شقاق مقعدی یا anal fissure یک پارگی کوچک در پوشش داخلی یا خارجی مجرای مقعد شما است. کانال مقعد یا رکتوم یک لوله کوتاه است که رکتوم (قسمت پایین کولون) را به مقعد متصل می‌کند.
ابتلا به شقاق یا فیشر مقعد معمولا اجابت مزاج (دفع مدفوع) را بسیار دردناک می‌کند و ممکن است هربر هنگام دفع دچار خونریزی شوید. درد فیشر باعث انقباض عضلات مقعد شده و ممکن است اجابت مزاج را برای شما سخت کند و باعث یبوست شود. (حرکت روده کمتر از حد معمول)
شقاق مقعدی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نمی‌شود.
شقاق مقعدی یکی از شایع‌ترین علل درد و خونریزی مقعد است. علائم ممکن است در هر فرد کمی متفاوت باشد و طبق گفته سایت www.mskcc.org شایع‌ترین نشانه‌های فیشر شامل موارد زیر است:
پس از مراجعه، پزشک در مورد علائم و سابقه سلامتی شما سوالاتی می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی در ناحیه مقعد انجام می‌دهد. پزشک به آرامی باسن شما را جدا می‌کند و به ناحیه اطراف مقعد برای بررسی پارگی و سایر علائم بیماری نگاه می‌کند. محل شکاف ممکن است به یافتن علت کمک کند.
شقاق اغلب در قسمت پشتی مقعد ایجاد می‌شود. البته برخی زخم‌ها در قسمت جلویی مقعد رخ می‌دهند.
فیشرهایی که در طرفین مقعد ایجاد می‌شوند، ممکن است در اثر شرایطی مانند بیماری کرون ایجاد شوند. در صورتی که پزشک به عارضه دیگری به عنوان علت شقاق مشکوک شود ممکن است یکی از آزمایشات زیر را انجام دهد:
معاینه رکتال دیجیتال: پزشک شما یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده را به آرامی وارد مقعد می‌کند. همچنین ممکن است از ابزاری به نام اسپکولوم استفاده شود که داخل مقعد گذاشته شده و به آرامی منبسط می شود. این وضعیت به پزشک اجازه می‌دهد تا قسمت بیشتری از ناحیه مقعد را ببیند.
آزمایش خون مخفی مدفوع: این آزمایش خون پنهان در مدفوع شما را بررسی می‌کند.
اگر آزمایشات بیشتری نیاز باشد، ممکن است پزشک شما کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی را انجام دهد.
درمان شقاق شدت بیماری و علائم، سن و سلامت عمومی شما بستگی دارد. فیشر حاد نوعی از این بیماری است که برای مدت کوتاهی باقی می‌ماند و اغلب در عرض ۶ هفته با درمان‌های خانگی و دارویی و درمان یبوست، بهبود می‌یابد.
اما فیشر مزمن معمولا ۶ هفته یا بیشتر طول می‌کشد و ممکن است به درمان بیشتری مانند جراحی نیاز داشته باشد. اگر شقاق مقعدی شما به خوبی بهبود نیابد، ممکن است به دلیل گرفتگی عضلات اسفنکتر مشکلاتی برای شما ایجاد شود. این وضعیت مانع از جریان طبیعی خون از طریق عروق خونی در مقعد می‌شود و کاهش جریان خون از بهبودی جلوگیری می‌کند.
درمان ممکن است شامل دارو و پماد برای کاهش علائم شقاق و تزریق سم بوتولینوم (تزریق) باشد. اینها می‌توانند به بهبود جریان خون و در نتیجه به بهبود شقاق مقعدی کمک کنند.
برای درمان شقاق خفیف در خانه، رعایت برخی از دستورالعمل‌ها توصیه می‌شود:
تغییرات در رژیم غذایی: شما ممکن است برای کمک به کاهش اسهال یا یبوست، نیاز به خوردن فیبر بیشتر و نوشیدن آب بیشتری داشته باشید. درمان یبوست بسیار مهم است، در غیر این صورت احتمال بازگشت شقاق وجود دارد. اگر نمی‌دانید چه تغییراتی باید در رژیم غذایی خود ایجاد کنید، به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. دریافت فیبر کافی از یبوست و حرکات روده بزرگ یا سفت جلوگیری می‌کند.
حمام سیتز: نشستن در یک لگن گرم و کم عمق تا ۲۰ دقیقه در روز می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
نرم کننده های مدفوع: داروهای نرم کننده مدفوع یا مکمل‌های فیبر ممکن است به کاهش یبوست کمک کند.
دارو: استفاده از کرم، پماد یا داروهای شیاف مانند نیترات‌ها یا مسدود کننده‌های کلسیم ممکن است به بهبود شقاق کمک کنند.
عمل اسفنکتروتومی باز و بسته: این جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی نامیده می‌شود. در طول جراحی، یک برش کوچک در عضله به آزاد شدن فشار داخل مقعد کمک می‌کند. این اجازه می‌دهد تا خون بیشتری در این ناحیه جریان یابد تا بافت‌ها بهبود یابد. البته بهتر است با پزشک خود در مورد خطرات، مزایا و عوارض جانبی و احتمالی همه درمان‌ها صحبت کنید.
لیزر شقاق: عمل لیزر شقاق بدون بیهوشی و به صورت سرپایی انجام می شود و زمان عمل کمتر از نیم ساعت است. در روش عمل سرپایی و سریع لیزر فیشر بجای بیهوشی از بی حسی موضعی استفاده می‌شود. طی این عمل با استفاده از اشعه لیزر محل زخم ترمیم شده و در صورت لزوم زائده‌های اضافی حذف می‌شوند.همچنین اگر نیاز به کاهش فشار در ناحیه مقعد باشد، این توسط اشعه لیزر برشی در عضله ایجاد می‌شود تا فشار کاهش یابد.
بیمار بلافاصله بعد از انجام این درمان مرخص می‌شود و نیازی به استراحت طولانی نیست. اما نکاتی هست که بعد از لیزر باید برای پیشگیری از بازگشت مجدد بیماری رعایت شود.
مقاله از سایت اکسیریاب
