از زمان پیدایش سینما تا به امروز ، نظرات مختلفی در رابطه با مباحث کپی و الهام آثار از یکدیگر به ثبت رسیده . در مابین اختلاف نظرها در پاسخ به سوال "آیا کپی یا الهام در هنر ، عملی ست درست و اصولی یا بد و غیرقابل دفاع ؟" میتوان به بخش مهمی از بستر هنر ، که "اختلاف نظرات" است پی برد !
این مهم آنقدر ارزشمند و اساسی ست که حتی کوئنتین تارانتینو ، فیلمساز بزرگ قرن ۲۱ اینگونه به آن اشاره میکند :
هر کدام از ما ، دلیلی گوناگون برای پاسخ به این سوال داریم . اما چه موافق کپی باشیم ، چه مخالف ، تجربه ثابت کرده که یکی از عوامل پیشرفت در هر زمینه ای ، "الهام گرفتن" و یا حتی "کپی کردن" از بزرگان آن زمینه است . یا به عبارتی دیگر اگر در هر کاری الگوی مناسب انتخاب نگردد ، پیشرفت بسزایی صورت نمی گیرد !(البته یک کپی ، میتواند خوب یا بد باشد که خود این موضوع مقوله ای مفصل و جداست که در این بحث نمیگنجد.)
با توجه به این دیدگاه ، بیایید در این مطلب کمی بحث را ایرانیزه کرده و سراغ سینمای کشور خودمان برویم ! در ایران ، تا چشم کار میکند نمونه های بد و خوب از آثار مطرح تاریخ سینما داریم ! اما پیمان قاسمخانی، جزو آن افرادی ست که به فرضیه فوق مهر تایید میزند و با شناخت چارچوب آثار بزرگ کمدی سینما ، آثاری خوب خلق میکند تا در ذهن مردم جای بگیرد .
از خوب بد جلف ۲ و نظیر آن که چشم پوشی کنیم ، در کارنامه کاری این نویسنده معروف ، آثاری همچون "سن پطرزبورگ" ، "مارمولک" و"ورود آقایان ممنوع" از جایگاه خاصی برخورددارند که به ترتیب با نیم نگاهی بر آثار "رمز داوینچی" ، "ما فرشته نیستیم" و "school of rock" به رشته تحریر در آمده اند . این سه اثر که به عقیده بسیاری ، جزو بهترین کمدی های تاریخ سینمای ایران به شمار میروند ، از فیلم های سطح اول آمریکا الگو گرفته اند . پس کپی در همه جا بد نیست ! مدرسه راک و رمز داوینچی که نسبتا مطرح تر هستند و احتمالا عامه سینمادوستان به تماشایش نشستند . بیایید نیم نگاهی به "ما فرشته نیستیم" بیندازیم !
یقینا یکی از کمدی های قدرنادیده و دوست داشتنی دهه هشتاد ، همین اثر نامبرده است ! فیلمی با بازی درخشان شان پن و رابرت دنیرو که قاسمخانی پس از تماشایش ، دست به مطابقت دادن عناصر داستان با فرهنگ مان زد و فیلمنامه مارمولک را خلق کرد . هر چند لازم به ذکر است که "ما فرشته نیستیم" را نیز نمیتوان یک شاهکار خواند و حفره هایی در داستانش نیز دارد . بعنوان مثال میتوان به مقدمه چینی بسیار ضعیف و پرداخت نشده برای آغاز اثر یا شخصیت پردازی ضعیف و رفتار های منفعلانه رییس پلیس در طول اثر اشاره نمود .(از این لحاظ حتی پرداخت به کاراکتر پلیس در مارمولک از ورژن خارجی اش هم قوی تر است !) هر چند قاسمخانی در چارچوب بندی داستان و حتی ویژگی کاراکتر ها به شدت وام دار ما فرشته نیستیم می باشد ، اما تفاوت فرهنگ بین ملل مختلف سبب گشته که حتی برای بسیاری از ایرانیان ، تماشای فیلم مارمولک لذت بخش تر از ورژن خارجی اش داشته باشد !
ما فرشته نیستیم فیلم خوبی ست . نمونه وطنی اش نیز اثری درخشان از آب در آمده . اگر عاشق سینما و تشنه تحلیل تاریخ هنر هفتم هستید ، هر دو اثر را ببینید ! با چاشنی بازی ماندگار دنیرو و شان پن ، تجربه لذت بخشی برایتان خواهد بود !
