اینترنت جهانی که ما از آن استفاده می‌کنیم تنها نوک کوه یخ دنیای آنلاین است. فراتر از وب‌سایت‌هایی که توسط گوگل و سایر موتورهای جستجوی معمول ایندکس می‌شوند، وب عمیق (Deep Web) قرار دارد، و در اعماق آن، دارک وب (Dark Web) نهفته است.
وب عمیق یا لایه دوم، شامل هر وب‌سایتی است که در نتایج موتورهای جستجو ظاهر نمی‌شود. دلایل زیادی وجود دارد که چرا یک صفحه ایندکس نمی‌شود؛ مثلاً ممکن است صفحه قدیمی باشد و کلمات کلیدی مشخصی نداشته باشد یا متعلق به سایت‌های مخصوص اعضای یک سازمان باشد. همچنین وب عمیق می‌تواند برای ذخیره اطلاعات خصوصی و محرمانه، مثل اسناد قانونی یا علمی، سوابق پزشکی، یا اطلاعات رقابتی استفاده شود.
دارک وب لایه‌ای فراتر از وب عمیق است. این بخش کوچکی از اینترنت شامل وب‌سایت‌هایی است که عمداً مخفی شده‌اند و فقط با مرورگرهای رمزگذاری‌شده مانند Tor (The Onion Router) قابل دسترسی هستند.
در ادامه، به پنج نکته مهم درباره دارک وب می‌پردازیم:
برای استفاده از دارک وب نیاز به ذهنیت و مهارت‌های خاصی دارید. جان ام، معاون شرکت Peraton، می‌گوید:
«در دارک وب موتورهای جستجو و الگوریتم‌های سنتی وجود ندارند. کاربران باید صبر و دقت کافی داشته باشند تا داده‌های موردنظر خود را پیدا کنند.»
همچنین، کاربران باید صحت اطلاعات موجود در سایت‌ها را تأیید کرده و مطمئن شوند منابع مربوط هستند. در دارک وب نمی‌توان تصادفاً به وب‌سایتی برخورد کرد؛ همه اقدامات باید به‌صورت عمدی انجام شوند. علاوه بر این، سایت‌ها و انجمن‌ها گاه‌وبی‌گاه به سرعت ایجاد و حذف می‌شوند، که باعث دشواری بیشتر در استفاده از این فضا می‌شود.
دارک وب فاقد قوانین و نظارت است و به همین دلیل از کاربران کمتر محافظت می‌کند. به همین دلیل، احتمال آلودگی سیستم شما با کلیک بر روی لینک‌ها یا دانلود اطلاعات بسیار بالاست. جان ام هشدار می‌دهد:
«بسیاری از وب‌سایت‌هایی که با مرورگر Tor قابل دسترسی هستند، مملو از بدافزارند. اگر قصد دارید در دارک وب جستجو کنید، بهتر است از سیستمی استفاده کنید که امکان پاک‌سازی کامل و بازسازی آن وجود داشته باشد.»
او همچنین اشاره می‌کند که دسترسی به برخی اطلاعات در دارک وب ممکن است قوانین فدرال را نقض کند، حتی اگر کاربر به‌طور غیرعمدی به آن‌ها دسترسی پیدا کند.
سازمان‌های دولتی و شرکت‌ها می‌توانند از خدمات دارک وب برای بهبود آگاهی و امنیت استفاده کنند. این کار می‌تواند شامل شناسایی انواع تهدیدات و برنامه‌ریزی برای مقابله با آن‌ها باشد.
برای مثال، یک شرکت می‌تواند دارک وب را جستجو کند تا ببیند آیا اطلاعات محرمانه‌ای مانند آدرس‌های IP، نام کاربری، یا رمزهای عبور آن منتشر شده است. در صورت وقوع نقض داده‌ها، آگاهی زودهنگام از آن می‌تواند به اقدامات پیشگیرانه کمک کند.
جان ام می‌گوید:
«بیشتر سازمان‌ها زمانی متوجه می‌شوند اطلاعاتشان افشا شده و کارکنان یا مشتریانشان در معرض خطر قرار گرفته‌اند که این خبر را همراه با عموم مردم می‌خوانند. در این مرحله، بازیابی اطلاعات و کنترل آسیب‌ها بسیار دشوارتر است.»
دارک وب می‌تواند در حفاظت از حریم خصوصی کاربران به شیوه‌هایی کمک کند که وب سطحی از انجام آن ناتوان است. برای مثال، کاربران می‌توانند در برابر سانسور دولتی، اطلاعات مربوط به کشور خود را به اشتراک بگذارند.
اغلب افشاگران (Whistleblowers) نیز برای یافتن همکارانی که بتوانند اسرارشان را عمومی کنند، به دارک وب مراجعه می‌کنند.
زمانی که شیوع ویروس کرونا در ووهان چین آغاز شد، اطلاعات مربوط به این بحران ابتدا سانسور شد و پزشکان از افشای خطر آن منع شدند. شهروندان نگران، برای انتشار اطلاعات درباره این بحران، از دارک وب استفاده کردند، زیرا ردیابی اطلاعات در آنجا برای دولت سخت‌تر بود.
دارک وب مملو از انجمن‌هایی است که در آن‌ها اطلاعات به اشتراک گذاشته شده یا معامله می‌شود. بیشتر کاربران عادی اینترنت در این فضا حضور ندارند، زیرا دسترسی به این انجمن‌ها معمولاً تنها از طریق دعوت‌نامه امکان‌پذیر است.
فعالیت‌های مجرمانه در دارک وب اغلب در همین انجمن‌های گفتگو رخ می‌دهد. به همین دلیل، جمع‌آوری اطلاعات در این فضا نیازمند مشارکت شخصی در این انجمن‌هاست. سازمان‌های فدرال معمولاً برای تحقیقات و شناسایی مجرمان، فعالیت‌های افراد ناشناس را در این چت‌ها ردیابی می‌کنند.
