چگونه هرچیزی را در ۱۰ مرحله یاد بگیریم؟
با توجه به گستردگی اطلاعات و سرعت رشد بالای اونها، یکی از مهارت‌های اساسی و مورد نیاز در قرن بیست و یکم تونایی یادگیری و آموزش محتواها و مطالب هستش. در این مقاله قصد داریم تا به معرفی یک سیستم ۱۰ مرحله‌ای برای یادگیری هر مهارتی استفاده کنیم.
این مقاله خلاصه و چکیده‌ای از کتاب مهارت‌های نرم برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار نوشته‌ی آقای جان سانمز هستش. ایشون در این کتاب به توضیح برخی مهارت‌های جانبی مورد نیاز برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار پرداخته که شامل مسائلی مانند سلامتی، موفقیت، برنامه‌ریزی، مسائل مالی و.. پرداخته. در بخشی از این کتاب، نویسنده یک سیستم ۱۰ مرحله‌ای برای یادگیری هرچیز از جمله زبان‌های برنامه‌نویسی و فریورک‌ها رو توضیح میده. در این مقاله قصد داریم تا به چکیده‌ای از اونها بپردازیم.
برای یادگیری هر چیز نیازه که به سه موضوع اصلی آگاهی داشته باشیم.
۱ـ چگونه شروع کنیم؟
۲- وسعت اون موضوع چقدره؟
۳- مطالب پایه و اساسی چیا هستند؟
یکی از دشوارترین بخش‌های انجام یک کار، شروع اون کار هستش. معمولا در شروع یادگیری یک موضوع جدید همواره این سوال برامون پیش میاد که چه جوری اونو شروع کنیم و از چه نقطه‌ای آغاز کنیم.
از دیگر مواردی که باید بهش توجه داشته باشیم وسعت اون موضوعی هستش که قراره یاد بگیریم. آیا واقعا ما نیاز داریم که اشراف کاملی بر اون موضوع داشته باشیم؟ آیا ما هدفی برای یادگیری اون موضوع انتخاب کرده‌ایم؟ آیا لزوما یادگیری تمام جنبه‌های اون موضوع متناسب با اهداف ما هستند یا نه؟
یه قانونی وجود داره به نام ۲۰/۸۰ . یعنی ۸۰ درصد نتایج کارها از ۲۰ درصد فعالیت‌های کلیدی نشات می‌گیرند. در ابتدای شروع فرآیند یادگیری باید این سوال رو از خودمون بپرسیم که اون ۲۰ درصد مهم که شامل مطالب پایه‌ای و اساسی اون موضوع چیا هستند که باعث میشه ۸۰ درصد ادامه‌ی مسیر آموزش رو پیشرفت کنیم؟
اما نکته‌ای که وجود داره اینه که با تنها دونستن این سه موضوع نمیشه به صورت ساختارمند یک مهارت رو یاد بگیریم. از این رو در ادامه به معرفی یک روش ۱۰ مرحله‌ای برای یادگیری می‌پردازیم.
اولین گام در شروع یادگیری یک موضوع یا مهارت جدید به دست آوردن یک تصویر کلی و چشم‌انداز یا big picture از اون موضوع هستش. در این مرحله شما نباید مثلا سریع کتاب مورد نظر در اون موضوع رو باز کنید و در اون شیرجه بزنید. در این مرحله کافیه که چشم‌اندازی از اون مهارت به دست بیارین. اینکه اون موضوع چه کاربردهایی داره؟ چه منافعی داره؟ و…
برای مثال می‌تونید به مقدمه یا پیشگفتار یک کتاب در اون حیطه بپردازید تا به طور کلی یه چشم‌انداز و دورنمایی از اون موضوع بدست بیارین یا مثلا با یه سرچ مختصر در گوگل می‌تونید یه تصویری کلی از اون موضوع بدست بیارین.
در این گام و بعد از اینکه ما یک تصویر کلی از اون موضوع در ذهن‌مون شکل گرفت باید ناحیه‌ی تمرکزمون رو محدودتر و باریک‌تر کنیم و حوزه یا scope ای که قراره در اون تسلط و مهارت کسب کنیم رو مشخص کنیم. اینکار باعث میشه که ما دچار سردرگمی نشیم و در مسیر متمرکز بمونیم. هر چه قدر میزان حوزه‌ای که تعیین کردیم کوچک‌تر و محدودتر باشه بهتره.
در این مرحله شما باید هدف‌تون از یادگیری اون زبان و مهارت رو مشخص کنید. تعریف شما از موفقیت در اون مهارت چیه؟ چه ملاک‌هایی برای موفقیت خودتون در اون مهارت تعیین می‌کنید؟ داشتن هدف در هرچیزی از جمله یادگیری یک مهارت به ما کمک می‌کنه که همواره در مسیر باشیم و متمرکز بمونیم. پس اولین گام تعیین اهداف و مشخص کردن تعریف ما از موفقیت در اون مهارت هستش.
در این مرحله شما شروع به یافتن منابع یادگیری می‌کنید. در واقع این مرحله نوعی بارش فکری هستش. فارغ از اینکه منابع شما کیفیت خوبی دارند یا نه صرفا اونها رو جمع‌آوری کنید. این منابع می‌تونه شامل کتاب‌ها، مقالات، ویدئوها، دوره‌ها و سایر موارد دیگه باشه. جستجو کردن در اینترنت می‌تونه کمک کننده باشه.
در مرحله بعد شما باید یک برنامه‌ی زمانی برای فرآیند یادگیری خودتون طراحی کنید. نکته‌ای که وجود داره اینه که این برنامه باید متناسب با ویژگی‌ها و ترجیحات شما سفارشی‌سازی شده باشند. این برنامه ترجیحا باید دارای یک ترتیب و زمان مشخص شده ای باشه. برای این کار مثلا می‌تونید از سرفصل و جدول مطالب کتاب‌ها کمک بگیرید و متناسب با خودتون یک برنامه طراحی کنید.
در این مرحله شما باید با توجه به لیستی از منابعی که در گام چهارم تهیه کردین و در برنامه‌ای که در گام پنجم طراحی کردین، اقدام به حذف منابع اضافی و گزینش منابع برگزیده بکنید. برای مثلا می‌تونید از نظرات خوانندگان برخی کتاب‌ها کمک بگیرید که آیا اون کتاب و یا منبع از کیفیت خوبی برخوردار هستش یا نه. یا مثلا منابعی که در برنامه‌ی زمانی شما نمی‌گنجد رو حذف کنید.
خوب در این مرحله شما منابع کافی و برگزیده رو دارین و می‌تونید برای شروع یادگیری اقدام کنید. در این مرحله لازم نیست که مطالب سنگین و پیجیده رو آغاز کنید و بهتره که از موضوعات پایه و ساده شروع کنید. برای مثال، ساده‌ترین برنامه برای برنامه‌نویسان، برنامه‌ی معروف hello world هستش و مثلا راه‌اندازی ابزارهای اولیه می‌تونه یه گام شروع برای یادگیری یک مهارت فنی باشه. در این جا نیز تاکید می‌کنم که صرفا کافیه که یه تسلط نسبی و اولیه‌ای از بخش‌های پایه‌ای داشته باشیم و قرار نیست که اطلاعات کامل و جامعی یاد بگیریم.
خب بعد از اینکه شما مطالب اولیه‌ای از اون مهارت رو یاد گرفتین، مسیر کمی برای شما روشن‌تر میشه و در این مرحله ممکنه که سوال‌هایی در ذهن‌تون شکل بگیره. در اینجا شما باید سوال‌های خودتون رو یادداشت کنید. و همچنین کمی از منابع آموزشی‌تون فاصله بگیرین و به خودتون فرصت تفریح کردن رو بدین. اجازه بدین مطالبی که یاد گرفتن کمی در ذهن‌تون خیس بخوره و سوال‌هایی براتون پیش بیاد.
خب در این مرحله دوباره به منابع خودتون مراجعه کنید و سعی کنید پاسخ سوال‌هایی که در مرحله‌ی قبلی براتون به وجود اومد رو لابه‌لای منابع پیدا کنید. در این گام سعی کنید شکاف‌ها و مطالب ناشناخته‌ای رو که براتون پیش اومده پر کنید. در این گام شما باید سعی کنید که مطالبی که یاد گرفتید رو به کار ببندید و نمونه‌های عملی از اون ایجاد کنید. در این گام می‌تونید در بخش‌هایی از مطلب عمیق‌تر بشین و دانش خودتون رو در اون زمینه تقویت کنید.
و اما آخرین بخش از فرآیند یادگیری، آموزش دادن و تدریس اون مهارت هستش. معمولا این بخش برای عمده‌ی افراد کمی ترسناک هستش و از اون اجتناب می‌کنند. آموزش دادن به شما کمک می‌کنه که هم دانش و تجربه‌ی خودتون رو با بقیه به اشتراک بذارین و هم شکاف‌هایی که در این فرآیند یادگیری داشتین براتون شفاف‌تر میشه. در واقع بیان موضوع به صورت ساختارمند یک هنر محسوب میشه که با تمرین میشه در اون به مهارت دست یافت.
آموزش دادن می‌تونه سبک‌های مختلفی داشته باشه. برای مثال می‌تونید اون موضوع رو برای اشخاص به صورت حضوری توضیح بدین. و یا مثلا می‌تونید از خودتون محتوای صوتی و ویدئویی تولید کنید و اونو به اشتراک بذارین. فضای مجازی، اشتراک‌گذاری محتوا رو برامون خیلی راحت کرده. کافیه که یه محتوایی رو تولید کنید و اون رو در جاهای مختلفی مثل ویرگول، آپارات و.. به اشتراک بذارین.
توصیه می‌کنم که این گام از فرآیند یادگیری یعنی تدیس رو بهش اهمیت بدین و حتی اگه در ابتدا ترس از اون دارین، بر این ترس غلبه کنید. چرا که تدریس یک مهارت باعث تثبیت اون مهارت میشه و یه جورایی مهر تایید بر اون موضوع میزنه.
توی این مقاله به بررسی یک سیستم ۱۰ مرحله‌ای برای یادگیری هر مهارتی پرداختیم. امیدوارم که این مقاله براتون مفید بوده باشه و اونو با بقیه نیز به اشتراک بذارین.
