علت تغییر رنگ مدفوع به سبز، سیاه و زرد چیست؟

مدفوع ماده‌ای خمیری شکل در روده است که با باقی مانده مواد هضم شده در بدن تولید می‌شود و در حالت عادی خمیری شکل و نیمه جامد است و از راه مقعد خارج می‌شود. با توجه به تغییر رنگ مدفوع و سایر علائم ظاهری آن، شما می‌توانید از سلامت بدن و یا ابتلا به عارضه‌های گوارشی گوناگون آگاه شوید.

هرگونه تغییر در شکل و رنگ مدفوع می‌تواند به دلیل یک عارضه ساده مثل یبوست یا بیماری‌های گوارشی گوناگون مثل کرون، کولیت، سندروم روده تحریک پذیر و حتی عارضه های جدی مثل سرطان باشد. ما در این مقاله به تشریح تغییرات مدفوع که از ابتلا به بیماری‌های مختلف خبر می‌دهد، می‌پردازیم:

مدفوع نرمال چه ویژگی هایی دارد؟

در صورتی که مدفوع شما و یا کودکتان دارای ویژگی‌های زیر است؛ نیازی به نگرانی و بررسی های بیشتر نیست :

• رنگ نرمال، نه تیره رنگ است و نه رنگی روشن دارد.
• غلظت نرمال همانند غلظت خمیردندان در نظر گرفته می‌شود.
• طول مدفوع نرمال 10 الی 20 سانت است.
• مدفوع نرمال بدون فشار و به راحتی خارج می‌شود.

ما در ادامه به بررسی علت تغییر غلظت و تغییر رنگ مدفوع می‌پردازیم :

علل تغییر رنگ مدفوع

رنگ مدفوع از بیلی روبین نشات می‌گیرد. بیلی‌روبین ماده ای است که در کبد و از تخریب هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود و از سلول‌های کبدی به صفرا ترشح می‌شود.

بسته به میزان غلظت این ماده رنگ صفرا از سیاه به زرد کم رنگ تغییر پیدا می‌کند. در مرحله بعد صفرا ترشح شده در مجرای صفراوی به درون روده‌ها راه پیدا کرده و بسته به سرعت حرکت محتویات روده، صفرا دچار تغییر رنگ می‌شود و این عامل بر تغییر رنگ مدفوع تاثیر می‌گذارد. در این مورد دو حالت ایجاد می‌شود :

• حرکت محتویات روده با سرعت طبیعی، تغییر رنگ مدفوع به قهوه ای کمرنگ تا پررنگ
• حرکت محتویات روده با سرعت بالا، تغییر رنگ مدفوع به سبز به علت تغییرات شیمیایی بیلی روبین یا فقدان آن‌ها ست که تغییر رنگ مهمی محسوب نمی‌شود. اما اگر مدفوع فاقد بیلی روبین باشد، رنگ مدفوع خاکستری رنگ شده و جریان صفرا به روده قطع شده است. علت این امر معمولاً وجود تومور در در مجرای صفرا یا پانکراس است.

دلایل شایع

به نقل از www.health.com رنگ مدفوع می‌تواند به دلایل مختلفی تغییر کند، از جمله:

• خونریزی: خونریزی در دستگاه گوارش می‌تواند منجر به مدفوع قرمز یا سیاه شود. چند علت بالقوه خونریزی عبارتند از هموروئید، زخم یا شقاق مقعد و در برخی موارد سرطان کولورکتال.
• برخی شرایط پزشکی: شرایط گوارشی از یبوست گرفته تا سنگ کیسه صفرا و سرطان می تواند باعث تغییر رنگ مدفوع فرد شود.
• خوردن برخی غذاها: رنگ خوراکی و حتی ترکیبات خاص موجود در غذا می‌تواند رنگ مدفوع فرد را تغییر دهد. برای مثال، ممکن است فردی اگر هویج زیاد بخورد، متوجه مدفوع نارنجی رنگ، اگر کرن بری بخورد مدفوع قرمز یا اگر چیزی با رنگ آبی بنوشد، متوجه مدفوع آبی شود.
• مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها: برخی داروها و مکمل‌ها می‌توانند منجر به تغییر رنگ مدفوع شوند. به عنوان مثال، برخی از داروهای ضد اسهال می توانند مدفوع را تیره کنند.

مدفوع سبز رنگ

تغییر رنگ به مدفوع سبز می‌تواند به این معنی باشد که شما دچار اختلال گوارشی یا میکروب معده هستید. همچنین اسهال سبز را می‌توان پس از مصرف بیش از حد سبزیجات، پس از نوشیدن، خوردن غذاهای تند و مصرف مکمل‌های آهن و برخی داروها مشاهده کرد. اسهال سبز رنگ (مدفوع شل) می‌تواند نشانه عفونت ویروسی باشد. صفرا بیش از حد و مایع گوارشی تولید شده توسط کبد نیز می‌تواند باعث سبز شدن مدفوع شود.

درمان اسهال سبز شامل مصرف زیاد مایعات، مصرف الکترولیت‌ها و پروبیوتیک‌ها و تعیین علت اصلی مشکل است. اگر اسهال سبز بیش از 2 روز طول بکشد، یا اگر علائم دیگری مانند درد شکم، تهوع یا استفراغ را تجربه کردید، باید برای ارزیابی و درمان در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.

سیاه شدن مدفوع

تغییر رنگ مدفوع به سیاه به علت نفوذ خون درون آن است. در صورتی که میزان خونریزی زیاد بوده و حجم هموگلوبین در روده‌ها زیاد شود، رنگ آن به سیاه تغییر پیدا می‌کند. همچنین در صورتی که این خونریزی از قسمت بالای دستگاه گوارش باشد به علت اینکه خون زمان زیادی را دستگاه گوارش باقی مانده می‌تواند تیره شده و مدفوع را سیاه رنگ نماید.

این نوع مدفوع معمولاً به شدت چسبناک بوده و بوی بسیار بدی نیز می‌دهد. زخم دئودنوم، خونریزی داخلی در بخش بالایی دستگاه گوارش می‌تواند عامل سیاه شدن رنگ مدفوع باشد، البته ممکن است مصرف آهن یا داروهای حاوی بیسموت و یا خوراکی‌هایی مثل زیتون، شیرین بیان، تمشک آبی و الکل علت سیاه رنگ شدن آن باشد.