انتخاب وکیل دادگستری یکی از دغدغه های اساسی افرادی است که در مواجهه با یک مسئله حقوقی به دستگاه قضائی مراجعه می کنند. اینکه چه کسی را بعنوان وکیل خود انتخاب نمایند تا بتوانند همه حق و حقوق در معرض تضییع خود را مطالبه و اخذ نمایند. اینکه یک وکیل دادگستری خوب دارای چه ویژگی هایی است و اینکه تجربه و توانایی علمی و مکفی را برای دادخواهی مورد نظر دارد و آیا سنجش و معیار مشخصی برای انتخاب یک وکیل خوب ، توانمند و متعهد وجود دارد؟
در چند سال گذشته شرایط فرهنگی و اقتصادی کشورمان اهمیت وکیل و وکالت دادگستری را دو چندان کرده است،متاسفانه این روز ها کمتر خانواده ای را می توان یافت که به نوعی با پرونده های قضایی و دادگاه ها درگیر نباشند. واضح است که همه این افراد بر قوانین تخصصی و پیچیده حقوقی تسلط ندارند و نمی توانند از حقوق خود به خوبی دفاع کنند، از همین رو این کار را به یک وکیل دادگستری مجرب واگذار می کنند. در تعریف وکیل، وکیل پایه یک دادگستری نقش پر رنگ تری را ایفا می کند، زیرا اغلب افراد برای پرونده های خود به دنبال وکیل دادگستری می باشند.
به عبارتی تعریف وکیل پایه یک دادگستری با دیگر وکلا تفاوت های چشم گیری دارد. وکلای پایه یک دادگستری بعد از سپری کردن تحصیلات خود تا دوره لیسانس و بالا تر از آن و پشت سر گذاشتن دوره سربازی در آزمون بسیار دشوار وکالت پایه یک دادگستری شرکت کرده و سپس ۱۸ ماه دوره کارآموزی خود را آغاز می کنند. این تازه شروع کار یک وکیل پایه یک دادگستری می باشد، وی می بایست در جلسه های گوناگون دادگاه حضور یابد و تجارب زیادی کسب نماید و سپس مجددا در آزمون سخت اختیار شرکت کرده و با کسب نمره قبولی برای اجرای سوگند نامه به صورت کاملا رسمی دعوت می شود.
تعریف حقوقی وکالت
تعریف وکالت در قانون مدنی این گونه بیان شده است: عقدی که براساس آن یکی از طرفین دعوا فرد دیگری را برای رسیدگی و انجام اموری نایب خود می کند به شخصی که نایب می شود وکیل می گویند. با تنظیم وکالت، وکیل و موکل نسبت به یکدیگر تکالیف و حقوقی پیدا می کنند و دارای مسئولیت ها و روابط حقوقی می گردند، وکالت از جمله عقود رایج در کشور ما است. وکیل براساس وکالتی که تنظیم می شود از جانب موکل خود به اموری مانند انعقاد طلاق و نکاح، اداره اموال موکل، پیگیری و رسیدگی به همه دعاوی کیفری و حقوقی موکل، قرارداد های تجاری مثل خرید و فروش و اجاره، تنظیم معاملات گوناگون، رسیدگی به اسناد تجاری مانند برات و چک و … می پردازد. به عبارتی تقریبا برای همه امور حقوقی امکان نیابت پذیری و رسیدگی از جانب وکیل می باشد، مگر در حالتی که پرونده مورد نظر تنها به شخص موکل محدود باشد و فقط خودش باید به آن بپردازد، مثل تمکین، شهادت، لعان و اقرار که هیچ یک از این موارد قابلیت وکالت دادن ندارند و وکالت در آن ها باطل می باشد.
براساس ماده ۳۵ قانون اساسی ایران حق داشتن وکیل در دعاوی دادگاه ها برای طرفین لازم می باشد، از همین رو برای افرادی که از انتخاب وکیل عاجز هستند امکاناتی فراهم شده است که بتوانند به صورت رایگان از وکیل دادگستری خبره بهره مند شوند و دفاع از حقوق خود را به او بسپارند. در راستای تعریف وکیل، بد نیست اشاره کنیم در ایران بسیاری از کشور های دیگر علاوه بر داشتن تحصیلات دانشگاهی مربوطه و دریافت مجوز های لازم، پشت سر گذاشتن دوره های کارآموزی نیز از لازمه های حرفه وکیل دادگستری می باشد.
تعهد وکیل
هر وکیل نسبت به موکل خود تعهداتی باید داشته باشد و چنانچه در روند پرونده آسیبی به موکل وارد گردد وکیل مسئول آن خواهد بود. وکیل موظف است در انجام هر کاری و تصرفات خود صلاح موکل را در نظر بگیرد و از حدود اختیارات خود خارج نشود. موضوع مهم دیگری که در مقاله “تعریف وکیل” باید به آن اشاره داشته باشیم این است که در پرونده هایی که دو با چند وکیل در نظر گرفته شده است، هیچ کدام از وکلا حق انجام کاری را بدون مشورت با دیگری ندارد، همچنین اگر وکالت در توکیل نباشد هیچ وکیلی نمی تواند انجام اموری را به دیگری واگذار کند.
وظایف وکیل دادگستری
اجرای قوانین و موارد وکالت نامه
اجرای تعهدات میان وکیل و موکل
ارائه حساب وکالت و استرداد دارایی موکل
ایفای تعهدات
در نظر گرفتن مصلحت موکل در همه امور
رعایت تعهدات برگرفته از ماهیت امانی رابطه میان موکل و وکیل
حفظ اسرار موکل
ارائه مشاوره به مراجعین در رابطه با موارد قانونی
ارائه پرونده های مشابه برای تسهیل در امور
ارائه شواهد و مدارک لازم برای دفاع از موکل
تهیه و تنظیم قرادادها، پیش نویس ها و نامه برای پیشبرد امور پرونده
حضور در دادگاه و دفاع از حقوق موکل
همیشه موکل باید بداند که وکیل دادگستری قدرت فراقانونی مثل آشنایی با مقام ها و کادر قضایی ندارد و تنها در حدود تجربه و تخصص خود با استفاده از راه های قانونی می تواند از موکل خود دفاع کند.معرفی شهود، مطلعان و حاضر کردن آنان در دادگاه و دادسرا و تهیه وسیله اجرای قرارها و کارهای از این دست، به عهده موکل است.از دیگر مواردی که موکل باید انجام دهد اقرار به این است که اسناد خود را به رویت کامل وکیل پایه یک دادگستری رسانده است و صحت آنها را تایید می کند.
موکل به وکیل دادگستری اختیاراتی تفویض می کند که یکی از آنها این است که در صورت لزوم برای انجام مورد وکالتی، وکیل می تواند وکالت را به غیر تفویض کند، همچنین می تواند مورد وکالت مورد وکالت را همراه وکیل دیگری منفردا یا متمعا انجام دهد.
تجدید نظر خواهی توسط وکیل دادگستری موکل باید بداند که با وجود درج اختیار تجدید نظرخواهی در وکالت نامه، انجام تجدید نظر خواهی وکیل دادگستری وابسته به پرداخت هزینه ها و حق الوکاله مرحله تجدید نظر خواهی وکیل وابسته به پرداخت هزینه ها و حق الوکاله مرحله تجدید نظر و تسلیم مدارک به وکیل است.تغییر نشانی، حداکثر ظرف ۴۸ ساعت، نشانی جدید را به صورت کتبی به وکیل دادگستری خود اعلام کند. ضمن آنکه این قرارداد در چند ماده و تبصره در دو نسخه با اعتبار واحد تنظیم شده است و یک نسخه آن در اختیار موکل قرار می گیرد و موکل نیز اقرار می کند که این قرارداد را مطالعه و سپس مبادرت به امضای آن کرده است.
وکیل دادگستری خوب وکیل دادگستری خوب، وکیلی است که نخست موکل را دادرسی کند و هرگاه پی ببرد موکل راست می گوید به دادخواهی از سوی او برخیزد. وکیل خوب، باید تمام علم، فن و هنر خود را برای دفاع از حقوق موکل به کار گیرد تا موضوع وکالت را به نحو احسن به پایان برساند.یک وکیل دادگستری خوب و موفق باید تلاش کند کار ماهیتا با ارزش وکالت را نه صرفا به دید مادی، کسب درآمد و شغلی برای امرار معاش بلکه به نیت احقاق حق و اجرای عدالت و دفع ظلم و حل مشکلات انسان ها دنبال کند و جنبه معنوی کار را از یاد نبرد که ارزش آن بسیار گرانبهاست و از وقت به دست آمده و اختیار و توانی که جامعه در اختیار او نهاده است، نهایت استفاده را برای خدمت واقعی ببرد.
حق الوکاله وکیل دادگستری
حق الوکاله یا همان اجرت وکیل معمولا تابع قرارداد بین وکیل و موکل می باشد و میزان مشخصی ندارد. البته تعرفه حق الوکاله بسته به شرایط خاصی می باشد به این صورت که با شکست طرفی از دعوا همه هزینه های مربوط به دعوا و اجرت وکیل دادگستری بر عهده فرد محکوم شده است. چنانچه حق وکالت وکیل طرف پیروز پرونده از تعرفه قانونی کمتر باشد، طرف محکوم می بایست مبلغ کمتر را به فرد پیروز دعوا بپردازد ولی در رابطه با مازاد آن هیچ وظیفه ای ندارد. در تنظیم قرارداد وکالت باید دقت لازم صورت بگیرد زیرا در آن علاوه بر اختیارات وکیل روابط مالی میان وکیل و موکل نیز تعیین می گردد. مبلغ حق الوکاله وکیل متغیر می باشد و به قوانین تصویب شده در این زمینه بستگی دارد، با همه این اوصاف اگر قرارداد موجود نبود هزینه تعرفه ملاک می باشد.
کلام آخر
بیشتر مردم دوست دارند پرونده های خود را به یک وکیل دادگستری خوب و متخصص بسپارند، در تعریف وکیل به توضیح ویژگی های وکیل پرداختیم و مزایای حضور وکیل را روشن نمودیم. بر همین اساس اصلی ترین خصوصیت وکیل دادگستری قابل اعتماد بودن است، که این ویژگی مستلزم احساس مسئولیت، صداقت و امانت می باشد. وکیلی که از لحاظ اخلاقی تمام خصوصیات خوب را دارد ولی از دانش و تجربه کافی برخوردار نیست هرگز نمی تواند به خوبی از حقوق موکل خود دفاع کند. در صورتی که انجام اموری امکان پذیر نمی باشد و از همان ابتدا واضح است که نتیجه ی مثبتی را به دنبال نخواهد داشت، وکیل دادگستری خوب نباید وعده ی بیهوده به موکل دهد و یا او را به بیراهه بکشاند. یک وکیل دادگستری متخصص باید علاوه بر داشتن تخصص و تجارب کافی از نظر اخلاقی نیز از سلامت کامل برخوردار باشد.
مهم ترین ویژگی یک وکیل دادگستری خوب مورد اعتماد بودن وی می باشد و این امر مستلزم وجود صداقت، امانت و احساس مسئولیت پذیری در وکیل دادگستری است .
