شاخص کل یا شاخص هم وزن از انواع شاخصهایی است که سرمایهگذاران برای بررسی رفتار بازار از آنها استفاده میکنند. اما گاهی این سوال برای سرمایهگذاران ایجاد میشود که از کدام شاخص برای بررسی و تحلیل بازار استفاده کنند. حتما در اخبار روزانه در مورد شاخص کل شنیدهاید که میگویند شاخص کل امروز 10000 واحد افزایش یافت یا شاخص 15000 واحد افزایش یافت. این شاخصها به عنوان معیار بررسی و ارزیابی دماسنج اقتصادی کشور استفاده میشوند اما بهتر است توضیح دهیم که وقتی گفته میشود شاخص کل 10000 واحد افزایش یافته، یعنی شما سود کردهاید و اگر گفته میشود شاخص 30000 واحد کاهش یافته است شما زیان کردهاید یا خیر. در این مقاله قصد داریم در خصوص این موضوع مهم صحبت کنیم و ضمن تعریف شاخص کل و شاخص هم وزن بگوییم که سرمایهگذاران در شرایط مختلف بازار از کدام شاخص استفاده کنند. پس تا انتهای این مقاله با من همراه باشید که قرار است محتوای خوبی را آموزش ببینید.
به طور کلی شاخص بورس مفهومی است که بر اساس آن میتوان یک سنجش و ارزیابی را در خصوص موضوعی خاص انجام داد. شاخصها به منزله معیارهایی هستند که به وسیله آنها میتوان کمیت، کیفیت و… را اندازهگیری کرد. در بازار سرمایه هم شاخصها معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها میتوانیم وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبههای مختلف ارزیابی و حتی روند آینده بورس را نیز پیشبینی کنیم. شاخصها انواع مختلفی دارند که هر کدام وضعیت بازار را از جنبه خاصی نشان میدهند. به همین دلیل کسب دانش در خصوص شاخصها اهمیت زیادی نزد سرمایهگذاران دارد.
شاخصی که در رادیو و تلویزیون درباره آن میشنوید شاخص کل است. تغییرات روزانه این شاخص بیانکننده وضعیت کلی بازار سرمایه است. این شاخص به عنوان معیاری برای اندازهگیری میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس است. به عنوان مثال اگر قیمت سهمی در ابتدای سال 1000 تومان باشد و در انتهای سال به 2000 تومان برسد و در مجموع هم سود نقدی 200 تومانی تقسیم کند بازدهی سهم در طی یک سال 120 درصد است. این رویه برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح 1500000 واحد و در پایان سال به 2100000 واحد برسد نشان دهنده این است که میانگین بازده بورس از محل افزایش قیمتها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال 40 درصد بوده است. در شاخص کل به ارزش شرکتها وزن بیشتری داده میشود و به همین دلیل شرکتهای با ارزش بازار بالاتر تاثیر بیشتری بر شاخص کل دارند. به این شاخص (TEDPIX) هم میگویند. شکل زیر تغییرات شاخص کل را در تاریخ 26 آذر 1399 نشان میدهد. شکل زیر نشان میدهد که شاخص در روز 26 آذر با کاهش 14868 واحدی به عدد 1413455 واحد رسیده است. حال زمانی که اخبار میگوید شاخص کل 14000 واحد کاهش داشته منظور این است که این کاهش نسبت به روز گذشته است.
برای دسترسی میزان تغییر شاخص و تحلیل آن و کلی اتفاقات دیگر کافی است ربات تابلو خوانی در بورس را در تلگرام نصب کنید. برای دریافت این ربات به صورت رایگان و آموزش بیشتر مقاله ربات تابلو خوانی در بورس را مطالعه کنید
در بخش قبل گفتیم که هر چه شرکتها بزرگ تر و دارای ارزش بازار بالاتری باشند تاثیر بیشتری بر شاخص کل دارند اما در شاخص هم وزن قضیه فرق میکند و به ارزش شرکتها توجهی نمیشود و تاثیر شرکتها و اثرات آن بر شاخص کل یکسان در نظر گرفته میشود. فرض کنید که یک روز شاخص کل به اندازه 5000 واحد مثبت ولی شاخص هم وزن به اندازه 1000 واحد منفی باشد. تفسیر اینگونه است که در روز جاری چند شرکت بزرگتر خوب معامله شدهاند و تغییرات آنها شاخص کل را مثبت کرده است ولی از آنجا که شاخص هم وزن منفی است نشان میدهد که کلیت بازار جالب نیست و بسیاری از شرکتها منفی معامله میشوند.به عنوان مثال، در شکل زیر شاخص هم وزن در تاریخ 26 اذر با کاهش 3888 واحدی نسبت به روز گذشته به عدد 369630 واحد رسیده است.
ه عنوان مثال پتروشیمی خلیج فارس یک شرکت با سرمایه بالا و ارزش بازار بالاست ولی شرکت قطعه سازی کمک فنر ایندامین یک شرکت کوچک با ارزش بازار پایین است. فرض کنید که شرکت فارس در -2 درصد معامله و نماد خکمک هم +3 درصد معامله شود. در این حالت شاخص کل عدد منفی را نشان میدهد چرا که فارس اثرات به مراتب بیشتری نسبت به خکمک بر روی شاخص دارد و به همین جهت شاخص منفی میشود. جهت کسب اطلاعت بیشتر در این خصوص، مقاله “راهنمای کامل آشنایی با شاخص های بورس” را مطالعه کنید.
برای بررسی شاخص کل یا شاخص هم وزن نیاز به درک کلی بازار داریم و بسته به شرایط مختلف از تحلیل شاخص کل یا شاخص هم وزن استفاده میکنیم. معمولا سرمایهگذاران برای تحلیل تکنیکال از شاخص کل استفاده میکنند و کمتر شاخص هم وزن را معیار تحلیلی خود قرار میدهند. این خرد جمعی در تحلیل شاخص کل موجب شده که تحلیلها بر روی شاخص کل بهتر جواب دهند و نقاط حمایت و مقاومتی که برای شاخص کل مطرح میشود در بین عموم اهمیت دارد.
در بررسی و توضیح شاخص گفتیم که شرکتهای دارای ارزش بازار بالاتر تاثیر بیشتری بر شاخص میگذارند. خب پس بهتر است بگوییم زمانی که شاخص کل مثبت ولی شاخص هم وزن منفی است یعنی شرکتهای کوچکتر منفی معامله شدهاند و اوضاع بازار آنچنان خوب نیست چرا که بیشتر شرکتهای بازار را سهام شرکتهای کوچک و متوسط تشکیل دادهاند. مثبت بودن شاخص کل میتواند به دلیل مثبت معامله شدن چند شرکت بزرگتر باشد ولی در کلیت بازار که شامل صنایع با شرکتهای کوچک است اتفاقات خاصی را شاهد نیستیم و این یعنی جو بازار انچنان مناسب سرمایهگذاری نیست اما نمی توان گفت بر روی تک سهمهای خاص نباید سرمایهگذاری کرد.
در مورد کد به کد کردن سهام حتما شنیدهاید. گاهی اوقات مشاهده میکنید که بازار منفی شده ولی شاخص کل مثبت است. به دنبال دلیل آن هستید که چه اتفاقی افتاده و به چه دلیل شاخص کل مثبت است. به ناگاه خبری در بازار میپیچد که در فلان سهم بزرگ بازار کد به کد اتفاق افتاده است و همین موضوع موجب بالا رفتن شاخص کل شده است که این در واقع به نوعی دستکاری در بازار سرمایه به حساب میآید و به هیچ عنوان معیار مثبت بودن بازار نیست و در این شرایط سرمایهگذاری توصیه نمیشود.
پس حتما به خاطر داشته باشید که برای بررسی بازار به طور همزمان باید شاخص کل و شاخص هم وزن را به طور همزمان بررسی کنید و در بررسی شاخص کل هم ببینید که چه شرکت هایی و به چه میزان بر روی شاخص کل تاثیرگذار بودهاند. بررسی این موضوع میتواند دید خوبی برای سرمایهگذاری در اختیار شما قرار دهد. اگر قرار است بازار را به دید سرمایهگذاری بررسی کنید حتما به شاخص هم وزن توجه کنید چرا که وضعیت بازار را بهتر نشان میدهد و به سادگی قادر به درک این موضوع هستید که آیا کلیت بازار مناسب است یا خیر.
منبع:
وبسایت آموزش بورس مهدی افضلیان