پمپ پیستونی از دسته پمپ های جابه جایی مثبت هستند که به نام پمپ پلانجری و کارواش شناخته می شوند. از پمپ پیستونی درمواردی که به فشار خروجی زیاد ( 100 تا 1000 ) و دبی پایین نیاز باشد، استفاده می شود. پمپ پیستونی دارای مکانیزم عمل پمپاژ رفت و برگشتی سیال به داخل پمپ است، تفاوت این پمپ ها در تعداد سیلندر و پیستون آن ها می باشد.
با چرخش دورانی، پیستون ها به داخل سیلندر رفت و برگشت نموده و روغن به داخل محفظه سیلندر انتقال می یابد و در نهایت به درون سیستم پمپ می رسد. پس عملکرد پمپ پیستونی با چرخش شفت مرکزی توسط الکتروموتور شروع می شود.
هنگام عقب نشینی شفت مرکزی به سمت بالا یا عقب، هوای داخل کمتر می شود که منجر به ایجاد خلاء می شود که درنتیجه دریچه ورودی بازشده و سیال را به درون پمپ انتقال می دهد. درمرحله دوم حرکت پمپ پیستونی با عمل بازگشت شفت به حالت اولیه مجددا فشار سیال در داخل بالا می رود و سپس دریچه ورودی آن بسته می شود. این فشار باعث بازشدن دریچه خروجی پمپ می شود و سیال با فشار و به صورت ضربه ای خارج می گردد.
انتخاب پمپ پیستونی بر اساس نوع جنس بسیار حائز اهمیت می باشد چون در عملکرد این پمپ سیال مستقیم با قطعات پمپ در تماس است. به همین دلیل از آلومینیوم، استیل، برنز، برنج و سرامیک برای پمپ استفاده می شود.
اجزای پمپ پیستونی شامل:
1. موتور
2. شلنگ کارواش
3. نازل
4. پیستون ها
5. سیلندر
6. صفحه زاویه گیر
7. صفحه شیاردار
8. محور محرک کنترل پیستون
انواع پمپ پیستونی
پمپ پیستونی باتوجه به نوع و چگونگی کارکرد به چهاردسته تقسیم بندی می شوند که شامل موارد زیر می باشند:
پمپ پیستونی بالابر:
در این پمپ ها پیستون با کنترل قطعه و شیر ورودی کمک می کند تا سیال به سمت بالا انتقال یابد و در سمت پایین استروک ، جریان سیال از طریق کنترل پیستون به قسمت بالای استوانه و سیلندرحرکت می کند سپس با انتقال مایع به سیلندر پیستون به حالت اولیه قبل برمیگردد و مجددا روند ادامه می یابد.
پمپ پیستونی فشاری:
در این نوع پمپ، حرکت پیستون از بالا به پایین منجر به ورود مایع به دریچه های ورود استوانه می شود و حرکت سیال از پایین سیلندر اتفاق می افتد که در نهایت با فشار وارد شده به پیستون سطح مایع پایین آمده و به دریچه خروجی انتقال پیدا می کند.
پمپ پیستونی محوری :
این مدل پمپ ها دارای چندین پیستون هستند. هنگامی که شفت حرکت می کند، پیستون ها به صورت موازی با محور جا به جا می شوند و سپس سیال منتقل می شود.
پمپ پیستونی شعاعی :
این پمپ ها به دلیل قرارگرفتن پیستون ها درجهت شعاع دایره ای به این نام، نامیده می شوند. جا به جایی شفت گریز از مرکز حول یک محور منجر به حرکت رفت و برگشتی پیستون داخل سیلندر می شود و سپس انتقال سیال صورت می گیرد. پمپ پیستونی شعاعی سیال را با فشار بالا، دبی پایین و بدون نوسان پمپاژ می کند. درکل راندمان پمپ پیستونی شعاعی بالا است و نویز کمتری منتشر می کند.
به طور عمده پمپ پیستونی فشارقوی در دو نوع جنس استیل استنلس و برنزی ساخته می شوند که دسته بندی مرسوم پمپ پیستونی به شکل زیر می باشد:
- پمپ کارواش (کارواش خانگی 70 تا 170 بار، کارواش صنعتی 200 بار، پمپ کارواش آب گرم و پمپ کارواش آب سرد)
- پمپ کارواش الکتریکی
- کارواش بنزینی
- دیزلی
- پمپ مه پاش و نگهداری رطوبت محیط در مزارع ، مرغداری، رستوران ها و مراکز تفریحی
- پمپ سم پاش
کاربرد پمپ های پیستونی
این پمپ در صنعت و کارخانه های آب شیرین کن و کارواش بسیار مورد استفاده می باشد که البته درصنایع دیگر و برای شستشو خانگی هم کاربرد دارد. در زیر به مواردی از کاربرد های آن و موارد مصرفی اشاره می شود:
- صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
- صنایع خودروسازی و پمپ پیستونی کارواش
- دستگاه های آب شیرین کن
- صنایع فولاد
- رنگ زدایی، رسوب زدایی، زنگ زدایی، چربی زدایی
- برای دستگاه های واترجت، هیدروبلاست و هیدرو سند بلاست
- تست های هیدرو استاتیک
- لوله سازی
- سنگ و سرامیک (برش سنگ)
- شستشوی دستگاه ها و تجهیزات صنعتی
- صنایع کاغذسازی
- صنایع غذایی
- صنایع کشتی سازی
- سیستم های بازیافت ، جنتکس
مزیای پمپ پیستونی
· توانایی تامین فشار بالا
· کنترل فشار در دبی ثابت و پایین
· تغییر دردبی و فشار پمپ بر روی عملکرد پمپ تاثیرنخواهد داشت
· بازدهی، راندمان و طول عمربالا
· توانایی کارکرد هم با توربین و هم با موتور الکتریکی
· توانایی پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بالا
معایب پمپ پیستونی
· بالا بودن هزینه نگهداری
· داشتن وزن زیاد
· دارای صدای زیاد و نویز بالا
· عدم قابلیت تولید جریان یکنواخت
