آرتروز یا استئوآرتریت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که باعث فرسایش و تحلیل غضروف مفاصل می‌شود. این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود، اما افراد جوان‌تر نیز به آن مبتلا می‌شوند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و راه‌های درمان آرتروز پرداخته می‌شود.
علل آرتروز
آرتروز به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. به طور کلی علت اصلی آن تخریب تدریجی غضروف مفصل است. عواملی که خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهند عبارتند از:
افزایش سن: با بالا رفتن سن، غضروف‌ها ضعیف و شکننده‌تر می‌شوند.
چاقی: وزن اضافی فشار بیشتری روی مفاصل، به خصوص زانوها و ستون فقرات وارد می‌کند.
آسیب‌های قبلی: ضربات یا آسیب‌های ناشی از ورزش‌های سنگین، خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.
وراثت: ژنتیک نقش مهمی در بروز این بیماری دارد.
جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتروز مبتلا می‌شوند.
سبک زندگی: فعالیت بدنی ناکافی یا بیش از حد، تغذیه نامناسب و مصرف دخانیات از عوامل تشدیدکننده آرتروز هستند.
تغییرات هورمونی: به ویژه در زنان پس از یائسگی به دلیل کاهش هورمون استروژن خطر افزایش پیدا می‌کند.
علائم آرتروز
علائم آرتروز
آرتروز می‌تواند هر مفصلی را تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشترین موارد در مفاصل زانو، لگن، دست و ستون فقرات دیده می‌شود. برخی از علائم شایع آن عبارتند از:
درد مفصل: درد ناشی از آرتروز با فعالیت تشدید و در هنگام استراحت کاهش می‌یابد.
سفتی و خشکی مفصل: این علامت به ویژه در صبح‌ها یا پس از دوره‌های طولانی عدم تحرک بروز می‌کند.
تورم: مفاصل مبتلا به آرتروز ممکن است متورم شوند.
محدودیت حرکتی: کاهش دامنه حرکتی مفاصل به دلیل درد و خشکی.
صداهای غیرطبیعی: صدای ترک خوردن یا ساییدگی در مفصل هنگام حرکت.
تشخیص آرتروز
برای تشخیص آرتروز، پزشک از چند روش استفاده می‌کند:
بررسی علائم بالینی: پزشک با بررسی علائم و تاریخچه بیمار به تشخیص اولیه می‌رسد.
تصویربرداری: رادیوگرافی ساده و MRI برای مشاهده تغییرات غضروف و مفاصل استفاده می‌شود.
آزمایش خون: اگرچه آزمایش خون به تنهایی آرتروز را تشخیص نمی‌دهد، اما به رد سایر بیماری‌های التهابی مفصلی کمک می‌کند.
درمان آرتروز
درمان آرتروز به منظور کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می‌شود. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
داروها
ضد التهاب‌ها: مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش التهاب و درد.
مسکن‌ها: برای کاهش درد شدیدتر، مسکن‌های قوی‌تر مانند استامینوفن تجویز می‌شود.
تزریق کورتیکواستروئیدها: برای کاهش سریع التهاب و درد در مفاصل مبتلا.
فیزیوتراپی
آرتروزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف مفاصل و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند. همچنین، استفاده از روش‌های گرمایشی و سرما‌درمانی برای کاهش درد موثر است.
آرتروز زانو
تغییرات در سبک زندگی
کاهش وزن: کاهش وزن فشار روی مفاصل را کم می‌کند و به بهبود علائم کمک می‌کند.
ورزش منظم: فعالیت‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری به حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کند.
تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا-3 به سلامت مفاصل کمک می‌کند.
عمل جراحی
در موارد پیشرفته‌تر که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نیستند، جراحی برای تعویض مفصل یا تصحیح آسیب‌های مفصلی انجام می‌شود.
درمان‌های خانگی و طب مکمل
استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش درد و التهاب.
مصرف مکمل‌های غذایی مانند گلوکوزامین و کندرویتین که به ترمیم غضروف کمک می‌کند.
طب سوزنی و ماساژ درمانی در کنار سایر روش‌ها برای تسکین درد.
استفاده از کرم‌های موضعی ضد التهاب.
پیشگیری از آرتروز
اگرچه جلوگیری کامل از آرتروز ممکن نیست، اما با رعایت برخی اصول خطر ابتلا کاهش پیدا می‌کند:
ورزش منظم: تقویت عضلات و حفظ انعطاف‌پذیری مفاصل از فرسایش آن‌ها جلوگیری می‌کند.
رژیم غذایی سالم: مصرف مواد مغذی و پرهیز از چاقی مفاصل را سالم نگه می‌دارد.
حفاظت از مفاصل: استفاده از روش‌های صحیح برای بلند کردن اجسام و انجام فعالیت‌های بدنی به جلوگیری از آسیب به مفاصل کمک می‌کند.
مصرف کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی: به ویژه کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها ضروری است.
سخن پایانی
آرتروز یک بیماری مزمن و شایع است که بر کیفیت زندگی تأثیر منفی می‌گذارد. با تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب، علائم این بیماری کنترل شده و از پیشرفت آن جلوگیری می‌شود. مراقبت از مفاصل، فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی متعادل در کاهش خطر ابتلا به آرتروز و بهبود کیفیت زندگی مؤثر است.
