نشخوارکنندگان بالغ قادر به مصرف سلولز موجود در علوفه ها می باشند و نشخوارکنندگان نابالغ (نشخوار کنندگانی که شکمبه فعال ندارند) این توانایی را ندارند. با وجود اینکه جمعیت زیادی از باکتریها از سنین اولیه در شکمبه وجود دارد، مصرف سلولز توسط جمعیت میکروبی و گوساله همراه با تأخیر است. در این پست به بررسی شکمبه گوساله می پردازیم.
شکمبه فعال علاوه بر تخمیر سلولز، مقدار زیادی پروتئین میکروبی نیز تولید می کند که می تواند توسط نشخوار کننده هضم و جذب گردد. این پروتئین باکتریایی حاوی مقادیر زیادی از اسیدهای آمینه ضروری میباشد و منبع بسیار خوبی از پروتئین برای حیوان است. دو سؤال جالب توجه در مورد گسترش شکمبه در نشخوارکنندگان وجود دارد: در چه زمانی پروتئین میکروبی تبدیل به منبع قابل توجه پروتئین برای حیوان می شود؟ و آیا ترکیب آمینواسیدی پروتئین میکروبی با گسترش جمعیت میکروبی در گوساله تغییر می کند؟
طبیعتاً اگر مقدار پروتئین (یا ترکیب آمینواسیدی) با RDP شکمبهای تغییر کند، بنابراین گسترش برنامههای خوراک دهی برای گوساله های جوان مصرف کننده RDP و RUP بسیار دشوار می گردد. این در حالی است که مفهوم نسبت RDP به RUP به صورت گسترده ای در جیره نویسی برای نشخوار کنندگان بالغ به کار می رود.
تحقیق انجام شده در دانشگاه نیوهمپشایر به سؤال اول (چه زمانی پروتئین میکروبی ….؟) پرداخت. سهم پروتئین میکروبی در پروتئین کل در گوساله های جوان همراه با سن تغییر می کند (نمودار 2- 4). با افزایش سن (با افزایش مصرف استارتر) مقدار پروتئین میکروبی در کل پروتئینی که به روده کوچک می رسد، افزایش می یابد، تا زمانی که این مقدار به ۸۰ درصد کل پروتئینی می رسد که در سن ۳ تا ۴ هفته بعد از شیر گیری شکمبه را ترک می کند.
سؤال ترکیب آمینو اسیدی پروتئین میکروبی نیز مورد توجه قرار گرفت. توجه به این نکته ضروری است که جمعیت میکروبی با گسترش شکمبه گوساله، تغییر می کنند. با گسترش شکمبه باکتریهای هوازی با باکتریهای بی هوازی و باکتری های بی هوازی اختیاری جایگزین می شوند.
ا این حال، تحقیق انجام شده در دانشگاه نیوهمپشایر مشخص کرد، با وجود این که تغییراتی در جمعیتهای میکروبی وجود داشت، تغییرات ترکیب آمینو اسیدی باکتریها کم بود. این بدین معنی است که وقتی که RUP را برای تکمیل پروتئین میکروبی اضافه می شود، ترکیب اسید آمینهای باکتریایی که شکمبه را ترک می کنند تقریباً بدون تغییر باقی می ماند. توجه به این نکته، جیره نویسی برای گوساله ها را به طور قابل توجهی آسانتر می کند.
بالانس کردن جیره ها برای گوساله ها می تواند چالش ویژه ای باشد. با گسترش شکمبه، تغییرات چشمگیری در مقدار و نوع مواد مغذی که به روده کوچک می رسند به وجود می آید. همچنین، تغییرات در سیستم گوارشی حیوان باعث پیچیده تر شدن جیره نویسی برای گوساله های جوان می شود. این بدان معنی است که جیره تنظیم شده برای گوساله ای که در سن ۲ هفتگی قرار دارد ممکن است برای گوساله ای در سن ۸ هفتگی مناسب نباشد. منابع مواد مغذی با کیفیت بالا، شامل ترکیب مناسبی از RDP و RUP برای به حداکثر رساندن میزان و بازدهی رشد در گوساله ها ضروری خواهند بود.
باکتری های شکمبه گوساله
وقتی گوساله را از شیر می گیریم، فرض می کنیم که گوساله ها توانایی مصرف جیره های خشک را دارد. اما تغییراتی باید انجام شود که بسیاری از این تغییرات قابل توجه هستند. یکی از این تغییرات عمده در جمعیت و نسبت باکتریها اتفاق می افتد.
باکتری های شکمبه در گوساله ها (قبل از توسعه شکمبه) تفاوت های آشکاری با باکتری های شکمبه نشخوار کنندگان بالغ دارد. در زمان تولد، شکمبه عاری از هرگونه میکروب و استریل است و هیچ باکتری در آن وجود ندارد. اما در روز اول تعداد زیادی باکتری در شکمبه یافت می شوند که عمدتاً هوازی و نیازمند اکسیژن هستند. این باکتری ها از راه های مختلفی و از طریق محیط پیرامون گوساله (مثل بستر، بزاق و…) وارد شکمبه خواهند شد. باکتریهای هوازی از انواع باکتریهایی نیستند که در شکمبة نشخوار کنندگان بالغ دیده میشوند و می توان به عنوان یک حالت گذار، از این مقطع نام برد و این جمعیت با باکتری های مفیدتری که امکان مصرف و تخمیر جیره های خشک را فراهم می آورند، جایگزین می شوند.
با تغییر جیره و فراهم شدن سوبسترای مناسب برای تخمیر، تعداد و نوع باکتری های شکمبه هم تغییر خواهد کرد. کاهش چشمگیری در تعداد باکتریهای هوازی به چشم می خورد (این موضوع تقريباً ۲ هفته بعد از اینکه گوساله ها از بدو تولد فقط با کنسانتره تغدیه شوند و یا در صورتی که تا ۸ هفتگی با شیر تغذیه شوند و سپس غلات در اختیارشان قرار بگیرد، رخ میدهد). تغییر در جمعیت و نوع باکتری ها اغلب نتیجه مصرف سوبستراهای خاص است. پیش از شروع مصرف خوراک خشک، حضور باکتریها در شکمبه بواسطه وجود مو، مواد بستر و شیر ورودی از شیردان به شکمبه است.
این مواد نیز می تواند روی نوع باکتری ها که در شکمبه گوساله نوزاد یافت می شوند، مؤثر باشد. برای مثال، در گوساله هایی که اغلب علوفه مصرف می کنند باکتری های متفاوتی در شکمبه آنها نسبت به گروهی که با کنسانتره تغذیه می شوند، رشد می کنند.
باکتری های شکمبه در فعالیت این عضو و آماده شدن گوساله برای از شیر گیری دخالت دارند. پرورش دهندگان باید با استفاده از راه های زیر حضور باکتریها در شکمبه را تسریع نمایند:
آب تمیز و تازه فراهم باشد. باکتریها در محیط آبی زندگی می کنند و آب تمیز و تازه نقش مهمی در رشد آنها دارد. آب تازه به صورت روزانه از زمان تولد باید در اختیار گوساله ها قرار بگیرد.
گوساله ها باید استارتر تمیز و تازه مصرف کنند. باکتری های شکمبه کربوهیدرات ها و بخشی از پروتئین استارتر را تخمیر می کنند تا اسیدهای چرب فرار تولید شوند. این مواد باعث رشد و توسعه شکمبه و تغییر در جمعیت باکتریایی آن می شود. وجود استارتر در ۳ روز اول باعث افزایش مصرف می شود.
گوساله ها به طور اختیاری و آزاد می توانند تا قبل از شیر گیری به استارتر دسترسی داشته باشند. وقتی گوساله ای به طور محدود استارتر مصرف کند، سعی می کند در مدت زمان کوتاه مقدار زیادی استارتر بخورد و این موضوع می تواند روی pH شکمبه و جمعیت باکتریایی آن مؤثر باشد. بنابر این، در صورت امکان 5/3 کیلوگرم استارتر در روز به صورت آزاد در اختیار گوساله هایی که هنوز از شیر گرفته نشده اند، قرار داده شود.
باکتری های شکمبه با تغییرات محیط شکمبه تطابق پذیری دارند. معمولاً در طی ۲ هفته اولی که خوراک وارد شکمبه می شود، باکتریها رفته رفته جمعیتی را پیدا می کنند که در شکمبه نشخوار کننده جوان یافت می شود. بخش مهم رشد گوساله توانایی شکمبه در تخمیر علوفه و کنسانتره مصرفی می باشد، این توانایی معادل رشد شکمبه است و تا قبل از، از شیر گرفتن گوساله ها باید الزاماً ایجاد شود.
