خلاصه نویسی یکی از روش‌های یادداشت‌برداری هست که به افراد کمک می می کند تا مطالبی را که مطالعه کرده‌اند به زبان ساده تر و با جزئیات کمتر مرور کنند. همانطور که میدانید درس خواندن باید عملی فعال باشد و ذهن ما را درگیر کند تا بتوانیم آن را مفید و پربازده تلقی کنیم؛ یکی از بهترین راه های پویایی و فعال بودن ذهن در حین درس خواندن یادداشت برداری و خلاصه نویسی است.
بارها پیش آمده است که مطلبی را برای چندین بار می خوانیم و آن را یاد نمی گیریم و وقتی همان مطلب را یادداشت می کنیم بهتر در ذهنمان می ماند پس تا حدودی می توان به اهمیت یادداشت برداری و خلاصه نویسی پی برد اما خیلی از دانش آموزان تصور می کنند خلاصه نویسی کردن کار بسیار وقت گیری است و به جای آن بهتر است وقتشان را صرف تست زدن و یا مطالعه بیشتر بکنند و برای مرور از کتاب های خلاصه موجود در بازار استفاده می کنند؛
همانطور که گفتم خلاصه نویسی کردن نه تنها وقت هدر دادن نیست بلکه به یادگیری بهتر درس نیز کمک می کند از طرفی خلاصه‌ای که خود فرد آن را تهیه می کند بسیار کاربردی تر و پر اهمیت تر از کتابهای خلاصه بازار است.
هرچند خلاصه نویسی کردن برای اولین بار کار بسیار دشوار و وقت گیری است و ممکن است حجم خلاصه نوشته شده با حجم مطلب خوانده شده برابری کند اما نباید فراموش کنیم که هر کاری در بدو انجام نیازمند تکرار کردن و کسب مهارت در آن زمینه است پس نباید نگران باشیم قطعاً رفته رفته هم حجم خلاصه کمتر می شود هم وقت کمتری صرف آن می‌شود تا جایی که به این باور می رسیم که خلاصه نویسی کردن در حقیقت بزرگترین صرفه جویی در وقت به شمار می رود و این موضوع را زمانی متوجه می شوید که امتحانی با حجم بالا و زمان اندک داشته باشید.
1.مرحله اول تهیه ابزار مناسب خلاصه نویسی است؛ترجیحا نکات را در جایی بنویسید که امکان افزودن نکات جدید به آن وجود داشته باشد و هم چنین از چند رنگ برای نظم و زیبایی دادن به مبحث استفاده کنید.
2.سپس باید حداقل دو بار مطلبی را که می خواهید آن را خلاصه کنید به طور کامل و با همه جزئیات مطالعه کنید این کار به شما کمک می کند تا نسبت به کل متن یک دید کلی داشته باشید و راحت تر بتوانید خلاصه نویسی کنید.
3.برای خلاصه نویسی کردن راه های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها همان یادداشت برداری معروف است؛مثلا ما می‌توانیم از هایلایت کردن مطالب مهم و خط کشیدن زیر نکات کتاب و همچنین تهیه نمودار و جدول و نقشه ذهنی نیز استفاده کنیم اما معمول ترین و موثرترین آنها همان یادداشت برداری کردن می باشد.
4.حال ممکن است از خودتان بپرسید آیا لازم است برای همه دروس خلاصه تهیه کنیم؟ قطعا پاسخ خیر است؛ برای مثال تهیه کردن خلاصه برای درسی مثل زیست کار بیهوده ای است زیرا این درس باید خط به خط و واو به واو مطالعه شود و از سوی دیگر خلاصه نویسی کردن آن بسیار وقت گیر و حجیم خواهد بود و بهتر است برای دروسی مثل زیست ،دینی، ادبیات فارسی و سایر دروس حفظی از روش هایلایت کردن و خط کشیدن زیر نکات مهم استفاده کنید. برای دروسی مثل فیزیک ریاضی و بعضی از قسمت های شیمی بهترین راه خلاصه نویسی همان یادداشت برداری و بازنویسی نکات در یک دفتر مجزاست.
5.بهترین خلاصه آن است که آن را به زبان خودمانی بنویسیم در آن از علائم اختصاری استفاده کنیم و ترجیحا مرتب و منظم و دسته بندی شده باشد تا در هنگام مرور شما را دچار تشویش ذهنی نکنند و صرفاً متعلق به خود شما باشد. قرار نیست خلاصه تان را منتشر کنید پس نیازی نیست که همه بتوانند خلاصه شما را متوجه شوند پس از علائم اختصاری و واژگان مربوط به خودتان برای نوشتن خلاصه بهره بگیرید.
6.نباید در اولین مراتب خلاصه نویسی نگران حجم زیاد آن باشید و مطمئن باشید که این حجم رفته رفته کمتر خواهد شد.
7.خلاصه‌نویسی باید پیوسته مرور و بازبینی شود و ترجیحا در حین نوشتن خلاصه فضای کافی جایی بگذارید تا در آینده بتوانید نکات جدید را به آن اضافه کنید.
8.در خلاصه نویسی کردن از توزیع بیش از حد بپرهیزید و وسواس را کنار بگذارید و تنها نکاتی را یادداشت کنید که پیکره و قالب کلی مطلب را برای شما تداعی کند.
9.پس از خلاصه نویسی حتما یکبار دیگر آن را مطالعه کنید تا چیزی از جا نیفتاده باشد. یکی از راه هایی که می توانید از طریق آن به مطالب مهم مطلب دست پیدا بکنید تا در خلاصه خود بنویسید حل کردن تمارین بدست و سوال مربوط به آن مطلب است.پس از انجام این کار نکات تستی را هم به خلاصه خود بیفزایید.
حالا خلاصه شما آماده است،می توانید در شب های امتحان و اوقاتی که وقت کافی برای مطالعه کامل مباحث ندارید از خلاصه خود لذت و بهره ببرید.
نویسنده:مدفیل
