همه ما که به فضای بیکران خارج از زمین علاقه داریم، همه مایی که با دیدن اقیانوس ستاره های آسمون برای تجربه یک لحظه از آرامش اون فضا ذوق می کنیم، فیلم های علمی تخیلی زیادی تماشا کردیم. در بعضی از این فیلم ها فضانوردها بی دلیل از فضاپیما بیرون میرن، همونطور که شما از خونه بیرون می زنید تا هوا بخورید و قدمی بزنید. یک لحظه تو فضاپیما هستن و ۱۰ دقیقه بعد می بینید که دارن بیرون از سفینه با لبخندی به لب گشت و گذار می کنن.
اگر حتی یک بار صحبت یک فضانورد رو شنیده باشید، کسانی که بر خلاف ما واقعا تجربه زندگی خارج از اتمسفر زمین رو دارن، متوجه می شید که چیزی که در فیلم ها می بینید چیزی بیش از یک تصور جذاب نیست. برای متبحرترین فضانوردها هم راهپیمایی فضایی جزو خطرناک ترین کارها به حساب میاد، شاید بشه گفت یکی از فعالیت هایی که سعی می کنن تا حد امکان ازش پرهیز کنن.
تصور کنید در فضایی بدون جاذبه، پر از ذرات و سنگریزه های معلق هستید، روی فضاپیمایی که در حال حرکت هستش. اولین مساله پوشش شماست، چیزی که بین شما و تمام ذرات و سنگریزه های معلق قرار داره، یک لایه پلاستیکی به اسم لباس فضانوردی. این لباس هرچقدر هم فرازمینی و حرفه ای به نظر برسه بازم سه لایه فولاد نیست که بتونه شما رو در برابر هرچیزی حفظ کنه.
برای همین فضانوردها فقط در صورتی از فضاپیما خارج میشن که ارزشش رو داشته باشه. یعنی موقعی که روبات ها از انجام کاری عاجز باشن. اصلا مگه کاری هست که روبات نتونه انجام بده. قضاوت و ظرافت! روبات نمی تونه تصمیم بگیره قطعه ای کاملا خراب شده یا هنوز میشه یجوری باهاش سر کرد. همینطور بعضی کارها هست که به مهارت انسانی و ظرافت کار دستی انسان نیاز داره و مثلا روبات درک نمی کنه چقدر گشتاور به یک قطعه وارد کنه که با وضعیت نابسمانش از جا کنده نشه. روبات ها یک چیز دیگه رو هم ندارن، مغز انسانی و قدرت فکر کردن. گاهی لازمه که برای مشکلی طرح و برنامه ای ریخته بشه و روش فکر بشه، اینجاست که یک انسان باید از نزدیک شرایط رو بررسی کنه.
در عین حال لباس مخصوص فضاپیمای شخصی شماست! حرکت کردن در اون به سادگی وقتی نیست که تی شرت به تن دارید. برای درک چگونگی حرکت با این لباس، تصور کنید هر حرکتی که با دست یا پا انجام می دید، در حالی انجام بشه که یک وزنه در دست و چندتا هم روی پاهاتون باشه، انگار کل مدت راهپیمایی فضایی در باشگاه در حال تمرین بدنسازی هستید!
علاوه بر فشاری که از نظر جسمانی تحمل می کنید، مغزتون هم ثانیه به ثانیه در حال پردازش هستش. مدام به این فکر می کنید که چقدر اکسیژن باقی مونده دارید، اوضاع لباس چطوره، سیستم هاش سالم کار می کنن یا خیر، و مهم تر از همه اینکه اصلا به چه هدفی از فضاپیما خارج شدید و باید چکار کنید. شاید سخت تر از همه این باشه که باید موقعیت خودتون روی ایستگاه فضایی، با ابعاد بسیار بزرگ و طرح هندسی عجیب غریبی که داره پیدا کنید.
مساله دیگه ای که وجود داره تعداد کسانی هست که باید باهاشون در ارتباط باشید. وقتی یک فضانورد برای ماموریتی از فضاپیمای خودش خارج میشه در مرحله اول با افراد داخل فضاپیما، کپکام (رابط ارتباطی فضانوردها و زمین) و همینطور تیم کنترل ماموریت در ارتباط هستش. در واقع شخصی که راهپیمایی فضایی انجام میده تبدیل میشه به کانون توجه یک تیم بسیار بزرگ و امید همه اونها.
کریس هدفیلد یک فضانورد، مهندس و خلبان جنگی 59 ساله کانادایی است که رویای 9 سالگی اش برای رفتن به فضا رو با پشتکار و هوشمندی به واقعیت تبدیل کرد. کریس اولین کانادایی هست که موفق به «راهپیمایی فضایی» شد. او فرماندهی دو شاتل فضایی و همینطور «فرماندهی ایستگاه فضایی بین المللی» رودر سابقه اش داره. یکی از برجسته ترین فعالیت های این فضانورد نصب یکی از بازوهای همین ایستگاه فضایی به نام Canadarm 2 هست که به معنی واقعی توانایی بشر در فضا رو افزایش داده.
این فضانورد برای اولین بار یک کلاس آنلاین برگزار کرده که طی این مجموعه در مورد تجربیاتش در فضانوردی، راهپیمایی فضایی، فرماندهی ایستگاه فضایی، خلبانی یک فضاپیما، همینطور چگونگی زندگی روی سیارات دیگه توضیح میده. تقریبا هیچ مجموعه ای به این صورت وجود نداره که یک فضانورد رو به روی شما بنشینه و سیر تا پیاز همه چیز رو توضیح بده.
حمید فقیهی
نویسنده سایت: www.masterclassiran.com
