این روزها اخبار داغی از شکایت از افراد معروف شبکه های اجتماعی دال بر «دایر کردن سایت های شرط بندی و قمار» به گوش می رسد.
سایت هایی که افراد را به وعده بدست آوردن پول فریب داده و آنها را به دام خود می کشانند تا با وعده های پوچ سرمایه هایشان را در این سایت های واریز کنند و نهایت وارد پروسه قمار و شرطبندی گردند.
جالب است که با همین وعده های بی اساس مقدار زیادی پول از دست صاحبان آن خارج گردیده است و در نهایت متوجه می شوند که این سایت ها سراب پولدار شدن بوده اند،
دنیای امروز به سادگی هر چه تمام‌تر غیرممکن‌ها را ممکن می‌سازد. حتما این جمله به گوشتان خورده است یا خوانده‌اید، غیرممکن مانند برف شهریور، به ظاهر غیرممکن است، اما در روزگار ما اگر این اتفاق هم بیفتد، تعجب نخواهیم کرد.
در حال گذر از عصری هستیم که اتفاقات غیرمنتظره بر مدار تکرار در حال جریان است، اما این مدار تنها به دنیای حقیقی منتهی نمی‌شود بلکه به صورت گسترده‌تر در فضای مجازی به تندی هر چه تمام‌تر در جریان است در واقع این غیرممکن است که دیگر معنایی ندارد.
در جامعه کنونی ما اکثر افراد از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند، البته به جز ساکنین مناطق محروم که از امکانات بی بهره هستند.
کافی است زمانی هر چند کوتاه را صرف گشتزنی در اینستاگرام کنید، دنیایی رنگارنگ می‌بینید که گویای نگاه و شخصیت افراد است که لایه‌های پنهان و پیدای جامعه را به تصویر می‌کشد.
صاحبان برخی صفحات از بازدیدکننده بالایی برخوردارند، این افراد با توجه به هواداران خود خط مشی مشخصی را دنبال می‌کنند.
آن دسته از افرادی که طبق چارچوب عرفی و اخلاقی قدم برمی‌دارند مسیرشان مشخص است، اما در مقابل گروهی از افراد سعی دارند خارج از عرف انسانی به جذب فالوور بپردازند، کار‌هایی نظیر: استفاده از الفاظ رکیک، توهین به شخصیت‌ها و مسئولان، استفاده ابزاری از فرزند، زن و نمایش برهنگی خود که تمام این رفتارها خلاصه میشود در کمبودها، نفی آرمان و منش انسانی که در این افراد شکل گرفته است، اما متاسفانه این رفتارها در نگاه گروهی از مردم جذابیتی برای دنبال کردن دارد که به واسطه پیگیری روزانه جذب تبلیغات پرزرق و برق و خیریه‌ای که برای رشد قشر پایین و کمی متوسط مد نظرشان می‌شوند.
این داستان با آدرس لینک در قسمت بیو آغاز شده و به دنیای شرطبندی سوق داده میشود.
سایتهای شرطبندی در تمام دنیا کاربران خاص به خود را دارد، اما در کشور ما کاملا غیرقانونی، خلاف شرع و عرف است و به همین علت هیچ گونه نظارتی بر کارکرد این گونه سایت‌ها و کاربران آن انجام نمی‌شود.
حدود ۴،۵ سال است این نوع سایت‌ها در کشور ترکیه، ارمنستان و حتی داخل کشور توسط کاربران ایرانی رواج پیدا کرده است. آنها با شعار سرمایه‌گذاری خاص، جذاب و سود استثنایی افراد را دعوت می‌کنند و برایشان نمونه‌ای جعلی از زندگی آرمانی می‌سازند که می‌توانند یک شبه ره صد ساله را طی کنند که متاسفانه هر لحظه مانند قارچ سمی در حال تکثیر هستند.
تمام این افراد به ظاهر صاحب پنل شخصی خود برای شرطبندی یا قمار هستند در حالی که خود کارمند یک نفر می‌باشند سایت‌ها توسط مدیر با هدف فروش ابتذال به کاربران ایرانی در حال فعالیت هستند. نام‌های آشنایی، چون سعدالله امیرشقاقی ساکن ترکیه و پسرش فرشید امیر شقاقی ملقب به مونتیگو در اسپانیا گردانندگان اصلی این گونه سایت‌ها در ترکیه هستند.
پدر و پسر با استفاده از تهی مغزان، سناریو‌های بسیار ابلهانه برای افراد می‌نویسند، مانند عروسی صوری، درگیری، گروگانگیری‌های ساختگی و موضوعاتی از این قبیل که دنبال‌کننده‌های خود را مجبور به پیگیری می‌کنند، اما گاهی این افراد به خود اجازه می‌دهند به فالوور‌های خود توهین و آنها را بدبخت بنامند که با ورود به سایت در خیریه‌ای که به راه انداخته‌اند، می‌توانند پول پارو کنند، اما نوع دیگر جذب آنان از طریق طنازی زنانه است که در اصل استفاده ابزاری از جنس مخالف است.
این سایت‌ها ۲۴ ساعت فعال و از پشتیبانی آنلاین برخوردارهستند که کاربران توسط سرور ارتباط برقرار می‌کنند؛ کافی است زمانی را هر چند کوتاه در سایتهای به ظاهر متفاوت افراد بگذرانید و به این نتیجه خواهید رسید که تمام آنها توسط یک سرور هدایت میشود و قسمت جالب اینکه تک تک این افراد سعی دارند کاربران را به این باور برسانند که تنها خود معتبر و دیگران کلاهبردار هستند.
شرط بندی یا قمار به عملی گفته میشود که دو طرف برسر نتیجه موضوعی شرط می‌کنند و مالی را هریک از طرفین در وسط قرار می‌دهند و مالکیت آن مال را منوط به تحقق فلان نتیجه در آن موضوع می‌کنند؛ بدین ترتیب که اگر فلان نتیجه به دست بیاید، آن مال به فلانی تعلق بگیرد و اگر آن نتیجه به دست نیامد، آن مال به طرف دیگر تعلق بگیرد.
کانال ها، سایت‌ها و صفحات مختلف در شبکه‌های اجتماعی را که نگاه می‌کنید، تبلیغات جذاب سایتهای شرط بندی را خواهید دید که با طراحی گرافیکی فریبنده نوشته اند: «با ۱۰ هزار تومان میلیونر شوید.
اگر فکر می‌کنید فلان تیم برنده میشود ۱۰۰ هزار تومان شرط ببندید و همان لحظه ۶۰۰ هزار تومان بگیرید...»
این بخشی از تبلیغات فریبنده و جذابی است که طراحان سایت های شرط بندی برای جذب مشتری و در ادامه فریب کاربران فضای مجازی در پیش گرفته اند و طبیعتا آنها به قدری هوشمند هستند که در فرایند کلاهبرداری خود به گونه ای پیش بروند تا ردی از آنها برای پیگیری قضایی و... باقی نماند.
این که چرا در سال‌های اخیر سایتهای شرط بندی، پیش بینی، پوکر و کازینو بر فعالیت در ایران متمرکز شده اند و با میزان گسترده نیز مشغول فعالیت هستند سوالی است که واقعا برای آن پاسخ قابل تاملی وجود ندارد، اما هر چه هست این سایت‌ها هر روز قربانیان بیشتری را در ایران به دام خود می‌اندازند و مردمی که در این شرایط اقتصادی، به سختی پول در می‌آورند قربانی این سایت‌ها می‌شوند؛ کاربرانی که می‌خواهند در این سایت‌ها ثبت نام کنند یا ثبت نام کرده اند و از هزاران خطر بالقوه‌ای که برای پولشان وجود دارد، بی اطلاع هستند.
گردانندگان سایتهای قمار و شرط بندی با طراحی درگاه‌های بانکی پرداخت الکترونیکی جعلی اطلاعات بانکی کاربرانی که قصد دارند برای شروع شرط بندی پولی را وارد کنند به سرقت می برند و حساب آن ها را خالی می کنند.
معمولا در چند بازی اول، مبالغی بابت بردن پرداخت می شود و بعد با ارائه آفرهای جذاب افراد را برای شرط بندی بعد ترغیب و با بالا بردن ضرایب، حسابی آن ها را وسوسه می کنند.
حال که فرد در بازی شرکت کرد اگر ببرد به دلایلی مدیرسایت دیگر پاسخ گو نیست و چون تمام این ارتباطات مجازی است و سرورها و حتی خود مدیر در خارج از کشور هستند به سادگی اصل پول و مبلغی که برنده شده اند به آن ها پرداخت نمی شود و کاربران نیز نمی توانند به جایی شکایت کنند؛ چرا که اصل ورود آن ها به این سایت ها غیرقانونی بوده است.
اگر بازنده شوند هم به احتمال زیاد برای جبران پول از دست رفته، مجدد تلاش می کنند و بیشتر در این باتلاق فرو می روند.
اگر کمی به برنامه نویسی تسلط داشته باشید می توانید این موضوع را حدس بزنید.
در این سایت ها وقتی شرط بندی از مبلغی فراتر می رود برنامه طوری پیش می رود که برگه هایی که به فرد داده یا تاس هایی که برای او ریخته می شود به گونه ای است که کاربر می بازد.
در این روش وب‌سایت‌هایی چند ساعت مانده به شروع بازی برای پیش بینی راه‌اندازی می‌شوند و با هزینه تبلیغات در کانال‌های پربیننده افراد را برای ثبت نام و شرط بندی وسوسه می کنند و بعد از پایان بازی سایت از دسترس خارج می شود.
آن ها برای پنهان کردن رد پول‌ها هم از حساب افراد کم‌سن و بیسواد در روستاها استفاده می‌کنند که پیگیری آن هم نتیجه خاصی ندارد.
این سایت‌ها عموما ۲۴ساعته آنلاین هستند و کار پشتیبان‌ها، پاسخ‌دادن به سؤالات کاربران است.
شیفت کاری بیشتر آنها، هشت تا ۱۲ساعته است و بدون مرخصی؛ اما کار مهم‌تر پشتیبان‌ها، دادن شماره کارت به کاربران برای پرداخت شارژ است.
فرض کنید کاربری در سایت ثبت‌نام کرده و مبلغ واریزی خود را مشخص کرده، پشتیبان در عرض سه تا ۱۰ دقیقه باید شماره کارت و مبلغ و جزئیات هویتی کاربر را چک کند و اگر یک دقیقه بیشتر از زمان تعیین‌شده باشد، جریمه خواهد شد.
پشتیبان‌ها باید شماره کارت را همان لحظه بدهند.
این شماره کارت‌ها هر چند روز یک بار عوض و شماره کارت جدیدی جایگزین میشود. این چرخش شماره کارت‌ها هم چند دلیل دارد؛ یکی اینکه پرداختی‌ها نباید در یک کارت می‌ماند و مدیران بانک سریع وجه را به حساب ذخیره خود منتقل می‌کردند، یکی دیگر اینکه امکان شناسایی کارت را پایین بیاورد و دست آخر هم اینکه ممکن بود این کارت‌ها در پی شکایت یا پیگیری پلیس فتا مسدود شوند و به همین دلیل باید سریع یک کارت دیگر جایگزین می‌شد.
به‌جز کاربران، صاحبان حساب‌ها هم کسانی هستند که با هویت رسمی خود وارد سایت شده‌اند.
«به ما می‌گفتند اگر کسی را می‌شناسید که تمایل دارد با حساب بانکی خود در سایت کار کند، معلوم بود که به واسطه همین معرفی‌ها، صاحبان کارت‌ها را پیدا می‌کنند. بیشتر حساب‌ها هم از روی اسمشان معلوم بود که با هم فامیل هستند و وارد سایت شده‌اند.
شرط بندی از جمله تخلفاتی است که در قانون مجازات اسلامی دارای عنوان مجرمانه خاص نیست و در هیچ‌یک از مواد قانونی به آن اشاره نشده است.
شرط بندی، جرم است اما با عنوان مجرمانه قمار مورد بررسی قرار می‌گیرد و زمانی که وقوع مجازات شرط بندی تصدیق شود بر اساس قانون با فرد خاطی برخورد خواهد شد، بنابراین مواد قانونی مرتبط برای برخورد با جرم قمار و شرط بندی بر سر نتایج مسابقات ورزشی شامل مواد به طور واضح شامل جرم شرط بندی نیز میشود، قمار با هر وسیله‌ای ممنوع و مرتکبان آن به یک تا ۶ ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده و در صورت تجاهر به قمار بازی به هر دو مجازات محکوم می‌شوند.
مطابق با ماده ۷۰۵ قانون مجازات اسلامی قماربازی با هر وسیله‌ای ممنوع است و مرتکبان آن به یک تا شش ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده و در صورت تجاهر(یعنی اصرار و تکرار جرم) به قماربازی به هر دو مجازات محکوم می‌شوند.
البته شرط خاص برای تحقق این جرم قصد برد و باخت است؛ یعنی سوء نیتی مبنی بر قصد برد و باخت باید وجود داشته باشد، اما اگر قصد برد و باختی وجود نداشته باشد، مرتکب این عمل مجرم نیست.
حتی در قانون مدنی هم قمار و شرط بندی حرام شناخته شده است.
مطابق با ماده ۶۵۴ قانون مدنی قمار و گروه‌بندی باطل و دعاوی راجع به آن مسموع نخواهد بود؛ یعنی در جرگه معاملات نامشروع قرار گرفته و طرح دعاوی در رابطه با آن وجاهت قانونی ندارد و قابل پیگیری نخواهد بود.
در قانون بر اساس عناوین مجرمانه و مجازات‌های آنها در زمینه قمار و سایتهای قماربازی که شامل سایتهای شرطبندی است در بندهای ۷۰۵، ۴۰۶، ۷۰۷، ۷۱۰ قانون مجازت اسلامی برای این گونه افراد مجازات تعیین شده است.
در بند ۷۰۸ در خصوص احداث امکان قمارخانه)با تفسیر موسع قانون در مورد لفظ امکان می‌توان گفت که امکان را می‌توان فضای مجازی تعریف کرد) در این بند مجازات تعیین شده برای افراد مجرم از شش ماه تا دو سال حبس یا از سه تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم میشود.
هر فردی که بخواهد در فضای مجازی به امر خلاف مجازات شرط بندی بپردازد بر اساس قانون مجرم است با آن فرد و سایت اینترنتی باید برخورد شود.
در نتیجه سایت تعطیل و گردانندگان آن با عنوان مجرمانه قمار محاکمه خواهند شد. کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در چهل و هشتمین جلسه خود، برخورد با قمارخانه‌های مجازی در اینترنت را به تصویب رساند و آن را به موارد محتوایی که برای ارتکاب جرایم رایانهای به کار می‌رود (محتوا مرتبط با جرایم رایانهای) اضافه کرد.
در اسلام شرط بندی در ورزش‌های اسب‌سواری، تیراندازی و شنا حلال است که جدیدا صحبت‌هایی شده در رابطه با سوارکاری که با توجه به عمومی نبودن استفاده از اسب و وجود استفاده فراوان از ماشین، مجازات شرط بندی در ورزش اتومبیل‌رانی هم حلال شود، دلیل حلال شمرده شدن شرط بندی در این ورزش‌ها چابکی و چالاکی است که در ورزشکاران ایجاد میکند.
افرادی که در برخی از سایت‌ها اقدام به پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی کرده و در پی آن با برد و باخت مالی را به دست می‌آورند، مصداق مجازات شرط بندی و قمار بر آنها وارد است.
بنابراین افرادی که در این سایت‌ها به عنوان بازدید کننده در اعلام و پیش‌بینی نتایج مشارکت می‌کنند همانند مسئولان و مؤسسان این سایت‌ها، مجرم شناخته شده و محکوم خواهند شد.
سایت‌هایی که برای اعلام نتایج و پیش بینی مسابقات وجود دارد در چند حالت مختلف فعالیت می‌کنند که تنها در برخی از موارد حکم شرط بندی و قمار بر آنها صادق است و می‌توان در صورت مشاهده آن موارد با آنها برخورد شود.
دستگاه قضایی کشور در صورت مشاهده این اقدامات و مصداق آنها با قمار و مجازات شرط بندی، موظف به پیگیری و برخورد با عاملان آنها است و پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیروی انتظامی (فتا) هم ، می‌تواند با کنترل فضای مجازی، مسئولان را از اصل ماجرا آگاه کند.
قانون ۷۰۵: قماربازی با هر وسیله‌ای ممنوع و مرتکبین آن به یک تا شش ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شوند و در صورت تجاهر به قماربازی به هر دو مجازات محکوم می‌شوند.
ماده ۷۰۶: هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بخرد یا حمل یا نگهداری کند به یک تا سه ماه حبس یا تا ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال جریمه نقدی محکوم میشود.
ماده ۷۰۷: هر کس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بسازد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا از خارج وارد کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به سه ماه تا یک سال حبس و یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم میشود.
ماده ۷۰۸: هر کس قمارخانه دایر کند یا مردم را برای قمار به آنجا دعوت نماید به ۶ ماه تا دو سال حبس و یا از ۳ میلیون تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم میشود.
ماده ۷۰۹: تمام اسباب و نقود متعلق به قمار حسب مورد معدوم یا به عنوان جریمه ضبط میشود، اشخاصی که در قمارخانه‌ها یا اماکن برای صرف مشروبات الکلی موضوع مواد (۷۰۱) و (۷۰۵) قبول خدمت کنند یا به نحوی از انحاء به دایرکننده این قبیل اماکن کمک کنند معاون محسوب می‌شوند و مجازات مباشر در جرم را دارند ولی دادگاه می‌تواند نظر به اوضاع و احوال و میزان تاثیر عمل معاون مجازات را تخفیف دهد.
ماده ۷۱۱: هرگاه یکی از ضابطین دادگستری و سایر مامورین ذیصلاح از وجود اماکن مذکور در مواد (۷۰۴) و (۷۰۵) و (۷۰۸) یا اشخاص مذکور در ماده (۷۱۰) مطلع بوده و مراتب را به مقامات ذیصلاح اطلاع ندهد یا برخلاف واقع گزارش نمایند در صورتی که به موجب قانونی دیگر مجازات شدیدتری نداشته باشند به سه تا شش ماه حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم میشود.
گستردگی و پیشرفت فضای مجازی مانند سایر دستاوردهای بشر در کنار منافع غیرقابل انکار آن، مشکالت و معایبی نیز ایجاد میکند که بسیاری از این موارد منفی، در ا کثر کشورها با عنوان جرائم رایانهای جرمانگاری شده اند.
یکی از استفادههای نابهجا که موجب اختالل در نظم عمومی و اقتصادی میشود؛ «شرطبندی« یا «گروبندی»های اینترنتی است که به اشکال مختلف اعم از مستقل و یا وابسته به یک موضوع دیگر مانند مسابقات ورزشی در حال فرا گیر شدن در دنیاست.
در بعضی از کشورها این رفتار با عنوان قماربازی آنالین جرم محسوب میشود، این در حالی است که در قانون مجازات اسالمی فقط شیوههای سنتی و فیزیکی با عناوینی مانند «قماربازی» خرید و فروش و نگهداری، تولید و توزیع، وارد کردن ابزار قمار و اداره و خدمت در قمارخانه ها، جرم اعالم شده و برای آنها مجازات تعیین شده است.
اما در شرایط کنونی و بهدلیل گسترش شرطبندیهای اینترنتی چه در ارتباط با بازیهای فیزیکی و چه بازیهای رایانه ای و تأسیس قمارخانه های مجازی؛ بررسی ماهیت، شرایط و مشروعیت یا عدم مشروعیت این رفتارها از منظر حقوق کیفری و قانونگذاری دراین باره امری لازم است.
قوانین حقوقی ایران مانند ماده(705 تا 711 ق.م.ا) نمیتواند قابل تعمیم به قمار وشرط بندی اینترنتی باشد و لزوم تدوین قوانین مستقل در این خصوص ضروری به نظر میرسد.
محمد مهدی رضیان وکیل پایه یک دادگستری اصفهان و مشاور حقوقی
آدرس دفتر
اصفهان، خیابان چهارباغ بالا، حدفاصل ایستگاه مترو شریعتی و مجتمع پارک، روبروی تعاونی اداره برق، جنب رستوران خوانسالار، مجتمع سعادت، طبقه دوم، واحد4 همراه09132000186
