تاریخچه نمای ساختمان

تاریخچه نمای ساختمان

مقدمه

در گذشته از متریال هایی مثل گچ و آهک برای طراحی نما استفاده می شد، هنوز هم می توان آثار این نوع طراحی ها را در مسجد ها، عمارت های قدیمی ،ساختمان های تاریخی ، کاخ های به جا مانده از دوران پادشاهان و ... پیداکرد. این زیبایی های به جا مانده نشانه قدمت طراحی نمای ساختمان در ایران است.

در گذشته از متریال هایی مثل گچ و آهک برای طراحی نما استفاده می شد، هنوز هم میتوان آثار این نوع طراحی ها را در مسجد ها، عمارت های قدیمی ،ساختمان های تاریخی ، کاخ های به جا مانده از دوران پادشاهان و ... پیداکرد. این زیبایی های به جا مانده نشانه قدمت طراحی نمای ساختمان در ایران است.

به طور کلی نمای ساختمان قسمت بیرونی یک ساختمان است که با استفاده از متریال های مختلف پوشانده می شود و طراحان سعی بر این دارند که با ترکیب متریال های نوین ساختمانی ، زیباترین نما را خلق کنند. لازم به ذکر است که بسیاری از معماران پس از فونداسیون بندی و پی ریزی، نمای ساختمان را مهم ترین جزء هر ساختمان می دانند.

فلسفه نمای ساختمان

از وظایف نما می توان به پوشش ساختمان، محافظت از انسان در برابر خطرات محیط پیرامونی و همچنین شرایط اقلیمی و جوی می باشد. انسان های اولیه برای حفاظت از جان خود در برابر شرایط آب و هوایی، حیوانات درنده ، حریم شخص و دوری از انسان های دیگر سازه هایی را به عنوان خانه ایجاد کردند. چون هدف ساخت این سازه ها فقط به عنوان سرپناه بود، عملا نمای خارجی ساختمان اهمیتی برای ساکنین نداشت.

خانه ها ساخته می شدند ، بدون هیچ پنجره و روزنه ای . نیازی که برای نور ایجاد شد باعث به وجود امدن پنجره ها شد. نمای ساختمان در آن دوران به معنای امروزی خود نبود . انسان ها مجبور شدند که یک پوسته دیگر روی ساختمان خود ایجاد کنند تا مشکلات نور و ورودی های کوچک برطرف شود.

برای این منظور انسان دیواری دور تا دور خانه و آبادی خود کشید. این دیوار گسترش فضاهای مسکونی در داخل بدون پنجره به فضای عمومی را به دنبال داشت. همچنین افزایش تعداد واحدهای مسکونی به تراکم در داخل باروری شهر یا روستا انجامید.

تاریخچه ی نمای ساختمان

در اواخر قرن نوزدهم تحولات زیادی در علم و صنعت ساختمان پدید آمد، همین امر باعث شد که نیاز به طراحی نما و زیباسازی بیشتر شود. در این دوره طراحان زیادی شروع به الگوبرداری از سبک طراحی نمای غربی کردند و از نماهایی ساده در ایجاد نمای خانه ها استفاده کردند.

تاریخچه نمای ساختمان تا به امروز دچار تغییرات چشمگیری داشته است. امروزه نیز با توجه به اهمیت فضاهای عمومی و زندگی شهری، نمای بنا ها دارای ارزش ویژه ای می باشد. نما در عمل محیط درون و بیرون خانه را از هم جدا کرده و ذوق و عقیده ی طراح، معمار و مالک بنا را مشخص می کند. بنابراین نمای بنا علاوه بر جنبه ی اجتماعی نمود شخصیت ساکنان می باشد.

دلایل اهمیت وظیفه نمای ساختمان:

تطبیق ساختمان جدید با فضای شهری و محل احداث

جلوه گری بیشتر و جلب نظر عموم مردم

عایق بندی صوتی و کاهش مصرف انرژی

جلوگیری از ورود هرگونه عامل خارجی ، مثل آب باران ، برف ، الودگی ها و ...

چهارچوب بندی و استحکام بخشیدن به سازه ساختمان

همچنین جلوگیری از عواملی مانند حمله حشرات موذی را می توان از سایر کاربردهای نمای ساختمانی دانست.
اگر چه نما تنها به منظور زیبا سازی خانه استفاده نمی شود و اهداف دیگری را نیز دنبال می کند اما زیبا سازی ساختمان تأثیر قابل توجهی بر خرید و فروش خانه می گذارد.

تاریخچه نمای مدرن در ایران

زمان سلطنت قاجارها ، اشراف زاده های ایرانی سفر های زیادی به کشور های اروپایی داشتند . دست اورد این سفر کپی برداری از معماری اروپایی ها بود . این امر باعث تغییرات زیادی در سبک معماری ایرانی ها شد.

قبل از این دوره ، ساختمان های ایرانی به شکل تو در تو و سقف های هشتی و نماهایی ساده بودند. با تقلید از معماری اروپایی ، نماهای سنتی ایرانی با نمای مدرن اروپایی ترکیب شد. در ایران تا اواخر قرن ۱۹ ارتباط خانه‌ها با نمای بیرون از طریق حیاط مرکزی صورت می‌گرفت و توجه بیشتر به نمای داخلی ساختمان بوده است. برای همین است که شما از دیدن فضای داخلی خانه‌های اشرافی به جا مانده از دوره قاجار بیشتر لذت میبرید تا نمای بیرونی.

بعد از قرن ۲۰ با سفر ناصرالدین شاه به فرنگ تصمیم گرفته شد که ایران از نماهای اروپایی الگو برداری کنند.
اولین تغییر این بود که خانه‌ها در حاشیه خیابان‌ها ساخته شدند. خانواده‌های ثروتمند که دیگر نمای ساختمان برایشان اهمیت پیدا کرده بود، حالا سعی می‌کردند چون اروپاییان، خانه‌هایشان را بر خیابان‌ها بسازند. این تغییرات در نمای ساختمان‌های ایرانی باعث شد خانه‌های درون‌گرای ایرانی کم‌کم به بیرون‌گرا تبدیل شوند. یعنی آنچه را تزئین محسوب می‌شد، بیشتر به بیرون از خانه ببرند و حالا نمای ساختمان اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده بود.
دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی که ایرانی‌ها هنوز حریم خانه‌هایشان را با استفاده از پرده‌های نسبتا ضخیم حفظ می‌کردند، نمای خارجی ساختمان به بیشترین تاثیر خود از معماری آن طرف آبها نزدیک و فرهنگ ساختمان‌سازی فرنگی در نمای ساختمان‌های ایرانی بیشتر نمایان شد.
گره خوردن معماری قاجار با معماری اروپا، خلاقیت‌هایی را ایجاد کرد که به گشایش فضاها و سبکی متنوع‌تر در طراحی ایرانی منجر شد. اگر تا آن زمان توجه به نمای ساختمان در معماری ایرانی چندان اهمیتی نداشت اما بعد از آن، نما یکی از مهمترین ارکان ساختمان‌سازی به حساب می‌آمد و فرهنگی را از غرب وارد ساختمان‌سازی ما کرد با نام «نمای کلاسیک» که امروزه به نام طراحی «نمای رومی» معروف است.

بعدها و با روی کار آمدن رضا خان، معماری مدرن راهش را به ایران باز کرد. در معماری مدرن، نما اهمیت ویژه ای دارد.
در سال های اخیر، پس از مطرح شدن دوباره اهمیت فضاهای عمومی و ارزش زندگی شهری، نما اهمیت دوباره‌ای پیدا کرده است. نما در عمل، درون ساختمان را از بیرون جدا میکند. نما باعث می شود ما بفهمیم که طراح و معمار و سازنده هر ساختمان دارای چه عقیده، فرهنگ و ذوقی است. در واقع حالتی است که فرد مالک یا طراح از خود در برابر بیرون دارد. نماهای ساختمان جنبه خصوصی ندارند. نامهایی که به سمت کوچه و بافت شهر دارد جنبه عمومی دارند. بنابراین نمای ساختمان از یک طرف دارای جنبه اجتماعی و از طرف دیگر نمود شخصیت ساکنان است. نما در واقع یک سطح صاف و تخت نیست بلکه سطح انتقالی بین فضای داخلی و خارجی است که با برجستگی های تراس و چیزهای دیگر با فضای داخل ارتباط پیدا می کند.
نمای هر ساختمان در شکل دهی به مجموعه شهری که در آن واقع شده است خیلی مؤثر است. اگر به نمای یک ساختمان بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان های شهر توجه کنیم می بینیم که یکنواختی نمای شهر در مجموع از بین می رود. نمای هر ساختمان تأثیر مستقیم بر شهری دارد که در آن قرار گرفته و تأثیر آن را در بدنه خیابان ها یا میدان های آن شهر می بینیم. تفاوت بین شهری بودن یا فردی بودن نما در صورتی از بین می رود که ساختمان جزئی از شهر در نظر گرفته شود و ارتباط آن با محیط اطراف خودش چند جانبه باشد.