رانندگی بدون گواهینامه

رانندگی بدون پروانه

در صورتی که شخص بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی کند مطابق قانون این عمل وی جرم محسوب شده و محکوم به مجازات حبس می‌شود اما رانندگی بدون گواهینامه تأثیری در عمدی شدن قتل ندارد. در واقع هر کس که بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا هدایت وسایل نقلیه موتوری که مستلزم داشتن پروانه مخصوص است، کند و نیز شخصی که به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع است به رانندگی وسایل مزبور مبادرت کند، مستوجب مجازات خواهد بود .

رانندگی بدون گواهینامه چه مجازاتی دارد؟

برای مرتبه اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات محکوم می شود و اگر این عمل را تکرار کند به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد

در صورتیکه رانندگی بدون گواهینامه منجربه قتل شود چه آثاری دارد؟

در این صورت تغییری در ذات جرم قتل غیر عمد ناشی از تخلفات رانندگی، ایجاد نمی‌شود و به هر حال قتل مذکور، قتل شبه ‌عمد و مشمول قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) است. زیرا در رانندگی بدون پروانه منجر به قتل نیز، قصد نتیجه یا همان قصد قتل مفقود است. اما مرتکب علاوه بر پرداخت دیه کامل مرد یا زن از باب تعزیر به حبس ناشی از قتل غیر عمد موضوع قانون مذکور محکوم و نیز به موجب قانون تازه ‌تصویب مجازات اسلامی مکلف به پرداخت جزای نقدی نیز می باشد .

چنانچه کسی پروانه رانندگی اش را به موقع تمدید نکرد آیا در صورت رانندگی مرتکب جرم شده است؟
چنین شخصی دارای دو مسئولیت است؛ اول: عدم اقدام به موقع جهت تعویض که مشمول جریمه خاصی است. دوم: رانندگی بدون در اختیار داشتن گواهینامه معتبر که در حکم فرد فاقد گواهینامه به حساب می آید. به طور مثال کسیکه قبلاً بدون عینک مجاز بوده و متعاقباً با ضعف بینایی مواجه شده و یا دچار عارضه نقص عضوی شده که باید با خودرویی خاص رانندگی کند، فاقد گواهینامه تلقی می شود .

نداشتن شرایط برای رانندگی چه عواقبی دارد؟

همانطور که می دانیم برای راندن برخی از وسایل نقلیه مانند تاکسی علاوه بر داشتن گواهینامه، صاحب آن باید 23 سال سن داشته باشد یا از زمان دریافت گواهینامه اش یک سال گذشته باشد و... آیا در این حالت فردی که فاقد این شرایط است در حکم راننده بدون گواهینامه می باشد .

خیر، این افراد فاقد گواهینامه محسوب نمی شوند، اما عمل آنان تخلف از مقررات رانندگی است که باید جریمه شوند ولی مجرم محسوب نمی شوند. حتی اگر رانندگی آنان منجر به وقوع تصادف شود به صرف نداشتن شرایط لازم برای رانندگی مقصر حادثه بحساب نمی آیند بلکه آنچه در تعیین مقصر حادثه اثرگذار می باشد وقوع رابطه بین وقوع حادثه و خطای راننده است که این رابطه باید مستقیم باشد. یعنی اگر آن علت وجود نمی داشت حادثه هم بوجود نمی آمد. بنابراین اگر کسی در حادثه رانندگی حتی گواهینامه هم نداشته باشد چنانچه علت وقوع حادثه بی احتیاطی و یا بی مبالاتی از سوی طرف مقابل باشد او به علت نداشتن گواهینامه مقصر قلمداد نمی شود، گرچه از حیث اینکه فاقد گواهینامه بوده قابل تعقیب و مجازات است .

تصادف منجر به قتل توسط راننده بدون گواهینامه :

اگر کسی که گواهینامه رسمی برای وسایل نقلیه موتوری ندارد اقدام به رانندگی نماید که منجر به قتل دیگری شود، مقصر حادثه تلقی می شود؟

چنانچه فوقاً اشاره شد صرف نداشتن گواهینامه دلالت بر تقصیر راننده ندارد و همانطور که داشتن گواهینامه نیز دلالت بر عدم تحقق بی احتیاطی یا بی مبالاتی و ... از سوی راننده ندارد. و این برعهده مرجع قضایی است که با ارجاع به کارشناس و شرایط و اوضاع و احوال پرونده بدست آورد که چه کسی در وقوع حادثه مرتکب تقصیر شده است. چنانچه برای مقام قضایی ثابت شود که فرد بدون گواهینامه مقصر حادثه بوده برابر قانون مکلف است مجازات وی را تشدید کند. مضافاً اینکه قاضی می‌تواند به عنوان مجازات تکمیلی مجرم را به مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی وسایل موتوری محروم کند. لازم به ذکر است در قتل غیر عمد ناشی از تخلفات رانندگی مجازات قصاص وجود ندارد و تنها مجازات تعیین حبس تعریزی و جزای نقدی، در صورت مطالبه اولیای‌دم در نظر گرفته شده است .

جرائم و مجازات ناشى از تخلفات رانندگى چيست؟

الف ) قتل ناشی از تصادفات رانندگی

ماده 714 از کتاب پنجم بیان می دارد :

هرگاه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده ( اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی ) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم می شود .

بنابراین این نوع از صدمات ناشی از سوانح رانندگی علاوه بر ورود خسارت های مادی و معنوی خود به هر دو طرف، مستوجب مجازات هایی نیز برای راننده خواهد بود . از طرفی دیگر قانونگذار بنا بر مصالحی قتل ناشی از تصادفات رانندگی را قتل غیر عمدی در نظر گرفته است .

بی احتیاطی و بی مبالاتی و عدم مهارت در رانندگی به چه معنایی است؟

بی احتیاطی از نظر قانون به انجام دادن خطایی گفته می شود که از یک فرد محتاط سر زده نمی شود . مانند ورود ماشین از جاده فرعی به اصلی بدون کم کردن سرعت ماشین . بی مبالاتی یا غفلت نیز طبق قانون نوعی بی احتیاطی تلقی می شود با این فرق که شرط اطلاق آن خودداری کردن از انجام کاری است که انجام دادن آن شرط احتیاط می باشد . عدم مهارت راننده نیز شامل مواردی است که راننده ورزیدگی و تمرین کافی برای رانندگی را ندارد، چه اینکه رانندگی از جمله اموری است که انجام آن مستلزم یادگیری و تمرین است .

درست است که مطابق ماده موصوف قتل ناشی از تصادفات رانندگی مستوجب شش ماه تا سه سال حبس خواهد بود، اما این بدان معنا نخواهد بود که هر قتلی بر اثر تصادفات رانندگی رخ دهد را شامل گردد، یعنی خطای متهم باید علت صدمه وارده باشد . بنابراین چنانچه قتل در اثر یکی از این خطاها اتفاق نیفتد حبس تعزیری مندرج در ماده را نخواهد داشت .

ب ) از کار افتادن عضوی از اعضای بدن یا یکی از حواس

این نوع صدمات شامل مواردی است که یکی از حواس پنجگانه به طور کلی از بین برود یا موجب از کار افتادن عضوی از اعضای بدن بشود . به طور مثال در این نوع حوادث، آسیب دیدیگی اعضایی مثل دست و پا و یا صدمات مغزی بایستی به حدی باشد که نقصان در یکی از آنها یا از کار افتادن یکی از آنها موجب فلج شدن زندگی انسان گردد . مجازات ناشی از این گونه صدمات رانندگی حبس از دو ماه تا یک سال خواهد بود .

ج ) صدمه بدنی بدون از کار افتادن عضوی از اعضای بدن یا یکی از حواس

این نوع صدمه شامل مواردی می شود که فرد در اثر تصادف اعضای بدن خود را از دست نداده است اما دیگر آن عضو نمی تواند به درستی کار خود را انجام دهد . مانند آسیب دیدگی و پارگی تاندن های دست در اثر تصادف تا جاییکه فرد دیگر به راحتی قادر به نوشتن نباشد . مجازات در نظر گرفته شده برای این دست صدمات حبس از دو ماه تا شش ماه خواهد بود .

گفتنی است در همه این موارد دیه نیز قابل مطالبه خواهد بود .

وکیل اصفهان

vakil-isfahan.ir