شوهر به طور متوسط بعد از 12 ماه اقدام برای باردار شدن موفق به بچه دار شدن نشده باشند . در این مسیر پزشک متخصص شروع به عارضه یابی میکند که میتواند مشکلات مربوط به مردان از قبیل مشکلات حرکتی یا ساختاری در اسپرم مرد ، کاهش اسپرم یا عدم تولید اسپرم و یا مشکلات مربوط به زنان از قبیل آندومتریوز، عدم تخمک گذاری، تخمک‌های ضعیف، سندروم تخمدان پلی کیستیک، انسداد لوله‌های رحمی (فالوپ)، حساسیت به اسپرم، اشاره کرد.
بارداری فرایندی است که باید چرخه آن به درستی صورت گرفته و منجر به باروری شود
• تخمک را از تخمدان‌ها آزاد می شود. (تخمک‌گذاری)
• تخمک آزاد شده باید از طریق لوله رحمی یا فالوپ به سمت رحم وارد شود.
• اسپرم مرد، طی مسیر به تخمک بپیوندد و تخمک را بارور کند.
• تخمک بارور شده به قسمت داخلی رحم بچسبد (لانه گزینی)
مشکل در هر یک از مراحل بالا منجر به ناباروری میشود.
بیشترین علتی که منجر به ناباروری خانم‌ها می شود ، مربوط به تخمک‌گذاری است. در واقع زمانی که تخمک‌گذاری رخ ندهد، به این معنی است که هیچ تخمکی برای بارور شدن وجود ندارد. بنابراین بارزترین نشانه ، قاعدگی نامنظم می باشدکه میتواند متوجه عدم تخمک‌گذاری در خانم‌ها باشد.
از دیگر مواردی که کمتر موجب ناباروری در خانم‌ها میشود التهاب لوله های فالوپ و آندومترویز می باشد. در اندومترویز بافت رحمی بر روی قسمت های همچون تخمدان رشد کرده و باعث تنبلی تخمدان میشود.
در ایران روش‌هایIVF و IUI برای درمان ناباروری رواج دارد در این حالت چند روز پس از تحریک تخمک‌گذاری، می‌توان IUI یا IVF انجام داد .IUI ، در مواردی که اختلالات ناباروری خفیف باشد اسپرم شسته شده توسط کتتر های IUI به داخل رحم تزریق میشود. لازم به ذکر است که در فرایند درمان ناباروری و با توجه به سن بیمار پزشک حداقل 3 بارIUI انجام میدهد.
به‌منظور انجام درمان‌های فوق، پس از فعالیت هایی که پزشک متخصص در جهت دارو درمانی می کند، آزمایش هایی برای زوج نابارور انجام میشود، تخمدان‌های بیمار با استفاده از دارو و تزریق های مناسب تحریک می‌گردد و سپس تحت بیهوشی، تخمک از تخمدان‌ها توسط سوزن نمونه برداری از تخمک خارج و در محیط آزمایشگاه، لقاح به‌روش IVF یا ICSI انجام و پس از تشکیل جنین، حداکثر ۶ روز پس از بارورسازی، جنین این بار با کتتر های انتقال جنین به دستگاه تولیدمثل و رحم بیمار منتقل می‌گردد و پس از گذشت ۲هفته، تست بارداری انجام میشود.
میزان موفقیت روش‌های کمک باروری و وقوع حاملگی با افزایش سن مادر و شدت اختلال اسپرم کاهش می‌یابد بنابراین توصیه پزشکان همواره این بوده که در سنین مناسب برای بارداری اقدام شود. همچنین برای پیشگیری از ایجاد ناباروری بهتر است از نوشدنی های الکلی خودداری کرد . نکته قابل توجه این است که کافئین نیز در ناباروری تاثیرگذار است بنابراین مصرف این ماده را از روزمرگی خود محدود و مصرف بسیاری از مواد غذایی منفی را کنار گذاشت. برای بارداری و داشتن دوران بارداری با کیفیت باید مراقبت های بسیاری را قبل از بچه دار شدن رعایت کرد.
.
