تابلو خوانی و بازار خوانی
در بخش قبل در خصوص بخش اول تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس تهران صحبت کردیم. یکی از نیازهای یک سرمایه گذار بعد از ورود به بازار سرمایه این است که به تابلو خوانی و بازار خوانی به اندازه کافی مسلط باشد تا بتواند اتفاقاتی را که در تابلو معاملاتی بورس مشاهده میکند، تجزیه و تحلیل کرده تا با استفاده از اطلاعات به دست آمده به خرید و فروش سهام بپردازد.
شناخت اصطلاحات رایجی که در حوزه بازار سرمایه وجود دارد یکی از نیازهای اساسی هر سرمایه گذاری برای ورود به این بازار است و هر سرمایه گذاری در بدو ورود به بورس باید با این اصطلاحات آشنا شود. از طرفی یکی از سایت های پرکاربرد برای بررسی و خرید و فروش سهام، سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس www.tsetmc.com می باشد که اطلاعات جامعی از معاملات روزانه سهام در اختیار سرمایه گذار قرار می دهد و سرمایه گذار نیز بر اساس متغیرهای موجود در این سایت تصمیماتی را در خصوص خرید و یا فروش سهم اتخاذ میکند که همه این موارد مشمول تابلو خوانی و بازار خوانی می باشد. در این بخش قصد داریم ضمن صحبت در خصوص اصطلاحات رایج در بازار سرمایه بررسی کاملی نیز از این سایت به همراه تصاویر مربوطه داشته باشیم.
بازه روز در تابلوخوانی بازار بورس
حداقل و حداکثر قیمتی که سهم در طی یک روز معامله میشود را بازه روز سهم می‌گویند. به عنوان مثال در ساعت ۹:۰۵ دقیقه اولین معامله سهم در قیمت ۲۰۲ تومان انجام شده و بعد از آن با افزایش تقاضا همراه و قیمت تا محدوده ۲۱۰ تومان رشد میکند و تا پایان معاملات نیز در همین محدوده معامله میشود. پس بازه روز سهم [۲۰۲-۲۱۰] تومان است.
به عنوان مثال در شکل زیر بازه روز [۲۴۲۸-۲۳۴۳] ریال می باشد. یعنی پایین ترین قیمتی که سهم داشته در محدوده ۲۳۴۳ و بالا ترین قیمت روز نیز در محدوده ۲۴۲۸ ریال بوده است.
قبل از اینکه در خصوص اصطلاح صف خرید و صف فروش توضیح دهیم ابتدا بهتر است در خصوص صفحه سفارشات در خرید و فروش سهام صحبت کنیم
خرید و فروش اوراق بهادار در بورس بر اساس سازوکار حراج انجام میشود. در این حراج اولویت اول قیمت مناسب و اولویت دوم زمان است. برای درک بهتر مفهوم را در قالب یک مثال توضیح می‌دهیم.
در سطر اول و قسمت تقاضا، یک نفر درخواست خرید ۱۰۰۰۰ سهم را در ۱۶۴۵۰ ریال دارد و در سطر دوم نیز ۳ نفر درخواست خرید ۸۸۴۶ سهم در قیمت ۱۶۴۰۰ ریال و در سطر سوم ۱ نفر درخواست خرید ۳۵۰۰ سهم در قیمت ۱۶۳۵۰ ریال را دارد. اگر به قیمت های خرید توجه کنید می بینید که در هر مرحله قیمت کاهش پیدا کرده است . پس در قسمت تقاضا کسی که بالاترین قیمت را پیشنهاد بدهد سفارشش در ردیف اول قرار میگیرد. به این ترتیب درخواست های خرید از بالاترین قیمت به پایین ترین قیمت اولویت بندی میشود. حال اگر شخصی درخواست خرید در قیمت ۱۶۴۵۰ ریال را داشته باشدو همزمان هم شخص دیگری همین قیمت را پیشنهاد بدهد، سامانه معاملات به صورت خودکار اولویت خرید را به شخص اول می‌دهد و ابتدا خرید توسط شخص اول انجام می شود.
در نقطه مقابل و در قسمت عرضه، ۲ نفر درخواست فروش ۱۱۰۰۰ سهم را در قیمت ۱۶۵۰۰ ریال دارند و در سطر دوم سه نفر درخواست فروش ۹۰۰۰ سهم را با قیمت ۱۶۵۳۰ ریال و در سطر بعدی نیز یک نفر درخواست فروش ۵۰۰ سهم را با قیمت ۱۶۵۵۰ ریال دارد.
زمانی که قیمت پیشنهادی برای خرید سهم با قیمت پیشنهادی برای فروش سهم برابر باشد معامله انجام می شود. در این حالت سامانه معاملاتی به صورت خودکار خرید و فروش را در کسری از ثانیه انجام می‌دهد و بلافاصله سفارش های انجام شده از سامانه معاملاتی حذف می شوند.
حال سوال اینجاست زمانی که چند خریدار سفارش خود را در یک قیمت یکسان وارد سامانه معاملاتی کنند چه اتفاقی می افتد؟؟
در پاسخ به این سوال باید گفت در صورت برابر بودن قیمت ها در صفحه سفارشات، اولویت بعدی زمان است. به عنوان مثال اگر شخصی برای خرید سهم در ساعت ۱۰:۱۰ دقیقه ۱۰۰۰ سهم را با قیمت ۳۰۵ تومان و شخص دیگری درست در ساعت ۱۰:۱۱ دقیقه ۲۰۰۰ سهم را با همین قیمت وارد سامانه معاملاتی کند در مرحله اول سفارش شخصی که زودتر یعنی در ساعت ۱۰:۱۰ دقیقه سفارش خود را وارد سامانه معاملاتی کرده انجام شده و سپس سفارش نفر دوم اجرا می شود.
