ناباروری به مشکلاتی گفته میشود که مانع باروری موفق زوجها میشود. ناباروری میتواند در زنان و مردان به وجود آید و میتواند به صورت اولیه (primary infertility)، که در آن زوجی تا به حال هیچ بارداری نداشتهاند، یا ناباروری ثانویه ( secondary infertility)، که در آن زوجی قبلاً باردار شدهاند اما حالا نمیتوانند باردار شوند، رخ دهد.
ناباروری میتواند میتواند هم علل مردانه و هم علل زنانه داشته باشد. در زنان، علل رایج شامل عوامل تخمکگذاری نامناسب، اختلالات در لولههای رحمی، عوامل مربوط به رحم (مانند پلیپها، فیبرومها و عفونتها) و مشکلات هورمونی (مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک و نقص تنظیم هورمونی) است. در مردان، عوامل مانند کاهش تولید اسپرم، اختلالات در حرکت و شکل اسپرم، عفونتهای تناسلی و مشکلات هورمونی میتواند به ناباروری منجر شود.
علائم ناباروری بسته به علت آن متفاوت است. برخی از زوجها ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و تنها زمانی که تلاش برای بارداری نتیجهای ندهد، به مشکل ناباروری متوجه شوند. در برخی موارد، علائم مانند نامنظم بودن یا نبودن دورههای قاعدگی در زنان، درد یا تورم در ناحیه تناسلی، کاهش کیفیت اسپرم در مردان و غیره وجود دارد. اما برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.
تشخیص ناباروری معمولاً نیازمند ارزیابی جامع توسط پزشک است. این ارزیابی ممکن است شامل تاریخچه پزشکی جامع، بررسی هورمونها، اسکنها و تصویربرداری تخصصی (مانند سونوگرافی و آزمایشهای اسپرم) و آزمایشهای دیگر باشد. همچنین، بررسی روانشناختی و روانپزشکی نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
درمان ناباروری بسته به علت آن متفاوت است. برخی از موارد ناباروری از طریق درمان دارویی، مثل هورمونها یا داروهایی که تخمدانها را تحریک میکنند، میتواند مداوا شود. داروهای تحریک تخمکگذاری و هورمونهای تنظیمکننده سیکل قاعدگی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. در برخی موارد، جراحی ممکن است برای برطرف کردن مشکلات فیزیکی مانند پلیپها، فیبرومها یا نقص لوله های فالوپ انجام شود.
در برخی موارد، روشهای تخمک و اسپرم اهدایی و رحم اجاره ای نیز مورد استفاده قرار میگیرند. اما این روشها معمولاً به عنوان راههای آخر درمان در ناباروری در نظر گرفته میشوند .
قدرت باروری مردان به عوامل متعددی بستگی دارد.
۱. تولید و کیفیت اسپرم: تولید اسپرم سالم و کیفیت بالا از اهمیت بالایی برخوردار است. اسپرمها باید دارای حرکت خوب و شکل مناسب باشند. اختلالات در تولید اسپرم، کاهش تعداد اسپرم، کاهش حرکت و اشکال در شکل اسپرم میتواند به ناباروری مردانه منجر شود.
۲. سلامت سیستم تناسلی: عواملی مانند عفونتهای تناسلی، عوارض جراحی در ناحیه تناسلی، انسداد لولههای منی، وجود تودههای مانند فیبرومها یا کیستها و آسیب به سیستم تناسلی میتواند تأثیر منفی بر روی قدرت باروری مردان داشته باشد.
۳. هورمونهای تناسلی: تعادل هورمونهای تستوسترون، فشردهسازی هورمونهای فولیکولهای محرک تخمدان (FSH) و لوتروپین زاویه (LH) در سیستم تناسلی مهم است. هرگونه اختلال در سطح هورمونهای تناسلی میتواند بر تولید اسپرم و قدرت باروری مردان تأثیر بگذارد.
۴. سلامت عمومی: سلامت عمومی برای قدرت باروری مردان نیز بسیار مهم است. عوامل مانند تغذیه مناسب، وزن سالم، مدیریت استرس، مصرف مشروبات الکل و مواد مخدر، سیگار و داروهای ضد تشنج میتوانند تأثیرات مستقیم یا غیرمستقیم بر روی قدرت باروری مردان داشته باشند.
۵. فاکتورهای روانشناختی: فاکتورهای روانشناختی نیز میتوانند قدرت باروری مردان را تحت تأثیر قرار دهند. استرس، اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی دیگر میتوانند تأثیر منفی بر روی عملکرد جنسی و باروری مردان داشته باشند.
مراقبت مناسب از سلامت عمومی، مراجعه به پزشک تخصصی و ارزیابی دقیق میتوانند به تشخیص و مدیریت مشکلات قدرت باروری مردان کمک کنند. در صورت وجود ناباروری، معمولاًمتخصصان پزشکی ناباروری مردان را بررسی میکنند و از طریق آزمایشات مختلف میزان و کیفیت اسپرم، هورمونهای تناسلی و دیگر عوامل را بررسی میکنند. در برخی موارد، درمانهایی مانند داروها، جراحی یا فناوری مساعدت تولید اسپرم ممکن است پیشنهاد شود. بنابراین، در صورت بروز نگرانی درباره قدرت باروری، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بررسی دقیق و درمان مناسب انجام شود.