فروش تعهدی و استفاده از آن می تواند به عنوان ابزاری باشد که پویایی بازار سرمایه را بیشتر و بیشتر کند و سرمایه گذارانی که در بورس تهران معامله میکنند هم بتوانند در هنگام خرید سهم از رشد قیمت سهام شرکت منتفع شوند و هم به هنگام ریزش قیمت از کاهش آن منتفع شوند. به بیان ساده تر فروش تعهدی به این معنی است که پیش بینی میکنید قرار است قیمت سهام یک شرکت در آینده کاهش یابد و شما با فروش سهم در این حالت میتوانید وارد موقعیت معاملاتی شوید و در نهایت با کاهش قیمت سهم در آینده سود کسب کنید. در این مقاله در خصوص فروش تعهدی و استفاده از آن به عنوان یک ابزار معاملاتی در بورس تهران توضیح دهیم و مفهوم کلی آن را بیان کنیم.
تعریف کلی فروش تعهدی در بازار سرمایه
فروش تعهدی یکی از ابزارهایی است که در حالت متعارف به دو حالت استفاده می شود که شامل کسب سود از بازار منفی و پوشش ریسک می باشد. در حالت عادی سرمایه گذار با خرید سهام شرکت و افزایش قیمت سهم منفعت میبرد ( همان که در حال حاضر در بورس معامله میکنید) اما در فروش تعهدی در حالت اول فردی که سهم ندارد ولی پیش بینی میکند که قیمت سهم در آینده کاهش پیدا میکند، موقعیت فروش گرفته و با پایین آمدن قیمت اقدام به خرید سهم میکند و در واقع قرض خود را ادا میکند. در این حالت فروشنده با فروش سهم در قیمت بالا و سپس خرید سهم در قیمت پایین‌تر، منفعت کسب میکند. در حالت دیگر، سرمایه گذار مالک سهام شرکت است ولی ممکن است فکر کند که قیمت سهام شرکت موقتا کاهش می یابد؛ به همین دلیل اقدام به اخذ موقعیت فروش تعهدی میکند . در این حالت سهامدار خود را در مقابل بالا یا پایین آمدن قیمت پوشش داده است (زمانی که قیمت افزایش می یابد سود میکند و در موقعیت تعهدی زیان میکند و بالعکس اگر قیمت سهم کاهش یابد، مالک از بابت داشتن سهم متحمل زیان میشود؛ ولی در موقعیت استقراضی سود کسب میکند) و بدین تریتیب میزان ریسک خود را کاهش میدهد. این سازوکار فروش تعهدی نام دارد . درواقع فروش تعهدی در ۵ گام خلاصه میشود:
گام اول: قرض کردن سهم
گام دوم: فروش سهم در قیمت جاری بازار
گام سوم: منتظر ماندن برای کاهش قیمت سهم
گام چهارم: خرید آن سهم از بازار
گام پنجم: بازگرداندن سهم به صاحب آن و شناسایی سود
مثال فروش تعهدی ( فروش استقراضی در بورس )
در مراحل قبلی در خصوص فروش تعهدی و حالت های مختلف آن صحبت کردیم. در بخش بعدی قصد داریم با ذکر یک مثال در خصوص فروش تعهدی کامل توضیح دهیم. فرض کنید که قیمت سهم وساخت در بازار ۲۰۰۰ تومان است و شما با استفاده از ابزار تحلیل تکنیکال و یا تابلوخوانی و بازار خوانی پیش بینی میکنید که قرار است قیمت این سهم در آینده کاهش یابد. در این حالت میتوانیم با استفاده از معاملات فروش استقراضی در بازار سرمایه سود کسب کنیم. در ادامه گام های ذکر شده در بالا را همراه با مثال توضیح میدهم.
گام اول : در گام اول فرض کنید که ۵۰۰۰ سهم وساخت را از یکی از سهامداران قرض می‌گیریم.
گام دوم : در گام دوم ۵۰۰۰ سهم وساخت را با قیمت ۲۰۰۰ تومان در بازار می فروشیم. ( فروش تعهدی )
گام سوم : در گام سوم صبر میکنیم تا قیمت ( به عنوان مثال بعد از ۵ روز ) ۲۰۰ تومان کاهش یابد.
گام چهارم : در گام بعدی و بعد از کاهش قیمت ۵۰۰۰ سهم را به قیمت ۱۸۰۰ تونمان خریداری میکنیم.
گام پنجم : در گام آخر ۵۰۰۰ سهمی را که قبلا قرض گرفته ایم، پس می دهیم و مبلغ باقیمانده حاصل از این خرید و فروش به عنوان سود در این معامله شناسایی می کینم. سود حاصل از این معامله به صورت زیر محاسبه می شود.
۵۰۰۰*(۲۰۰۰-۱۸۰۰) = تعداد سهم* ( قیمت خرید – قیمت فروش)
البته در محاسبات مربوط به سود و زیان باید خواب سرمایه و کارمزد معاملات را نیز در نظر گرفت.
مثال دیگری از فروش تعهدی در بورس تهران
برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه نمایید:
فرض کنید قیمت سهم فولاد برابر با ۶۰۰ تومان است. طبق تحلیل، میدانیم که قیمت سهم فولاد کاهش خواهد یافت. ما میتوانیم با استفاده از معاملات فروش استقراضی، سود کسب نماییم.
گام اول: ما ۱۰۰۰۰ سهم فولاد را از یکی از سهامداران، قرض میکنیم.
گام دوم: ۱۰۰۰۰ سهم فولاد را باقیمت فعلی (۶۰۰ تومان) در بازار به فروش می‌رسانیم.
گام سوم: منتظر می‌مانیم تا قیمت‌ها (به‌طور مثال) بعد از ۴ روز ۱۰۰ تومان کاهش یابد.
گام چهارم: ما ۱۰۰۰۰ سهم فولاد را باقیمت ۵۰۰ تومان از بازار خریداری میکنیم.
گام پنجم: ۱۰۰۰۰ سهم فولاد را به قرض دهنده برمی‌گردانیم و مبلغ باقیمانده حاصل از این خرید و فروش به‌عنوان سود این معامله شناسایی میشود.
در مثال فوق، سود فروشنده استقراضی به شرح زیر است:
(قیمت خرید – قیمت فروش) * تعداد سهم= (۶۰۰-۵۰۰)*۱۰،۰۰۰= ۱،۰۰۰،۰۰۰
به عنوان مثال دیگری از فروش تعهدی در بورس تهران فرض کنید که در قیمت ۴۷۰ تومان و با استفاده از تحلیل تکنیکال و تابلو خوانی سهم تشخیص داده اید که قیمت سهام ونوین باید از محدوده ۴۷۰ تومان ریزش کرده و حداقل هم تا محدوده ۴۰۰ تومان به ریزش خود ادامه دهد. در این حالت میتوانید با هر تعداد سهمی فروش تعهدی گرفته و در محدوده ۴۰۰ تومان اقدام به خرید سهم کنید. در این حالت سود شما از هر سهم معادل ۷۰ تومان خواهد بود. حال اگر موقعیت فروش تعهدی ۱۰۰۰۰ سهم را در قیمت ۴۷۰ تومان اخذ کرده باشبد و در قیمت ۴۰۰ تومان نیز خرید انجام داده باشید منفعت حاصل از این معامله ۷۰۰۰۰۰ تومان خواهد بود.
به‌طور ساده، فرآیند انجام معاملات فروش تعهدی به شرح زیر است:
گام اول: متقاضی به وکالت از مالک (و به نام مالک) سهم را در بازار به فروش می‌رساند.
گام دوم: متقاضی منتظر می‌ماند تا سهم کاهش یابد.
گام سوم: متقاضی سهم را به وکالت از مالک (و به نام مالک) از بازار خریداری میکند.
گام چهارم: پس از بازگرداندن سهم به مالک، مابه‌التفاوت بین قیمت خرید و فروش به‌عنوان سود متقاضی به متقاضی داده میشود.
در مثال بالا توضیح دادیم که سرمایه گذار پیش بینی میکند که قرار است قیمت سهم در آینده کاهش یابد و قیمت سهم هم کاهش پیدا میکند و سرمایه گذار از این معامله منتفع می شود. اما حالتی را تصور کنید که پیش بینی سرمایه گذار درست نباشد و برخلاف انتظار قیمت سهم در بازار افزایش یابد. بنابراین سرمایه گذار در این حالت باید با قیمت بالاتری سهم را خریداری کند و به سرمایه گذار دیگری که سهم را از او قرض گرفته بود؛ برگرداند و در نتیجه متحمل زیان می شود که مقدار زیان هم دقیقا مانند فرمول بالا ولی در جهت برعکس محاسبه می شود. در این حالت متقاضی متحمل زیان و مالک سهم سود کسب می کند.
فرآیند انجام معاملات فروش تعهدی در بورس
فروش تعهدی از طریق سامانه معاملات کارگزاری به سادگی قابل انجام است و افرادی که دارای کد بورسی می باشند، می‌توانند اقدام به فروش تعهدی نمایند. حال برای فعال کردن فروش تعهدی در کارگزاری برای انجام معاملات هم متقاضی و هم مالک باید قراردادی تحت عنوان فروش تعهدی را امضا کنند و در نهایت این دسترسی برایشان فعال خواهد شد. پس برای انجام معاملات فروش تعهدی نیاز به یک کد بورسی جدید ندارید. این فرایند معمولاً از طریق کارگزاری‌ها با انعقاد قراردادی به‌عنوان قرارداد مارجین و افتتاح حساب مارجین مدیریت میشود. با افتتاح حساب مارجین، کارگزار دو نوع اعتبار در اختیار مشتری قرار میدهد: اعتبار به شکل وام نقدی و اعتبار به شکل سهام؛ که یکی خرید اعتباری و دیگری فروش تعهدی (و همچنین وام به شکل سهمی) هستند. لذا خرید اعتباری و فروش استقراضی را می‌توان دو روی یک سکه مفروض دانست.
آموزش فروش تعهدی در بورس تهران
برای یادگیری فروش تعهدی و معامله کردن آن نیاز به یک سری آموزش های اولیه فروش تعهدی دارید که در حال حاضر واحد آموزش کارگزاری اگاه به عنوان یکی از پیشروهای آموزش در بازار سرمایه کشور این دوره آموزشی را با همکاری مدرسان خبره در این حوزه برگزار میکند. برای ثبت نام در این دوره آموزشی رایگانم کافی است وارد سایت باشگاه مشتریان آگاه شوید و اقدام به ثبت نام در این دوره آموزشی کنید.
آموزش کامل فروش تعهدی در وب سایت مهدی افضلیان
