اگر می خواهید در کار تدریس پیشرفت کنید و به یک معلم و استاد عالی و حرفه ای تبدیل شوید، در این مقاله در رابطه با بهترین روش های تدریس نوین، جذاب و خلاقانه توضیح داده شده است.
همانطور که در صفحه روش تدریس سایت ویکی پدیا توضیح داده شده است، روش تدریس (به انگلیسی: Teaching Method) روش سازمان‌دهی شکل یادگیری با هدف برآورده شدن یک هدف آموزشی خاص، یا به جای گذاردن یک اثر یادگیری خاص است. آموزش برنامه‌ای، سخنرانی، و نمایش عملی مثال‌هایی از روش تدریس محسوب می‌شوند. انواع روش های تدریس جدید، نوین، جذاب و خلاقانه در ادامه ارائه شده است. از جدیدترین روش های تدریس در کلاس های مدرسه، دانشگاه و کلاس های تدریس خصوصی و گروهی می توان به روش توضیحی، روش سخنرانی، روش اکتشافی، روش حل مسئله، روش مباحثه، پرسش و پاسخ، واحد کار، گروه های کوچک، یادگیری فردی، روش آزمایشی، روش نمایشی، گردش علمی یا فعالیت تجربی خارج از کلاس، بازی های تربیتی، فن تمرین، روش برنامه ای و .... اشاره نمود.
تدریس تعاملی آن است که دربردارنده و مشوق مشارکت دانش آموزان باشد. استفاده از تکنیک هایی است که همه دانش آموزان را به سهیم بودن (در فعالیت های کلاسی) تشویق نماید و در بهبود حفظ و یادگیری مطالب ارای هشده در طول تدریس به دانش آموزان کمک کند.استراتژی هایی مانند « فکر کردن، کار گروهی، اشتراک گذاری » هستند که به موجب آن دانش آموزان در ابتدا درباره یک مسئله به تنهایی فکر می کنند، سپس با هم کلاسی خود و در نهایت با یک گروه یا همه کلاس مسئله را به اشتراک می گذارند،که در راستای تشویق به مشارکت و یادگیری فعال بسیار خوب است. منبع: Behprice.com - در نظر داشته باشید کلاسی که در آن فقط استاد و معلم در حال حرف زدن است و شاگردها کاری انجام نمی دهند و در بحث مشارکت نمی کنند هیچ جذابیتی ندارد.
انواع روشهای تدریس
1- روشهای زبانی: در این گروه از روش‌ها، تنها معلم یا مدرس فعالیت می‌کند. وی از وسایل و امکانات مختلف موجود استفاده کرده و مطلب مورد نظر را آموزش می‌دهد.
2- روشهای فعال: در این گروه از روش‌ها دانش‌آموزان در یادگیری نقش فعالی داشته و به همراه معلم و مدرس، به فعالیت پرداخته و به صورت ملموس با موضوع مورد تدریس ارتباط دارند. از مهمترین روشهای فعال تدریس می توان به روش حل مساله، روش بحث گروهی، روش پرسش و پاسخ، روش بارش مغزی، روش هم یاری از طریق تدریس اعضای تیم، روش هم یاری از طریق طرح کارایی تیم و ... اشاره کرد.
3- روش پـــــروژه ای
روش تدریس پروژه ای به دانش آموزان امکان می دهد تا قدرت مدیریت, برنامه ریزی و خود کنترلی را در خودشان ارتقاء بخشند. در این روش دانش آموزان می توانند با توجه به علاقه ی خود موضوعی انتخاب و به طور فعالانه در به نتیجه رساندن آن موضوع شرکت نمایند.
4- شیوه تمــــرینی
معلم معمولاً بوسیله تمرین, فراگیر را به تکرار مطلب یا کاربرد آن تشویق می کند تا فراگیر در موضوع مورد نظر تبحر لازم را کسب کند. مثلاً معلم انگلیسی از فراگیر می خواهد که با تکرار شفاهی اصطلاحات, تلفظ صحیح آنها را فراگیرد, یا بعد از یافتن طرز ساختن جملات شرطی, پنج جمله شرطی بسازد. مطالعه مقاله انواع الگوهای تدریس مختلف هم مفید است.
چگونگی تدریس به روش اکتشافی
معلم، سئوالی را برای بررسی کردن به دانش آموزان ارائه می نماید. معلم باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان مساله را فهیمده اند و بدانند که دنبال چه چیزی می گردند و چگونه باید این راه را ادامه دهند و چگونه مسیر درست را انتخاب نمایند. معلم فکر کردن را در دانش آموزان با گفتگو و پرسش برانیگزاند و از آنها بخواهد با ارائه مثال ها و نامثال ها، مساله را دنبال کنند. معلم فعالیت هایی طرح ریزی نماید که الگوهای جدید را ایجاد نماید. معلم از مدل های مختلف آموزشی و ابزار کمک آموزشی باری تدریس بهره برد. در ارزشیابی نیز از مسایل استفاده نماید که توانایی آنها را در کشف مقاصد جدید بسنجد. از نتیجه گیری سریع براساس یک یا دو نمونه به عنوان شاهد خوددداری کنید. اکتشاف یک مطلب در کلاس درس باید روال منطقی داشته باشد و تا حدودی نمایانگر یک مکاشفه واقعی با محیطی منطقی باشد. دانش آموزان را به طور مرتب در جریان پیشرفت هایشان قرار دهید. منبع: روزنامه ابتکار
برای داشتن تدریس موفق از موارد زیر اجتناب کنید:
1- آغاز کلاس بدون بسم الله
2- بدون سلام وارد کلاس شدن
3- آغاز کلاس با بداخلاقی
4- آغاز کلاس بدون کمی احوال‌پرسی
5- آغاز کلاس بدون ابرقراری نظم
6- ترسیم نکردن اهداف درس در ابتدای ترم یا سال تحصیلی
7- ترسیم رویایی و غیر قابل دستیابی اهداف درس
8- نگاه چشمی و توجه، فقط به به بخشی از کلاس
9- نگاه به شخص خاص
10- نگاه نکردن و وانمود حال ناخوشایند از شخصی خاص
روش تدریس را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد: روشهای تدریس فعال و روشهای تدریس غیر فعال (سنتی). در روش تدریس غیر فعــــال، فقط معلم نقش فعالی را در جریان تدریس بعهده دارد و مطالبی را که از قبل تعیین شده است بطور شفاهی در کلاس بیان می کند و دانـــــش آموزان در این میان واکنش چندانی از خود نشان نمی دهند. به عبارت دیگر کودک برای مدرسه است, نه مدرسه برای کودک. تدریس سنتی تنها وظیفه خود را این میداند که حافظه کودک را از معلومات انباشته سازد, آنرا به زیور علم بیاراید و با افکار بزرگ زینت بخشد. در مقابل روش تدریس سنتی، روش های دیگری وجود دارد که در آنها بر خلاف روش تدریس غیر فعال، دانش آموزان بیشتر فعالیت دارند و قسمت اعظم کار آموزش و تدریس بعهده دانش آمــوزان می باشد. در واقع یک تعامل دو طرفه بین دانش آموزان و معلم و دانش آموزان با یکدیگر وجود دارد. در این روش پیشنهاد می کنند که از وســـعت برنامه کاسته شود و کیفیت برنامه مورد اهمیت باشد زیرا ثابت شده است معارفی که طی تفحصات و پژوهشهای آزادانه مشخـص بدست می آید بهتر در ذهن باقی می ماند و به شاگرد فرصت می‌دهد به کسب روشهایی نائل آید که در تمام دورهِ زندگی مورد استفاده قرار گیرد و بطور مداوم دامنه کنجکاوی او را توسعه می‌دهد و دانش آموز یاد می‌گیرد چگونه عقل خود را شخصاً بکار اندازد و بدین‌ترتیب آزادانه مفاهیم و تصورات خود را بنا می‌کند. منبع: نابو
10 روش برای تدریس بهتر و موثر
1- دانش‌آموزان خود را بیشتر بشناسید.
2- زمانی كه معلم یك محیط امن برای فراگیران فراهم نماید فراگیران قادر به انجام ریسك هستند.
3- مدرسان بزرگ هم اشتیاق و هم هدف‌داری را به دانش‌آموزان انتقال می‌دهند.
4- زمانی كه معلم مشخص كند دانش‌آموزان چه چیزهایی را بایستی یاد بگیرند آنها بهتر فرا می‌گیرند.
5- مطالب را واضح و روشن بیان نمایید، اگر چه نمی‌توانید آنها را ساده كنید.
6- بدون فدا كردن اعتماد پذیری، آسیب‌پذیری را تمرین كنید.
7- از اعماق وجودتان آموزش دهید.
8- نكات مهم را تكرار كنید.
9- شما خودتان اطلاعات را ارائه نمی‌دهید.
10- معلمان خوب، سئوالات خوب می‌پرسند. منبع : وبلاگ مهارت های مشاوره ای برای همه
رهنمود های لازم برای معلمان
1- درکلاس درس، تک تک شاگردان خود را مورد توجه قراردهید وحتی نگاه خودرابه طور مساوی بین آن ها تقسیم کنید، عدالت رارعایت نمایید واز تبعیض قائل شدن بین دانش آموزان بپرهیزید.(مرتضوی زاده 1382)
2- برای اینکه یک تدریس موفق داشته باشید از توانایی های خود از یک طرف وآگاهی از روندعملی نهفته در فرایند تدریس از طرف دیگر مطلع باشید.
3- نیاز به داشتن و مجهز شدن به اطلاعات روز را در خود تقویت کنید و سعی در دانستن وعمل کردن در مسیر تحقق اهداف آموزشی داشته باشید.
4- به دانش آموزان مسئولیت هایی واگذار کنید نظرات دانش آموزان را پذیرا باشید، شنونده ی خوبی بوده وبه آنها اعتماد کنید.
5- در کلاس درس برارزشیابی های مستمر مبتنی بر مدیریت کیفی در رویکرد وفرایند مدار که بیشتر به صورت کیفی است تأکید نمایید.
