واضح است که سوء استفاده و آزار فیزیکی نشانههای واضحتری دارد، اما باید به یاد داشته باشیم سوء استفاده از احساساتِ یک فرد هم میتواند نتایجی به همان اندازه زیانبار داشته باشد. این شکل از آزار نشانههایی ظریف و پنهان دارد و میتواند هم از طریق رفتار و هم گفتار اِعمال شود. در نهایت نباید حتی برای لحظهای فراموش کنیم که سوءاستفاده عاطفی به هر شکلی که بروز پیدا کند و از طرف هر کس که باشد هرگز قابل قبول نیست و نباید تحمل شود.
سوءاستفاده عاطفی چیست؟
به زبان ساده سوءاستفاده عاطفی زمانی اتفاق میافتد که فردی تلاش کند از طریق استفاده از احساسات، فردِ دیگری را در کنترل داشته باشد. در این رویه ممکن است فرد سوءاستفادهگر به شما احساس شرم و خجالت بدهد و یا ممکن است از طریق بی اعتبار کردن، ایزوله کردن و یا مجبور کردن شما به سکوت به هدفش برسد.
فردی که مورد این نوع سوءاستفاده قرار گرفته است عموما احساساتی از قبیل گیر افتادن، بی ارزش بودن و تنهایی را تجربه خواهد کرد و وجود همین احساسات است که بیشترین کمک را به فرد سوءاستفاده کننده میکند.
توجه داشته باشید که فرد آزار دیده در بسیاری از مواقع به این دلیل که نمیداند از که کمک بگیرد و دستش را به کدام سمت دراز کند، تصمیم به ادامه رابطه با فرد آزارگر میگیرد.
سوءاستفاده عاطفی ممکن است در شکلهای متنوع و متفاوتی بروز پیدا کند، اما به طور کلی این شکل از آزار را به دو دسته کلی تقسیم میکنیم:
Gaslighting: در این شکل از سوءاستفاده عاطفی فردِ آزارگر تردید شما نسبت به خودتان را تقویت میکند و کار را به جایی میرساند که شما از گرفتن سادهترین تصمیمها به صورت مستقل ناتوان شوید و تمام تواناییها و البته سلامت روانتان توسط خودتان زیر سوال برده شود.
Projection: این حالت زمانی اتفاق میافتد که فرد آزارگر تمام مسئولیتهای مربوط به خودش و مهمتر از آن تمام اشتباهاتش را به فرد دیگری منتقل میکند. در این حالت مهم نیست که شما از نظر منطقی نقشی در اشتباهِ او در محل کارش نداشتهاید، بعد از کمی بحث به این اطمینان میرسید که مقصر تمام اشتباهات شما هستید.
نشانههای وجود سوءاستفاده عاطفی در یک رابطه چیست؟
همانگونه که پیشتر ذکر شد این شکل از آزار به خاطر ماهیتش سختتر شناسایی میشود. با این وجود آگاهی از این نشانهها تشخیصِ این شکل از آزار را برای شما سادهتر خواهد کرد.
کنترل کردن و ایزوله کردن: یعنی مرتبا از طرف شریک زندگیتان به شما گفته میشود که چه کسی را حق دارید ببینید و چه کسی را نه و حتی مدت زمانی که اجازه دارید با آنها بگذرانید از طرف او تعیین میشود. اگر تمام فعالیتهای شما در شبکههای اجتماعی توسط او چک میشود و تمام پیامهایتان را میخواند، بهتر است هشیار باشید. حواستان باشد که ممکن است فرد آزارگر دراین حالت از تاکتیک حسودی برای رسیدن به خواستههایش استفاده کند.
نادیده گرفتن: نادیده گرفتن شکل غیر کلامی سوءاستفاه عاطفی است. در این حالت فرد آزارگر پاسخ شما را نمیدهد، به صورت شما نگاه نمیکند، احساسات شما را نادیده میگیرد و در میان یک بحث مهم ممکن است اتاق را ترک کند.
دریغ کردن از نشان دادن احساسات: این حالت زمانی اتفاق میافتد که شریک زندگی شما عصبانیتش از شما را به وسیله نشان ندادن هیچ نوع و شکلی از احساسات بروز دهد. در این شکل از سوءاستفاده عاطفی، سطح اضطرابِ فردِ آزاردیده به سرعت بالا میرود و خیلی زود ممکن است به این نتیجه برسد که ارزشِ دوست داشته شدن را ندارد.
بمباران کردن شما با ابراز عشق: همانطور که مشخص است این نشانه با نشانههای قبلی متفاوت است و در این حالت فرد آزارگر با هدایای زیاد، ابراز عشق و علاقه مستمر و لطفهای غیر عادی به نوعی شما را خلع سلاح میکند، ضمن اینکه این الطاف دست فرد آزارگر را برای اعمال نفوذ در آینده باز میگذارد. توجه داشته باشید که بمباران کردن با ابراز عشق معمولا پس از یک عصبانیت شدید و غیر عادی یا رفتار به شدت غیر منطقی از طرف شریک زندگیتان اتفاق میافتد.