سید علی اکبر متین گو:
▪️این حمام با قدمتی حدودا 500 ساله از دوران صفویه به جای مانده است.صفویان سلسله ای ایرانی و شیعی بودند که در سال‌های ۸۸۰ تا ۱۱۱۴ به مدت ۲۳۵ سال بر ایران فرمانروایی کردند.حمام قدیمی ناران یادگار دوران صفویان با تغییراتی که داشته است تا مدتی قبل هم مورد استفاده اهالی محله ناران قرار میگرفته است .
▪️این حمام مانند اغلب حمام های دوران اسلامی پایینتر از سطح زمین ساخته شده است تا هم بتوانند آب های سطحی جاری در جوی ها را در بالاترین مخازن جمع آوری کند هم اینکه گرمای درونیِ آن را حفظ کند.
▪️ورودی حمام تاریخی ناران راهروی کوچک است که در ضلع شرقی آن قرار دارد,این حمام مانند دیگر حمام های دوره اسلامی دارای درب ورودی کوچک با یک راهروی باریک می باشد تا در حد امکان از خروج هوای گرم جلوگیری شود.
?آقای ناصر پازوکی در باره این حمام می نویسد"مصالح به کار رفته در ساخت حمام ناران از سنگ لاشه و ملاط گِل آهک، و سقف آن دارای طاق و تویزه و گنبدهای عرقچین و قوسهای جناغی است. سطوح داخلی بنا نیز تا زیر قوس گنبد با کاشی سفید، و قسمتهای دیگر با سیمان سفید و همۀ سطوح خارجی حمام با سیمان معمولی اندود شده است این حمام تاریخی چندین بار مورد مرمت و تعمیر قرار گرفته است که به نظر میرسد آخرین بار غیراصولی بوده است، بهگونهای که هویت این بنا بهشدت مخدوش شده، و آسیب دیده است. "
▪️اما اولین فضا مربوط به سر بینه است سربینه محل پوشیدن و درآوردن لباست هاست حمام های عمومی قدیمی به نوعی طراحی میشدند تا نا خود آگاه یک مسیر منطقی برای رفتن به خزینه و گرم خانه طی شود , سربینه هوایش کمی به دمای بیرون نزدیک تر بود و هرچه به گرمخانه و خزینه نزدیک تر میشدند هوا گرم تر می شد, برای ورود به محل شستشوی بدن باید از حوضچه کوچکی که مخصوص شستشوی پا هاست عبور کرد و بعد از گذشتن از یک راهروی باریک به محل شستشوی بدن وارد می شویم.
▪️سقف اتاق‌های این حمام گنبدی‌شکل و دارای نورگیرهایی است که در قدیم به‌وسیلهٔ دریچه‌هایی شیشه‌ای بسته میشدند تا بدین ترتیب فقط نور آفتاب به داخل گرمابه بتابد و از ورود هوای سرد جلوگیری و گرمابه به‌صورت طبیعی روشن شود این نور گیر ها نورکاملی را برای حمام تامین میکرده اند.
▪️بعد از این فضا با یک راهروی باریک به بخش خزینه حمام وارد میشویم ,اینجا گرمترین قسمت این حمام بوده است که در حال حاضر لوله کشی شده است و در آن دوش تعبیه شده است.
حمام تاریخی محلۀ ناران در مهرماه ۱۳۸۲، با شمارۀ ۳۷۴‘۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، اما هنوز در معرض آسیب و تخریب قرار دارد و نیاز به رسیگی دارد
تحقیق : سید علی اکبر متین گو| پاییز 1399
