راهنمای مطالعه آثار شرلوک هولمز

شرلوک هلمز جزو قدیمی ترین شخصیت های کاراگاهی جهان محسوب میشه و محبوبیتش حتی توی ایران هم زبانزد هست. درحوضه رسانه های تصویری مثل ویدیوگیم و سینما آثار شاخص و درجه یکی ازش موجوده. اولین داستان شرلوک با عنوان A Study in Scarlet در سال ۱۸۸۷ در روزنامه به شکل تیکه تیکه چاپ میشد و چیزی نشد که روش های استنتاج و ماجرای هیجان انگیز این کاراگاه به دل مردم نشست. سر آرتور کانن دویل٬ نویسنده این مجموعه به شهرت فراوان رسید.
این مجموعه شامل ۵۶ داستان کوتاه و ۴ رمان بلند هست که توی خط زمانی اصلی قرار میگیرن یا Canon محسوب میشوند. به این معنی که تعداد داستانها بیشتر هست ولی این تعداد مشخص رو شما باید عناوین اصلی در نظر بگیرید.
خوشبختانه در ایران تمامی این ۶۰ داستان ترجمه شده و در ۱۲ جلد پالتویی از انتشارات هرمس منتشر شده. اگه از سایت های خارجی دنبال ترتیب اصلی داستان ها باشید به جز ۴ جلد رمان٬ داستان های کوتاه در ۵ جلد به ترتیب خاصی قرار گرفتن (( به ترتیب های مختلف مثل تاریخ انتشار یا خط زمانی داستان ها )). خود داستان های شرلوک هلمز تقریبا به هم دیگه هیچ ربطی ندارن و صرفا یه سری اشاره کوچیک مثلا به پرونده قدیم میکنن. شما میتونین تقریبا به هر ترتیبی بخونین. اما بازم با این حال اگه از اول خاطرات واتسن با Study in Scarlet و ملاقات اولش با شرلوک شروع کنین شاید لذت بخش تر باشه تا با داستان کوتاه The Adventure of the Empty House شروع کنید... اولین داستان بعد از ماجرای Final Problem.
خوب در ایران داستان های کوتاه به ترتیب انتشار در مجله ظاهرا چاپ شدن و ترتیب خیلی مشخصی ندارن. با شماره مشخص نشده باید اول کدوم رو بخونین. ممکنه با مجموعه عینک دور طلایی شروع کنید که از لحاظ ترتیبی پنجمین مجموعه داستان کوتاه هست که باید مطالعه بشه.
اینجا ترتیب مطالعه آثار رو به همون ترتیبی که در اکثر اینترنت موجوده ذکر میکنیم و داستان های کوتاه رو با عنوان انگلیسی٬ فارسی و اینکه در کدوم جلد موجود هست نشان میدیم. به عنوان مثال :
The Return of Sherlock Holmes
1- The Adventure of the Empty House (خانه خالی)( عینک دور طلایی-۱)

در اول نام مجموعه داستان کوتاه ذکر شده٬ سپس به ترتیب موجود نام انگلیسی٬ در پرانتز اول نام فارسی و در پرانتز دوم نام مجموعه داستانی که در ایران چاپ شده و این داستان در اون قرار داره. شماره کنار هم به شماره داستان تو مجموعه اشاره داره. الان این میشه : خانه خالی اولین داستان کوتاه مجموعه عینک دور طلایی انتشارات هرمس هست.
این نکته هم اضافه کنم که من ترجمه های نشر هرمس رو مطالعه کردم پس مبنا اون هست. با این حال انتشارات دیگه مانند نیلوفر هم مجموعه داستان هارو چاپ کردن که در آینده اگر دستم بهشون برسه به عنوان پاورقی به مطلب اضافه میکنم.

لیست بر اساس ترتیب انتشار توسط دویل
1-The Study in Scarlet (اتود در قرمز لاکی)

2-The Sign of Four (نشانه جهار)

3-The Adventures of Sherlock Holmes (ماجراهای شرلوک هلمز)

1- A Scandal in Bohemia (رسوایی در کشور بوهم) (رسوایی در کشور بوهم-۱)
2- The Red-Headed League (انجمن سرخ موها) ( رسوایی در کشور بوهم-۲)
3- A Case of Identity (مسئله هویت) (جعبه مقوایی-۱)
4- The Boscombe Valley Mystery (راز دره باسکامب) (جعبه مقوایی-۲)
5- The Five Orange Pips (پنج هسته پرتقال) (رسوایی در کشور بوهم-۳)
6- The Man with the Twisted Lip (مرد لب کج) (رسوایی در کشور بوهم-۴)
7- The Adventure of the Blue Carbuncle (یاقوت کبود) (رسوایی در کشور بوهم-۵)
8- The Adventure of the Speckled Band (نوار خال خالی) (رسوایی در کشور بوهم-۶)
9- The Adventure of the Engineer's Thumb (انگشت شصت مهندس) (برق نقره ای-۱)
10- The Adventure of the Noble Bachelor (اشراف زاده مجرد) ( برق نقره ای-۲)
11- The Adventure of the Beryl Coronet (نیم تاج یاقوت) (برق نقره ای-۳)
12- The Adventure of the Copper Beeches (آلش های سرخ) (برق نقره ای-۴)

4- The Memories of Sherlock Holmes (خاطرات شرلوک هلمز)

1- The Adventure of Silver Blaze (برق نقره ای) (برق نقره ای-۵)
2- The Adventure of the Cardboard Box (جعبه مقوایی) (جعبه مقوایی-۳)
3- The Adventure of the Yellow Face (سیمای زرد) (سیمای زرد-۱)
4- The Adventure of the Stockbroker's Clerk (کارمند بورس اوراق بهادار) (جعبه مقوایی-۴)
5- The Adventure of the Gloria Scott (ماجرای کشتی گلوریا اسکات) (برق نقره ای-۶)
6- The Adventure of the Musgrave Ritual (آیین ماسگریو) (سیمای زرد-۲)
7- The Adventure of the Reigate Squire (ملاک رایگیت) (جعبه مقوایی-۵)
8- The Adventure of the Crooked Man (مرد خمیده پشت) (جعبه مقوایی-۶)
9- The Adventure of the Resident Patient (بیمار مقیم) (سیمای زرد-۳)
10- The Adventure of the Greek Interpreter (مترجم یونانی) (سیمای زرد-۴)
11- The Adventure of the Naval Treaty (عهدنامه دریایی) (سیمای زرد-۵)
12- The Final Problem (آخرین مسئله) (سیمای زرد-۶)

5- The Hund of Baskerville (درنده باسکرویل)

6-The Return of Sherlock Holmes (بازگشت شرلوک هلمز)

1-The Adventure of the Empty House (خانه خالی) (عینک دور طلایی-۱)
2-The Adventure of the Norwood Builder ( معمار نوروود) (خون آشام ساسکس-۱)
3- The Adventure of the Dancing Men (مردان رقصان) (مردان رقصان-۴)
4- The Adventure of the Solitary Cyclist (دوچرخه سوار تنها) (عینک دور طلایی-۲)
5- The Adventure of the Priory School (مدرسه پرایری) ( مردان رقصان-۱)
6- The Adventure of Black Peter (پیتر سیاه) ( مردان رقصان-۲)
7- The Adventure of Charles Augustus Milverton (چارلز آگستوس میلورتن) ( عینک دور طلایی-۳)
8- The Adventure of the Six Napoleons (شش ناپلئون) ( عینک دور طلایی-۴)
9- The Adventure of the Three Students (سه دانشجو) (خون اشام ساسکس-۲)
10- The Adventure of the Golden Pince-Nez (عینک دور طلایی) (عینک دور طلایی-۵)
11- The Adventure of the Missing Three-Quarter (سه چهارم گمشده) (خوشن آشام ساسکس-۳)
12- The Adventure of the Abbey Grange (ابی گرنج) ( سرباز رنگ پریده-۱)
13- The Adventure of the Second Stain (دومین لکه) (عینک دور طلایی-۶)

7- His Last Bow
1- The Adventure of Wisteria Lodge (عمارت ویستریا) (حلقه سرخ-۱)
2- The Adventure of the Bruce-Partington Plans (نقشه های بروس پارتینگتن) ( حلقه سرخ-۲)
3- The Adventure of the Devil's Foot (پای شیطان) ( حلقه سرخ-۳)
4- The Adventure of the Red Circle (حلقه سرخ) (حلقه سرخ-۴)
5- The Disappearance of Lady Frances Carfax (ناپدید شدن لیدی فرانسیس کارپکس) ( حلقه سرخ-۵)
6- The Adventure of the Dying Detective (کاراگاه محتضر) (حلقه سرخ-۶)
7- His Last Bow (آخرین خدمت) (خون آشام ساسکس-۷)

8- The Valley of Fear (دره وحشت)

9- The Case-Book of Sherlock Holmes (پرونده های شرلوک هلمز)
1- The Adventure of the Mazarin Stone (سنگ مازارین) (مردان رقصان-۳)
2- The Problem of Thor Bridge (معمای پل تور) ( مردان رقصان-۵)
3- The Adventure of the Creeping Man (مرد خزنده) (خون آشام ساسکس-۴)
4- The Adventure of the Sussex Vampire (خون آشام ساسکس) (خون آشام ساسکس-۵)
5- The Adventure of the Three Garridebs (سه سنتوری) (مردان رقصان-۶)
6- The Adventure of the Illustrious Client (موکل سرشناس) (سرباز رنگ پریده-۵)
7- The Adventure of the Three Gables (سه گری دب) (خون آشام ساسکس-۶)
8- The Adventure of the Blanched Soldier (سرباز رنگ پریده) (سرباز رنگ پریده-۶)
9- The Adventure of the Lion's Mane (یال شیر) (سرباز رنگ پریده-۷)
10- The Adventure of the Retired Colourman (رنگ ساز بازنشسته) (سرباز رنگ پریده-۲)
11- The Adventure of the Veiled Lodger (مستاجر برقع پوش) (سرباز رنگ پریده-۴)
12- The Adventure of Shoscombe Old Place (عمارت قدیمی شاسکوم) (سرباز رنگ پریده-۳)

یک سری نکته:

داستان جعبه مقوایی توی دو سری مجموعه قرار داره ( خاطرات و آخرین خدمت ) که من توی خاطرات گذاشتمش. دلیل این کار اینه که به دلیل تصویر سازی یک سری صحنه ها اعم از خشونت بش از حد٬ این داستان توی اولین چاپ کتاب خاطرات نسخه بریتیش چاپ نشد٬ اما برای اولین چاپ آمریکایی قرار گرفت و بعدش سریعا حذف شد. بعدا این داستان رو هر دو منطقه به عنوان دومین داستان مجموعه آخرین خدمت در نظر گرفتن. امروزه این داستان توی بیشتر نسخه های آمریکایی در مجموعه آخرین خدمت و نسخه های بریتیش در مجموعه خاطرات قرار داره.

دومین نکته ترتیب فعلی هست که گذاشتم. ترتیب مجموعه داستان های ماجرا ها٬ خاطرات و بازگشت بر اساس اولین انتشار داستان بوده. تو این زمان ها دویل به صورت مستمر داستان هارو مینوشته ولی آخرین داستان ها خیلی دیر به دیر نوشته میشد. آخرین داستان بازگشت شرلوک یعنی دومین لکه ۱۹۰۴ اومد و دو داستان بعدی چهار سال بعد یعنی ۱۹۰۸. بعد از این موقع میبینید که هر سال یا چند سال یک داستان کوتاه نوشته میشده!

از طرفی داستان بلند (دره وحشت) در سال ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۵ توی روزنامه چاپ میشده. فاصله ای که بین این رمان و دو داستان کوتاه قبل و بعدش هست به نسبت زیاده٬ کاراگاه محتضر در سال ۱۹۱3 و آخرین خدمت در ۱۹۱۷. بین دو داستان کوتاه در یک مجموعه٬ یک رمان کامل قرار داره!

مجموعه آخرین خدمت از لحاظ ترتیب انتشار داستان ها منظم نیست. ولی لطمه ای وارد نمیکنه چون به هر حال همه این داستان ها از همدیگه جدا هستن. من بر اساس ترتیب انتشار قرارشون دادم.

مجموعه پرونده های شرلوک هولمز٬ در اولین انتشارش ترتیب زمانی نامنظمی داشت. اما الان بر اساس ترتیب انتشار اصلی یا همین ترتیب نامنظم چاپ میشن. ترتیبی که قرار گرفته بر اساس تاریخ انتشار داستان هاست.

انتشارات هرمس یک کتاب دیگر از شرلوک هولمز با اسم وحشت در خیابان وست اند داره. توجه کنید که این داستان توسط خود دویل نوشته نشده.

یک ترتیب دیگه هم برای داستان ها وجود داره که بر اساس سیر وقوع حوادث هست. زیاد ترتیب جالبی نیست به نظرم ولی بهتون اطلاعات جالبی میده و میتونید با سرچ پیداش کنید. مثلا دو داستان یال شیر و آخرین خدمت قشنگ آخرین داستان ها در خط زمانی دنیای شرلوک هستن. داستان گلوریا اسکات یه جورایی به اولین پرونده شرلوک برمیگرده که هنوز دانشجو هست یا تازه فارق شده.

همونطورر که اول متن گفتم٬ این شصت داستان تنها گزینه های Canon هستند. به این معنی که هنوز چندین داستان کامل یا ناقص از شرلوک هولمز وجود داره که به دست خود شخص کانن دویل نوشته شده ولی توی فهرست قرار نمیگیره. بیشتر این داستان به بهانه مناسبت های مختلف نوشته شدند. دو نمونه معروف The Field Bazar و How Watson Learned the Trick هستند و داستان های به شدت کوتاهی هستند (درحد شاید پنج صفحه عادی ). ترجمه ای از این داستان ها ندیدم وجود داشته باشه ولی اصلا سخت خوان نیستند و برعکس میتونید به عنوان تمرین زبانم ازشون استفاده کنید. تو سراسر اینترنت هم موجودن. داستان اول یک استنتاج رو از زبان شرلوک که تشریحش میکنه میشنویم. داستان دوم تلاش واتسن برای یک استنتاج حرفه ای هست.

این نکته از طرف خودمه: شما میتونید تقریبا همه داستان هارو بدون هیچ پیش زمینه ای شروع کنید و برید جلو ولی سه تا داستان هست که یا به عنوان پیش زمینه هستن یا پیش زمینه میخوان. اولیش رمان اتود در قرمز لاکیه که اولین ماجرای شرلوک و واتسن در کنار هم دیگر رو روایت میکنه و خیلی چیزها براتون جلوتر روشن تره. دومیش داستان آخرین مسئله هست که پیش زمینه داستان خانه خالی میشه. سومیش هم خود خانه خالی هست که به نظرم به شدت نیازمند مطالعه آخرین مسئله هست. حداقل خانه خالی رو با یک خلاصه از اون داستان شروع کنید. به غیر از این موارد شما میتونید هر ترتیبی بخواید پیش برید.

امیدوارم این مطلب براتون مفید بوده باشه.