استفاده از گزارشات ماهانه شرکت‌ها در تحلیل بنیادی یکی از مهم‌ترین موضوعات در بررسی عملکرد مالی شرکت‌ها و سنجش عملکرد آن‌ها برای به‌دست آوردن سود آینده است. سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه برای تحلیل بنیادی از اطلاعات موجود در صورت‌های مالی شرکت‌ها استفاده می‌کنند که تغییر هر یک از آیتم‌ها می‌تواند سودآوری شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. این گزارش‌ها شامل گزارش‌های ماهانه و گزارش‌های میان دوره‌ای است. شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار، موظفند گزارش عملکرد خود را که شامل مقدار تولید، مقدار فروش و نرخ فروش است؛ به صورت ماهانه منتشر کنند و سرمایه‌گذار با استفاده از این گزارش‌ها بررسی می‌کند که آیا شرکت دارای روند عملیاتی مناسبی است یا خیر. در این مقاله آموزشی قصد داریم در خصوص استفاده از گزارشات ماهانه در تحلیل بنیادی شرکت‌ها صحبت کنیم. به عنوان مثال، شکل زیر عملکرد شرکت کشت و صنعت شهداب ناب خراسان را در نماد غشهداب در ماه اردیبهشت نشان می‌دهد.
همان‌طور که در شکل مشاهده می‌شود در ماه اردیبهشت مقدار تولید گروه سس 777 تن بوده است که 764 تن آن را با میانگین نرخ 54،456،806 ریال جمعا به مبلغ 41،605 میلیون ریال فروخته است و برای سایر محصولات نیز مقدار تولید و فروش آن در شکل آمده است. مبلغ فروش این شرکت در ماه اردیبهشت مجموعا 121،586 میلیون ریال ( معادل 12 میلیارد و 158 میلیون و ششصد هزار تومان ) بوده است. از طرفی در بخش دیگر جدول مقدار تولید، مقدار فروش و مبلغ فروش شرکت از ابتدای سال تا پایان اردیبهشت ماه نیز ذکر شده است. گزارشات ماهانه تا حد زیادی نشان دهنده چشم انداز شرکت در ماه‌های آینده خواهد بود و از طریق این گزارش‌ها می‌توان دریافت که آیا وضعیت عملیاتی شرکت رو به بهبود است یا خیر.
یکی از کارکردهای گزارش‌های ماهانه در تحلیل بنیادی، مقایسه عملکرد شرکت نسبت به ماه‌های گذشته است. فرض کنید شرکتی در گزارش ماه اردیبهشت فروش 3 میلیارد تومانی و در ماه خرداد فروش 3.5 میلیارد تومانی و در ماه تیر نیز فروش 4 میلیارد تومانی داشته است؛ این نشان می‌دهد که فروش شرکت با یک نرخ رشد تقریبی 15 درصدی در حال افزایش است که ادامه این روند می‌تواند اتفاق مثبتی برای سودآوری شرکت در پایان سال مالی باشد. با استفاده از گزارشات ماهانه می‌توان عملکرد فعلی شرکت را با عملکرد مدت مشابه سال قبل آن مقایسه کرد. به عنوان مثال فرض کنید که مقدار فروش ماهانه تیر و مرداد 97 برای شرکتی 23 میلیارد تومان است. حال برای بررسی عملکرد شرکت بهتر است مقدار فروش آن را نسبت به فروش ماهانه تیر و مرداد 96 مقایسه کرد.
حال اگر فروش شرکت نسبت به مدت مشابه سال گذشته بهتر باشد (حدودا 15 تا 20 درصد به بالا) نشان می‌دهد که عملیات شرکت رو به بهبود است و انتظار افزایش سودآوری آن دور از ذهن نیست. البته برای اطمینان بیشتر باید مقدار فروش ماه‌های آتی را نیز مد نظر قرار داد که دارای آهنگ رشد مناسبی نسبت به مدت مشابه دوره‌های قبل باشد. همین تغییرات در گزارشات شرکت‌ها، قیمت سهم در بازار را دستخوش تغییر می‌کند و این نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران نسبت به تغییرات فروش شرکت‌ها واکنش نشان می‌دهند.
از دیگر کارکردهای گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها در تحلیل بنیادی می‌توان به تغییرات نرخ فروش شرکت‌ها اشاره کرد. شرکت‌ها به همراه گزارش‌های ماهانه ملزم به ارائه نرخ فروش خود هستند و سرمایه‌گذاران قادرند با استفاده از تغییرات نرخ فروش (افزایش و یا کاهش نرخ فروش) در خصوص مبلغ فروش آینده شرکت تصمیم‌گیری کنند. به عنوان مثال، شکل زیر عملکرد شرکت کشت و دام قیام اصفهان با نماد زقیام در سه ماه اول سال را نشان می‌دهد.
همان‌طور که در شکل نشان داده شده است نرخ فروش هر تن شیر در دوره یک ماهه منتهی به 31/03/1397 یعنی ماه خرداد 14،065،391ریال (تقریبا یک میلیون و چهارصد و شش هزار تومان به ازای هر تن و 1406 تومان به ازای هر کیلوگرم) است در حالی که میانگین نرخ فروش در دو ماه ابتدایی سال (از ابتدای سال مالی تا پایان 31/02/1397) مبلغ 13،882،972ریال (تقریبا سیزده میلیون و سیصد و هشتاد و هشت هزار ریال به ازای هر تن و 1388 تومان به ازای هر کیلو گرم) است و این نشان می‌دهد که نرخ فروش شیر در خرداد ماه رشد حدود 1.3 درصدی داشته است.
حال فرض کنید با استفاده از گزارش 3 ماه ابتدای سال قصد داشته باشیم مبلغ فروش شرکت را تا انتهای سال بدست آوریم. اگر فرض کنیم نرخ فروش محصول اصلی شرکت (شیر) برای 9 ماه پایان سال به ازای هر کیلوگرم 1406 تومان باشد و میانگین مقدار فروش شیر به ازای هر ماه 6000 تن باشد، مبلغ فروش شرکت در 9 ماه پایان سال 97، چیزی حدود 75 میلیارد تومان خواهد بود که اگر آن را با 3 ماه ابتدای سال (26 میلیارد تومان) جمع کنیم کل فروش شرکت در سال 97 حدود 101 میلیارد تومان خواهد بود.
پیش بینی فروش کل سال = پیش بینی فروش 9 ماه پایانی سال + فروش 3 ماه ابتدای سال
ز طرفی با ارائه گزارش در ماه‌های آینده و به‌دست آمدن مقادیر واقعی‌تری از مقدار فروش شرکت و نرخ هر کیلو شیر، به روش ذکر شده می‌توان مبلغ فروش شرکت را پش بینی کرد. حال برای بسیاری از شرکت‌هایی که دارای فرآیند تولید و فروش مشابهی هستند می‌توان مقدار و نرخ فروش را به روش ذکر شده پیش بینی کرد اما برای شرکت‌هایی که نرخ فروششان وابسته به نرخ‌های جهانی و از طرفی تغییرات قیمت دلار است؛ پیش بینی فروش به روش‌های دیگری انجام می‌شود که در این مبحث نمی‌گنجد. در این بخش و بخش قبلی در خصوص بررسی گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها و استفاده از آن در تحلیل بنیادی صحبت کردیم. با گذشت زمان و بررسی هر چه بیشتر صورت‌های مالی قادر خواهید بود که درک و تحلیل بنیادی بهتری از گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها داشته باشید.
مختصری از بخش تحلیل بنیادی کتاب ” به بورس خوش آمدید “
تالیف” مهدی افضلیان
