به طور كلي برجستگي و جابه‌جايي ارگان‌هاي بدن است و اگرچه مختص مردان نيست ولي نوع شكمي آن بين مردها شيوع بيشتري دارد.
برآمدگي فتق، انواع مختلفي را شامل مي‌شود: از فتق مغبني كه گسترده‌ترين نوع فتق در بين مردان است و اغلب به سبب برداشتن اجسام سنگين يا فشار زياد حين اجابت مزاج بروز مي‌كند، تا فتق راني كه كوچك‌تر بوده، اغلب بين زنان شيوع دارد؛ و حتي فتق نافي كه از هنگام تولد در ناحيه ناف نوزادان يا اطراف آن وجود دارد؛ كوچك و بزرگ يا زن و مرد ممكن است به آن مبتلا شوند.
مردها به سبب فيزيك قسمت‌هاي ارولوژ بيشتر با خطرات فتق درگيرند. ممكن است توده‌اي كه در اين ناحيه خود را از شكاف پديد آمده بيرون مي‌اندازد بزرگ و بزرگ‌تر شود و حتي به شكلي درآيد كه به داخل اسكروتوم افتد.
حبس احشاء منجر به نارسايي خوني در قسمت بيرون‌افتاده مي‌شود و مشكلات بيشتري چون سياه‌شدگي، سوراخ يا چركين شدن روده و… پديد مي‌آورد.
هرچند با دراز كشيدن يا فشردن ناحيه بيرون‌زده بتوان برجستگي فتق را ناديده گرفت، هر چه زمان بيشتري طي شود درمان آن سخت‌تر، هزينه‌ها بيشتر و بهبودي ديرتر حاصل خواهد شد.
علاج فتق به اندازه و نوع آن وابسته است: بستري در بيمارستان، ترميم و بخيه‌زدن عضله شكافته شده، يا جراحي سرپايي كه با بيحسي موضعي همراه است و معمولا در درمان فتقهاي كوچك كاربرد دارد.
جراح دکتر تاجبخش بسته به تشخيص ممكن است شكاف كوچكي يك يا دو بند انگشتي در ناحيه مورد نظر پديد آورد و از طريق دستگاه آندوسكوپي غلافي باريك به نام مش را به محل بيرون‌زدگي احشاء وارد كرده، يا با بخيه زدن آن را ترميم كند.
مش مقاوم‌تر از بخيه است و نه‌تنها دوران استراحت را كوتاه‌تر مي‌كند، بلکه با چسبيدن به محل احتمال بازگشت فتق را كاهش مي‌دهد. در اين صورت حتي كساني كه كارهاي سنگين مي‌كنند هم معمولا مي‌توانند در پي عملي موفقيت‌آميز پس از دو يا سه هفته كار خود را از سر گيرند.
فتق زماني اتفاق مي افتد که اندام داخلي يا قسمت ديگري از بدن از ديواره عضله يا بافتي که به طور معمول حاوي آن است ، بيرون بزند. در اين مقاله انواع فتق و روشهاي درماني آنها مورد بحث قرار مي گيرد.
فتق انواع مختلفي دارد. آشنا ترين نوع آنهايي است که در شکم اتفاق مي افتد و در آن قسمتي از روده ها از ديواره شکم بيرون زده اند. اين ممکن است در مناطق مختلفي اتفاق بيفتد و بسته به محل ، به فتق نام ديگري داده مي شود.
فتق : برآمدگي اندام يا بخشي (مانند روده) از طريق بافت همبند يا از ديواره حفره (همانند شکم) که به طور معمول در آن محصور است. - پارگي نيز ناميده مي شود.
فتق شکمي را فتق شکافي نيز مي نامند زيرا به طور کلي به صورت برآمدگي در شکم در محل اسکار جراحي قديمي ايجاد مي شود. علت آن نازک شدن يا کشش بافت اسکار است و بيشتر در افرادي که چاق يا باردار هستند رخ مي دهد. فتق ناف به صورت برآمدگي نرم در ناف (ناف) ظاهر مي شود.
نماي جلويي فتق مغبني (سمت راست).
با وجود اينکه ضعف در ديواره شکم به يک سوراخ موضعي يا "نقص" تبديل مي شود ، که از طريق آن بافت چربي يا اندام هاي شکمي پوشيده شده با صفاق مي تواند شايع ترين فتق باشد ، در شکم ايجاد مي شود. يکي ديگر از فتق هاي رايج ديسک هاي ستون فقرات را درگير مي کند و باعث سياتيک مي شود. فتق هياتوس هنگامي اتفاق مي افتد که معده از طريق دهانه مري در ديافراگم به داخل مدياستن بيرون بزند.
فتق ممکن است همراه با درد در محل ، توده اي قابل مشاهده يا قابل لمس يا در بعضي موارد علائم مبهم تري باشد که ناشي از فشار بر عضوي است که در فتق گير کرده است ، که گاهي منجر به اختلال عملکرد ارگان مي شود. بافت چربي معمولاً ابتدا وارد فتق مي شود ، اما ممکن است به دنبال آن ارگانيک همراه باشد.
فتق در اثر اختلال يا باز شدن در فاشيا يا بافت فيبري ايجاد مي شود که ديواره شکم را تشکيل مي دهد. ممکن است برآمدگي مرتبط با فتق بيايد و برود ، اما نقص در بافت همچنان ادامه خواهد داشت.
علائم و نشانه ها بسته به نوع فتق متفاوت است. علائم ممکن است در بعضي از فتق هاي مغبني وجود داشته باشد يا نداشته باشد. در مورد فتق قابل کاهش ، برآمدگي در کشاله ران يا ناحيه شکم ديگري اغلب ديده و احساس مي شود. هنگام ايستادن ، چنين برآمدگي بارزتر مي شود. علاوه بر برآمدگي ، علائم ديگر شامل درد در کشاله ران است که ممکن است احساس سنگيني يا کشيدن نيز داشته باشد و در مردان ، گاهي اوقات درد و تورم در بيضه اطراف ناحيه بيضه وجود دارد.
فتق شکمي غيرقابل کاهش ممکن است دردناک باشد ، اما مهمترين علامت آن اين است که وقتي تحت فشار قرار مي گيرد نمي تواند به حفره شکم برگردد. ممکن است مزمن باشد ، اگرچه بدون درد باشد و منجر به خفقان (از دست دادن خونرساني) ، انسداد ( گره خوردن روده) ، يا هر دو. فتق هاي مختلط هميشه دردناک هستند و درد همراه با حساسيت است. حالت تهوع ، استفراغ يا تب ممکن است در اين موارد به دليل انسداد روده ايجاد شود. همچنين ، برآمدگي فتق در اين حالت ممکن است قرمز ، بنفش يا تيره و صورتي شود.
در تشخيص فتق شکمي ، تصويربرداري اصلي ترين وسيله براي تشخيص ديافراگم داخلي و ساير فتقهاي غير قابل لمس يا غير مشکوک است. مولتي ردياب CT (MDCT) مي تواند محل آناتوميک کيسه فتق ، محتويات کيسه و هرگونه عارضه را با دقت نشان دهد. MDCT همچنين جزئيات واضحي از ديواره شکم را ارائه مي دهد که اجازه مي دهد فتق هاي ديواري به طور دقيق شناسايي شوند.
علل فتق هياتوس بسته به هر فرد متفاوت است. با اين وجود ، از جمله دلايل متعدد ، دلايل مکانيکي عبارتند از: بلند کردن نادرست وزن سنگين ، حملات سرفه سخت ، ضربات شديد به شکم و وضعيت نادرست بدن.
بعلاوه ، شرايطي که فشار حفره شکم را افزايش مي دهند نيز ممکن است باعث فتق يا بدتر شدن شرايط موجود شوند. برخي از اين موارد عبارتند از: چاقي ، کشيدگي هنگام حرکات روده اي يا دفع ادرار (يبوست ، بزرگ شدن پروستات) ، بيماري مزمن ريه ، و همچنين مايعات در حفره شکم (آسيت).
همچنين ، اگر عضلات به دليل تغذيه نامناسب ، سيگار کشيدن و فشار بيش از حد ضعيف شده باشند ، احتمال بروز فتق بيشتر است.
عقايد فيزيولوژيکي ادعا مي کنند که در مورد فتق مغبني ، موارد فوق فقط يک علامت تشريحي علت اصلي فيزيولوژيکي است. آنها ادعا مي كنند كه خطر فتق به دليل تفاوت فيزيولوژيكي بين بيماراني است كه مبتلا به فتق مي شوند و افرادي كه دچار اين بيماري نمي شوند ، يعني وجود پسوندهاي آپونوروتيك از قوس ترانس ورژن abdominis.
فتق ديواره شکم ممکن است به دليل ضربه ايجاد شود. اگر اين نوع فتق به دليل ضربه اي صريح باشد ، اين يک وضعيت اضطراري است و مي تواند با اندام هاي مختلف جامد و آسيب ديدگي توخالي همراه باشد.
فتق هاي اينگوئينال را بايد هميشه حتي اگر بدون علامت باشد با عمل جراحي در اولين فرصت ممکن ترميم کرد.
اين توصيه شامل تمام بيماران در تمام گروه سني از نوزادي تا پيري است زيرا عوارض خطرناک آن مثل گيرافتادگي انسداد و اختناق خطرات بسيار بيشتري نسبت به خطرات عمل جراحي دادند و خاص اينکه يک عمل جراحي غير اورژانس را تبديل به عمل جراحي اورژانس مي کنند و ميزان مرگ و مير در طي عمل اورژانس بسيار بيشتر است.
بيماران ترميم فتق در طي يک عمل جراحي الکتيو (غير اورژانس) را بسيار بهتر از يک عمل اورژانس تحمل مي کنند زيرا در طي عمل جراحي غير اورژانس بيماريهاي ديگر مثل فشار خون و ديابت و اختلالات خوني و قلبي و…
کنترل مي شود و سپس اقدام به عمل جراحي مي شود خاص اينکه در اين موارد بيمار را مي توان بدون بيهوشي و با استفاده از بيحسي موضعي عمل کرده و بلافاصله مرخص نموده وحتي با استفاده از داروهاي بي حسي طولاني اثر مثل bupiracain بلافاصله به محل کار خود مراجعه نمايند.
